SIVI MİKTARI NE OLMALI
Bulantının hemen tedavi sonrası veya tedaviden 8 ila 12 saat sonra başlayıp 12 ila 24 saat sürebildiğini ya da sürekli olabildiğini belirten Uzm. Dr. Neslihan Özyurt, “Kemoterapi, midemizi ve beyindeki kusma ile ilgili merkezi etkileyerek kusmaya neden olabilir. Kullanılan ilaç türlerine, doza ve kişisel özeliklere göre kusmanın şiddeti ve süresi değişiktir. Bu tür bir yan etki hiç oluşmayabileceği gibi çok şiddetli de olabilir. Daha önce kemoterapi deneyimi olmuş kişilerde bazen tedaviden önce de psikolojik kökenli bulantı ve kusmalar olabilir. Bulantı ve kusmanızın şiddeti ve süresi hakkında her kürde doktora bilgi verilmelidir. Bulantı ve kusmayı engelleyen çok çeşitli ilaçlar mevcuttur. Doktorunuz kemoterapi aldığınız dönemde bu ilaçları size reçete eder ve şikayetiniz olmasa da bu ilaçları (bulantı ve mide koruyucu) düzenli olarak 5-10 gün kullanmanızı ister. Eğer kusmanız olması nedeniyle tablet ilaçları düzenli olarak alamazsanız hastaneye serum tedavisi almak için başvurabilirsiniz. Kusmanızın miktarına göre alınan sıvı miktarını da artırmalısınız” şeklinde konuştu.
YEMEK NASIL TÜKETİLMELİ
Kemoterapi sırasında kusma oluyorsa tedavi öncesi ve sonrası 1, 2 saat bir şey yenilmemesi gerektiğinin altını çizen Uzm. Dr. Neslihan Özyurt, “Uygulamadan 1-12 saat öncesi ve 1-24 saat sonrasın da katı gıdalar yerine sıvı gıdalar tercih edilmelidir. Az, sık ve yavaş yemek yenilmeli ve tüketilen yemekler iyice çiğnenmelidir. Su veya meyve suları yemek sırasında değil, yemeklerden 1 saat önce veya sonra içilmelidir. Yağlı, şekerli ve kızartma türü yiyeceklerden uzak durulmalı, yemek kokuları midenizi bulandırıyorsa soğuk ve ılık yiyecekler tercih edilmelidir. Bulantıyı azaltmak için elma suyu, kızılcık suyu, limonata, meyve suları, çay, kola, ayran gibi sıvı veya ezilmiş patates, elma püresi, yoğurt, süzme peynir gibi yarı-katı veya ağzınızda yara yoksa limon, ekşi turşu gibi gıdalar alınabilir. Ağzınızda yara yoksa ve sabah kusmaları varsa; yataktan kalkar kalkmaz kraker, tost, peynir-ekmek gibi kuru gıdaları tercih edilmelidir. Sevilen yiyecekler tüketilmelidir. Bazı kişilerde kırmızı ete karşı tiksinti gelişebileceği için böyle durumlarda tavuk veya balık yiyerek et ihtiyacı karşılanabilir” diye konuştu.
KENDİNİZİ OYALAYACAK AKTİVİTELER YAPIN
Bulantı olduğu zaman derin ve yavaş nefes alma egzersizleri yapılmasının fayda sağladığını vurgulayan Uzm. Dr. Neslihan Özyurt şunları söyledi:
“Sürekli bulantınız varsa kendinizi oyalayacak aktiviteler bulun. Televizyon seyredebilir, müzik dinleyebilir, örgü örüp, kitap okuyabilirsiniz. Tuvalet, parfüm, sigara, yemek kokuları gibi sizi rahatsız edebilecek kokulardan uzak durmalısınız. Yemek yedikten sonraki 2 saat sırt üstü yatmayın. Yemeklerden sonra sessiz bir ortamda dinlenin. Sıkmayan rahat kıyafetler giyin. Yatakta yatarken kusarsanız, solunum yollarına kaçmaması için başınızı hemen yana çevirin. Kusma çok fazlaysa, gıdalardan yutmadan emme yoluyla yararlanmaya çalışın. Kusmayı önleyecek ilaçların fitil ve enjeksiyon formlarını isteyin. Bulantınız varken ve kusarken kendinizi yemek yemeye zorlanmayın. Bulantı kusmanızın şiddetli olduğu dönemlerde 3 ila 4 saat süreyle bir şey yemeyin, daha sonra sıvı gıdalar alın. Sadece sıvı gıda ile beslenmeye 2 günden fazla devam etmeyin, doktorunuzdan bu duruma ilişkin beslenme tavsiyeleri alın.”
