Hava kirliliğinin fiziksel sağlık üzerindeki etkileri uzun süredir bilimsel bir gerçek olarak kabul edildi.
Hava kirliliğinde bulunan partikül maddeler, solunum yolu hastalıklarına yol açarken, aynı zamanda kalp ve damar sağlığını da tehdit etti.
Dünya Sağlık Örgütü (WHO) Sağlık ve Çevre Direktörü Dr. Maria Neira, bu durumu şöyle açıkladı:
“Hava kirliliği, özellikle ince partiküllerin (PM2.5) hava yolları ve akciğerler üzerinde zararlı etkiler yaratması nedeniyle, astım, bronşit gibi solunum yolu hastalıklarına, ayrıca kalp krizi ve felç gibi kardiyovasküler sorunlara yol açabilir.”
Birçok bilimsel araştırma da hava kirliliği ile kalp ve damar hastalıkları arasındaki ilişkiyi ortaya koydu.
American Heart Association (Amerikan Kalp Derneği) tarafından yayımlanan 2020 raporuna göre, hava kirliliğine maruz kalan bireylerin kalp hastalıkları, inme ve hipertansiyon gibi sağlık problemleri yaşama riski önemli ölçüde artmakta. Bu rapor, kirli havanın kardiyovasküler hastalıkları tetiklediğini ve uzun vadede ölüm oranlarını artırdığını vurgulamakta.
PSİKOLOJİK ETKİLER: KAYGIDAN DEPRESYONA, RUHSAL SAĞLIK ZARAR GÖRÜYOR
Hava kirliliğinin fiziksel etkileri kadar psikolojik etkileri de gün geçtikçe daha fazla dikkat çekti.
Uzmanlar, kirli havanın özellikle stres ve kaygı düzeylerini artırabileceğini, bunun sonucunda depresyon gibi ruhsal sağlık sorunlarına yol açabileceğini belirtti.
Psikiyatrist ve çevresel sağlık araştırmacısı Dr. Ian Stanley, "Hava kirliliği, yalnızca fiziksel sağlığı değil, aynı zamanda zihinsel sağlığı da tehdit eden bir faktör. Çeşitli çalışmalarda, kirli havaya maruz kalan bireylerde depresyon ve anksiyete düzeylerinin daha yüksek olduğu gösterilmiştir" dedi.
2019 yılında yapılan bir araştırma, hava kirliliği ile depresyon ve kaygı arasındaki bağlantıyı doğruladı.
Lancet Psychiatry dergisinde yayımlanan bu çalışmada, özellikle şehirlerde yaşayan ve kirli havaya maruz kalan bireylerin, ruhsal sağlık sorunlarıyla daha fazla karşılaştığı belirtildi.
Boston Üniversitesi Çevresel Sağlık Profesörü Dr. Patrick Kinney, bu konuda şu açıklamayı yaptı:
"Araştırmalar, hava kirliliğinin, zihinsel bozuklukların tetikleyicisi olabileceğini gösteriyor. Kirli hava, beyin fonksiyonlarını olumsuz etkileyebilir ve psikolojik sorunların şiddetini artırabilir."
ÇOCUKLAR VE YAŞLILAR: ÖZELLİKLE HASSAS GRUPLAR
Çocuklar ve yaşlılar, hava kirliliğinden özellikle daha fazla etkilenen gruplar. Çocuklar, büyüme ve gelişme süreçlerinde çevresel faktörlere karşı daha hassas.
Çocuk Sağlığı Uzmanı Dr. Anna M. Carlsen, "Çocukların akciğer gelişimi, yetişkinlere göre daha hassastır. Kirli hava, solunum yolu enfeksiyonlarının yanı sıra uzun dönemde akciğer fonksiyonlarında kalıcı hasarlara yol açabilir" dedi.
Yaşlılar da hava kirliliğinden ciddi şekilde etkilenebilirler. Yaşlı bireylerde, özellikle kardiyovasküler ve solunum hastalıkları gibi mevcut sağlık sorunları, kirli hava ile daha da kötüleşebilir. Ayrıca, yaşlıların zihin sağlığı da hava kirliliği ile olumsuz etkilenebilir. Birçok yaşlı birey, hava kirliliği nedeniyle yalnızlık, depresyon ve anksiyete gibi sorunlar yaşayabilmekte.
HAVA KİRLİLİĞİ VE SAĞLIK: ÇÖZÜM ÖNERİLERİ
Peki, bu kadar ciddi sağlık sorunlarına yol açan hava kirliliğiyle başa çıkmak için ne yapılabilir
Uzmanlar, hava kalitesinin iyileştirilmesi için hem bireysel hem de toplumsal düzeyde çeşitli adımlar atılması gerektiğini belirtti.
Vancouver Üniversitesi Çevre Sağlığı Profesörü Dr. Michael Brauer, "Bireyler için en iyi çözüm, evde hava temizleyiciler kullanmak ve dışarıda vakit geçirirken maskeler takmaktır. Ancak, hava kirliliğiyle başa çıkmanın asıl yolu, küresel ölçekte çevre politikalarını iyileştirmektir" dedi.
Son yıllarda birçok şehir, hava kirliliğiyle mücadele için yeşil alanlar yaratma, toplu taşıma kullanımını artırma ve fosil yakıtlardan daha temiz enerjiye geçiş yapma gibi stratejiler uygulamakta. Ancak, bu konuda daha fazla uluslararası işbirliği ve acil önlemler gerekmekte.
HAVA KİRLİLİĞİ, HEM FİZİKSEL HEM DE PSİKOLOJİK SAĞLIK İÇİN TEHDİT
Hava kirliliği, yalnızca çevreyi değil, aynı zamanda insanların hem fiziksel hem de psikolojik sağlığını ciddi şekilde tehdit etmekte.
Akciğer hastalıkları, kalp problemleri ve ruhsal sağlık sorunları, kirli havanın yarattığı etkilerin sadece birkaçı.
Uzmanlar, hava kirliliği ile mücadele için daha fazla önlem alınması gerektiğini ve bireylerin kendi sağlıklarını korumak adına bilinçli adımlar atmalarının önemli olduğunu vurguladı.
Bilimsel araştırmalar, hava kirliliğinin etkilerini daha iyi anlamamıza yardımcı olsa da, tüm dünyada alınacak önlemler, daha temiz bir hava için elzem.
