Deprem bölgesinde enkazdan kurtulan vatandaşların bir diğer sorunu ise sel felaketi oldu.
Adıyaman ve Şanlıurfa’yı vuran selde son verilere göre 15 kişi hayatını kaybetti. Bölgeden gelen bilgilere göre 4 kişi ise hala aranıyor.
Yeniçağ yazarı Mehmet Faraç ise bugünkü yazısında sel felaketini kaleme aldı.
Faraç yazısına “Dün büyük bir sel felaketinin darbesiyle sarsılan Urfa''da, tarihin en eski dönemlerinden bu yana önce suyun, sonra da susuzluğun büyük kavgaları oldu...” cümlesiyle başladı.
Yazısında geçmişi günümüzle kıyaslayan Faraç, çok eskilerde Harran Ovası Moğollar''ın saldırısıyla suya hasret kalsa da, Urfa merkezi temiz su kaynakları, sarayı andıran evleri, bağları-bahçeleri, çevresindeki fıstıklık ve zeytinliklerle sadece bir doğa ve tarih cenneti değil, Roma dönemindeki "Edessa" tanımlamasıyla da "suyu bol şehir" olarak bilinmesine dikkat çekti. Şanlıurfa’da temiz su kaynaklarının dışında en eski dönemlerinden itibaren felaketlere yol açan baskınlarla da kavgalı olduğunu belirtti.
Gazeteci Faraç, bu durumu şöyle açıkladı:
Örneğin; 201 yılındaki sel felaketinde 2 binden fazla insanın öldüğü yazıyor tarih kaynaklarında...
413 ve 525 yıllarında da su baskınlarının gazabına uğrayan şehirde, yine çok can kaybı yaşanmış...
Sel baskını felaketleri Urfa''nın yakasını bırakmayınca İmparatorluk olaya el koymuş...
Bizans İmparatoru I. Jüstinyen (525-567) döneminde, sel tehdidinin Halepli Bahçe''ye ulaşmasını engellemek için yapılan bentler felaketlerin tahribatını biraz olsun önlese de, sel baskınları zaman zaman yine de etkisini sürdürmüş, 668''den 1041''e kadar neredeyse 25-30 yıl aralıklarla Urfa''da büyük felaketlere yol açmış…
‘SUYU BOL ŞEHİR’DE ÇARPIKLIK VE RANT!
Faraç, Bizans İmparatorunun zaman zaman şehre zarar veren ve büyük can kayıplarına yol açan su baskınlarını önlemek için 1500 yıl önce Daysan Irmağı''nın yönünü değiştirecek bir kanal açarak selin sur dışından akıtılmasını sağladığına dikkat çekerek “Bu kanal bugün Karakoyun Deresi olarak biliniyor” dedi. Şanlıurfa tarihi ile ilgili önemli kitaplarıyla bilinen araştırmacı-yazar Müslüm Akalın''a derenin tarihteki önemini hatırlatan Faraç, Akalın’ın şu ifadelerini hatırlattı:
"Süryani Mar Yeşua''nın vekayinamesinde de anlatıldığı gibi, Urfa, direkli havzasından gelen yoğun yağışlardan dolayı sık sık sel altında kalan bir şehir... Şehre akan su bugünkü Süleymaniye bölgesinden sonra Halepli Bahçe''den geçerek, surların içinden şehre giriyormuş... Oraya o yüzden Su Kapısı denilmiş... Karakoyun Deresi, Roma döneminde su baskınlarını önlemek için bir önlem olarak uygulanmış. Sel suları şehre girmeden bu dere üzerinden bahçelere akıtılmış ve şehir üzerindeki tehlike önemli ölçüde azaltılmış."
Hızmalı Köprü başta olmak üzere, tarihi geçitler bulunan Karakoyun Deresi’nin 1960''lar ve 1980''lerdeki büyük yağışlarda şehir için bir kurtarıcı olduğuna değinen Faraç, “ne yazık ki o da çarpık kentleşmeden nasibini almış...“ dedi.
“Şehir merkezindeki tarihi doğayı da yok eden plansız yapılaşmadan ağır biçimde etkilenen derenin bir bölümünün üzeri kapatılırken, bazı bölgelerde AVM ve işhanları yapılmış, park olarak kullanılan alanlardaki skandal müdahaleler ise suyun akışını tamamen kesmiş...” açıklamalarında bulundu.
DEREYE AVM, TARLAYA GECEKONDU
Felaketlere karşı günümüzdeki tahribatın yüzlerce yıl önce, Bizans İmparatorluğu döneminde alınan önlemleri bile bertaraf etmesini zavallıca yürütülen ve zorla dayatılan bir çarpık yapılaşmanın sonucu olduğunu belirten Faraç, “GAP''la birlikte, en az 50 milyar dolarlık harcamayla kalkınma hamlelerinin merkezi olması gereken şehirde, sadece Karakoyun Deresi ve çevresi değil, AKP''li belediyeler döneminde yoğunlaşan imar rezaletleri, başta tarihi mekânlar olmak üzere Harran Ovası ve çevresindeki tarım alanlarını da çarpık yapılaşma ile katletmiş” dedi.
Karakoyun Deresi gibi su geçitlerinin tahrip edildiği şehirde çarpık yapılaşmanın beton cehennemine çevirdiği derenin yataklarıyla kenar mahallelerde büyük tahribatlara yol açtığına dikkat çeken Faraç, “Urfa''nın sorunları sadece beceriksiz ve liyakatsız ellerde olmasından değil, doğal felaketlere karşı yüzlerce yıl önce açılan kanallar ve çevresindeki tahribatın sonuçlarını 21. Yüzyılda bile kestiremeyecek bir zavallılıktan da kaynaklanıyor” dedi.
"1500 YIL ÖNCE BİLE SİZDEN ÇOK İLERİDEYMİŞİZ"
Yazı şöyle sonlandı:
Bir dönem şehir merkeziyle birlikte ovaları da susuzluktan kırılan Urfa, GAP ile birlikte Fırat Nehri''nin sularına kavuşarak tarımsal kalkınma sürecine açılırken, şehrin çarpık yapılaşmayla su baskınlarına hedef edilmesi, aynı zamanda rant hırsının sonuçlarından başka bir şey değil...
525-567 arasında yaşayan Bizans İmparatoru Jüstinyen mezarından kalkarak bir tepeden şehre baksaydı, "Biz 1500 yıl önce bile sizden çok ilerideymişiz ey gafiller" demez miydi acaba?..
Urfa''ya, Adıyaman ve çevresindeki herkese geçmiş olsun demekten başka ne gelir elden...
