İran'ın askeri kapasitesi, sadece bölgesel bir güç olarak değil, aynı zamanda küresel jeopolitik dengelerde de önemli bir aktör olarak öne çıkıyor.
İşte İran'ın askeri kapasitesini ve stratejik avantajlarını daha ayrıntılı şekilde ele alalım:
İran'ın askeri kapasitesi, sadece bölgesel bir güç olarak değil, aynı zamanda küresel jeopolitik dengelerde de önemli bir aktör olarak öne çıkıyor.
İşte İran'ın askeri kapasitesini ve stratejik avantajlarını daha ayrıntılı şekilde ele alalım:
Personel Gücü:
İran Silahlı Kuvvetleri, 580 bin aktif asker ve 200 bin yedek asker ile Ortadoğu'nun en büyük ordularından birine sahip.
Bu güç, İran'ın hem konvansiyonel askeri operasyonlarda hem de asimetrik savaş stratejilerinde önemli bir kapasite sağlıyor. Ordu, Devrim Muhafızları ve onların özel kuvvetleri olan Kudüs Gücü, farklı roller üstleniyor.
Devrim Muhafızları ve Kudüs Gücü:
Devrim Muhafızları (IRGC), İran'ın rejimini korumak ve bölgedeki nüfuzunu genişletmekle görevli. Kudüs Gücü ise IRGC'nin uluslararası operasyonlarını yöneten özel birimdir.
Kudüs Gücü, Lübnan'daki Hizbullah, Irak'taki Şii milisler, Gazze'deki Hamas ve Yemen'deki Husiler gibi vekil güçlerin eğitimi, silahlandırılması ve lojistik desteğini sağlıyor. Bu vekil güçler, İran'ın bölgesel politikalarının enstrümanları olarak, İran'ın askeri stratejisinin önemli bir parçası.
Balistik ve Seyir Füzeleri:
İran, Ortadoğu'da en büyük balistik füze envanterine sahip ülkelerden biri. Uzun menzilli balistik füzeleri, özellikle İsrail gibi uzak hedeflere ulaşabilecek kapasitede. Sejil füzesi, 2 bin 500 kilometre menzile sahip olup saatte 17 bin kilometre hıza ulaşabildiği iddia ediliyor. Kheibar füzesi ise 2 bin kilometre menzile sahip. İran, 2023 yılında ilk hipersonik balistik füzesini ürettiğini duyurdu. Hipersonik füzeler, sesten beş kat daha hızlı hareket ederek, konvansiyonel füzelere göre daha zor önlenebilen bir tehdit oluşturuyor.
Füze Savunma ve Hava Gücü:
İran'ın hava kuvvetleri, genellikle eski ekipmanlarla donatılmış durumda. Şah Rıza Pehlevi döneminden kalma savaş uçakları, yedek parça eksikliği nedeniyle tam kapasitede kullanılamıyor.
Ancak İran, bu zayıflığı telafi etmek için hava savunma sistemlerine ve uzun menzilli füze programına ağırlık veriyor. Yeraltı füze üsleri ve gizli mühimmat depoları, İran’ın hava saldırılarından korunmak için geliştirdiği savunma önlemleri arasında.
Denizaltılar ve Hücumbotlar:
İran, Basra Körfezi ve Hürmüz Boğazı'nda kontrolü sağlamak için küçük denizaltılar ve hücumbotlar kullanıyor. Bu güçler, özellikle petrol sevkiyatını aksatmak veya düşman gemilerine saldırılar düzenlemek için asimetrik savaş stratejileri çerçevesinde önemli bir rol oynuyor.
Deniz Füze Kapasitesi:
İran’ın elinde, yaklaşık 300 kilometre menzile sahip gemisavar füzeler de bulunuyor. Khalid Farzh adlı füzeler, bir tondan fazla savaş başlığı taşıyabiliyor. Bu füzeler, deniz savaşlarında İran’a stratejik bir avantaj sağlıyor.
Drone Kapasitesi ve İhracatı:
İran, son yıllarda drone teknolojisine büyük yatırımlar yaptı. 2 bin 500 kilometre menzile sahip, radara yakalanmamak için alçaktan uçabilen drone’lar geliştirildi. Muhacir 10 adlı drone’un tanıtımı geçtiğimiz yıl yapıldı.
İran, bu drone’ları sadece kendi operasyonlarında kullanmakla kalmayıp, aynı zamanda ihraç da ediyor. İran drone’larının Rusya tarafından Ukrayna’da ve Sudan’daki çatışmalarda kullanıldığına dair raporlar bulunuyor.
İç Üretim ve Gelişim:
1989 yılında Ayetullah Ali Hamaney'in devrim muhafızlarına silah endüstrisini geliştirme talimatı vermesiyle İran, kendi savunma sanayii altyapısını kurmaya başladı. Günümüzde İran, füzeler, drone'lar ve bazı zırhlı araçlar gibi askeri teçhizatı kendi üretir hale geldi. Ancak, savaş gemileri ve modern zırhlı araçlar konusunda hala gelişim kaydetmeye çalışıyor.
Uluslararası Yaptırımlar ve Ekonomik Kısıtlamalar:
İran, yıllardır süregelen uluslararası yaptırımlar nedeniyle yüksek teknoloji silah ve mühimmatlarını dışarıdan temin edemiyor. Bu kısıtlamalar, İran’ın kendi savunma sanayiine ve yerli üretime ağırlık vermesine neden oldu. Yaptırımların getirdiği ekonomik zorluklar, İran'ın askeri harcamalarında belirli kısıtlamalara yol açsa da, savunma sanayine yapılan yatırımlar, özellikle Devrim Muhafızları için artış göstermiş durumda.
İran’ın askeri stratejisi, büyük ölçüde caydırıcılık üzerine kurulu. Bu strateji, İran’ın bölgedeki ve küresel sahnedeki varlığını koruma ve rakiplerini dengeleme amacına hizmet ediyor. İran'ın vekil güçleri, füze kapasitesi ve drone programı, bu stratejinin en önemli unsurları arasında yer alıyor. Bu unsurlar, İran’ın herhangi bir doğrudan çatışmada, özellikle İsrail gibi bölgesel rakiplerine karşı ciddi bir tehdit oluşturmasını sağlıyor.
İran'ın askeri kapasitesi ve stratejik konumu, hem bölgesel hem de küresel düzeyde dengeleri etkileyebilecek bir potansiyele sahip. Askeri güçlerinin yanı sıra vekil güçlerle kurduğu ittifaklar, İran’ın bölgedeki etkisini pekiştiriyor ve potansiyel bir çatışma durumunda bu gücün nasıl kullanılacağı dünya genelinde dikkatle izleniyor.
