Evliliklerin genetik açıdan dikkatli değerlendirilmesi gerektiği bir gerçektir, çünkü yakın akraba evlilikleri, kalıtımsal hastalıkların artmasına, doğuştan gelen sakatlıkların oluşmasına ve genel sağlık problemlerinin gelişmesine neden olabilir.
GENETİK ANOMALİLER VE KUZEN EVLİLİKLERİ
Kuzen evliliklerinin sağlık üzerindeki tehlikeleri, genetik hastalıkların nesilden nesile geçmesi riskini artırır. Bir kişinin taşıdığı genetik bir hastalık, eğer kuzeniyle evlenirse, bu hastalık çocuğa geçme olasılığı daha yüksek.
Yapılan araştırmalar, yakın akraba evliliklerinin kalıtsal hastalıkları önemli ölçüde artırabileceğini gösterdi.
Dünya Sağlık Örgütü (WHO) bu konuda bir rapor yayımlayarak, akraba evliliklerinin genetik bozuklukları arttırdığını belirtti. Bu tür evliliklerin genetik sağlık sorunlarına yol açabileceği ve aynı zamanda doğuştan gelen fiziksel ve zihinsel engellerin oluşabileceği vurgulandı.
Genetik bilimleri üzerine çalışan bir uzman olan Dr. Muhammed İhsan Yılmaz, "Kuzen evlilikleri, genetik hastalıkların taşınması için ideal bir ortam yaratır. Akraba evliliklerinde her iki taraftan gelen benzer genetik yapı, daha yüksek riskler doğurur. Bu nedenle, özellikle kalıtsal hastalıkları taşıyan aileler için bu tür evliliklerin sağlık açısından dikkatle değerlendirilmesi gerekir" dedi.
DOĞUŞTAN GELEN SAKATLIKLAR VE RİSKLER
Genetik sorunlar sadece bilinen hastalıklarla sınırlı değil. Kuzen evlilikleri aynı zamanda doğuştan gelen sakatlıkların da artmasına neden olabilir.
Genetik hastalıklar ve insan sağlığı üzerine çalışan bir bilim insanı olan Prof. Dr. Mehmet Demir, bu durumu şu şekilde açıkladı:
"Birçok genetik hastalık, genetik miras yoluyla ailede tekrarlanabilir. Kuzen evlilikleri, bu genetik hastalıkların bir nesilden diğerine daha kolay geçmesine yol açar. Özellikle doğuştan gelen sakatlıklar, kuzen evliliklerinin yüksek risklerinden biridir. Bunun yanı sıra zihinsel engeller, görme ve işitme kayıpları gibi sorunlar da daha sık görülmekte."
KALITSAL HASTALIKLARIN ARTIŞI
Kalıtsal hastalıklar, bireylerin sahip olduğu genetik yapıya bağlı olarak gelişir ve bu hastalıklar genellikle bir ailenin nesillerinde kendini gösterir. Kuzen evlilikleri, bir ailenin taşıdığı genetik hastalıkların bir başka bireye geçmesi ihtimalini artırır. Özellikle orak hücreli anemi, hemofili gibi kan hastalıkları, duyusal kayıplar, kalp hastalıkları ve metabolik bozukluklar kuzen evliliklerinde daha sık gözlemlenen sağlık problemleri arasında yer alır. Bu tür hastalıkların ailede yayılmasının önlenebilmesi için, genetik danışmanlık almak oldukça önemli.
GENETİK DANIŞMANLIK VE ÖNLEME YÖNTEMLERİ
Genetik danışmanlık, yakın akraba evliliklerinin sağlık üzerindeki etkilerini en aza indirmek için önemli bir adım. Herhangi bir genetik hastalığın kalıtım risklerini değerlendirmek için bireylerin, evlenmeden önce genetik testler yaptırması önerilmekte.
Birçok gelişmiş ülkede, kuzen evliliklerinin olumsuz etkilerinin farkında olan doktorlar, genetik danışmanlık hizmetleri sunmakta ve bu şekilde potansiyel riskleri azaltmaya çalışmakta.
Genetik danışmanlık alanında uzman bir profesyonel olan Dr. Lisa P. Cook, "Eğer bir çift, akraba evliliği yapmayı planlıyorsa, öncelikle genetik testler yaptırmalılar. Genetik testler, taşıyıcı oldukları hastalıkları belirleyerek, çocuklarının bu hastalıkları taşıma riskini gözler önüne serer. Bu testler, çocuk sahibi olmayı planlayan çiftler için büyük bir öneme sahiptir" şeklinde açıklama yaptı.
DÜNYA GENELİNDE KUZEN EVLİLİKLERİNİN YAYGINLIĞI
Kuzen evlilikleri, özellikle bazı kültürlerde yaygın bir uygulama oldu. Orta Doğu, Kuzey Afrika, Güney Asya ve bazı Avrupa bölgelerinde, yakın akraba evlilikleri sıklıkla görüldü. Bu tür evliliklerin yaygın olduğu bölgelerde, genetik hastalıkların oranı da belirgin şekilde artmakta.
2011 yılında yapılan bir araştırma, Kuzen evliliklerinin sağlık üzerindeki etkilerini inceleyerek, bu tür evliliklerde doğuştan gelen hastalıkların oranının %2-3 oranında arttığını ortaya koydu.
Türkiye'de de bazı kırsal bölgelerde kuzen evlilikleri daha yaygınken, bu tür evliliklerin genetik sağlık üzerindeki etkileri araştırılmaya devam edildi.
SAĞLIK RİSKİ OLUŞTURAN UYGULAMALAR
Kuzen evliliklerinin genetik ve sağlık üzerinde birçok olumsuz etkisi olduğu, yapılan bilimsel araştırmalar ve uzman görüşleriyle kanıtlandı.
Genetik hastalıkların daha sık görülmesi, doğuştan gelen sakatlıklar ve zihinsel engeller gibi sorunlar, akraba evliliklerinin riski artıran faktörler. Bu nedenle, kuzen evlilikleri yapmayı planlayan bireylerin, genetik danışmanlık ve testler alarak, potansiyel sağlık risklerini daha iyi anlamaları gerekmekte.
Genetik bilimleri ve halk sağlığı uzmanları, kuzen evliliklerinin sağlık üzerinde yaratabileceği tehlikelerin farkında olarak, bu tür evliliklerin önceden değerlendirilmesi gerektiğini vurgulamakta.
Akraba evliliklerinin yaygın olduğu toplumlar, bu konuda daha fazla eğitim ve bilgilendirme çalışmalarına ihtiyaç duymakta.
