ABD''deki Duke Üniversitesi Tıp Fakültesi''ndeki bilim insanları, mentoldeki kimyasal bileşiklerin farelerin nöronlarında, yani sinir hücrelerindeki soğuğa duyarlı iyon kanallarını aktive ettiğini ortaya çıkardı.
Yalnızca şeker veya sakız gibi gıdalarda değil, duş jelleri, şampuanlar, diş macunları ve daha birçok üründe kullanılan mentollerin ferahlatıcı soğuk etkisi uzun zamandır merak konusu oluyordu.
Hakemli bilimsel dergi Science''ta yayımlanan araştırmada, "Memeliler, sıcaklıktaki düşüşler veya mentol gibi belirli bileşiklere maruz kalma yoluyla soğuğu hisseder" açıklamalarına yer verildi. Ayrıca açıklamada şu ifadeler de kullanıldı:
Vücudun çeşitli yerlerinde soğuk hissinin yaşanıyor olmasının altında yatan sebep, TRPM8 adlı iyon kanallarının aktive edilmesidir. Bu kanallar duyusal nöronlarla kendini gösterir ve insanlarda serinlik hissi oluşması için birincil dönüştürücü görevi görür.
Tüm hücreler "çift katlı lipit katmanı" adı verilen bir zarla çevrili. Söz konusu koruyucu zar, hücre içine hangi maddelerin girebileceğini, hangilerinin giremeyeceğini belirlemektedir.
İyon kanalları ise bu zarın içine gömülü haldedir. Bunların görevi de bazı gerekli iyonları içeri almaktır. Bu kanallar basınç, ısı ve kimyasal sinyaller tarafından aktive edilmektedir.
TRPM8 adlı iyon kanalı için mentol bu tetikleyicilerden biridir. Mentol molekülleri, PIP2 adlı bir proteinin yardımıyla önce TRPM8''e bağlanmaktadır.
Pozitif yüklü sodyum ve kalsiyum iyonları, hücre içindeki yükü değiştirerek, nöronlara sinyal göndermeyi sağlamaktadır.
Bilim insanları süreçten haberdardı. Ancak yeni araştırmaya kadar bu hipotez kanıtlanamamıştı. Çünkü önceki araştırmalar memelilerle değil, kuşlar üzerinde yapılmıştı. TRPM8 proteininin kuşlarda da sahip olduğuna dikkat çeken bilim insanları bu canlıların termal ve kimyasal hassasiyetlerinin memelilerden çok farklı olduğunu tespit etti.
Araştırmacılar, 1970''lerde tasarlanan ama son teknolojik atılımlarla iyice geliştirilen kriyo-elektron mikroskobunu bu kez fareler üzerinde kullandı.
Farelerdeki TRPM8 yapılarının anlık görüntülerini yakalayan mikroskop, proteinin aktive edilmesini sağlayan moleküler mekanizmayı kanıtlamış oldu.
Bulgular, genel olarak memelilerde soğuğu algılama sürecinin daha iyi anlaşılmasını sağlamaktadır.
Araştırma ekibi, bu gözlemlerden hareketle gelecekte iltihaplanma gibi rahatsızlıklar için yeni tedaviler geliştirilebileceğini de düşünmektedir.
