Milli Gazete''den Sadettin İnan''ın haberine göre; Döviz kuru ve yurtdışı piyasalar bahane edilerek, gübre fiyatları bir yıl içinde 6-7 kat artarak, çiftçi gübreden resmen uzaklaştırıldı. Gübre fiyatlarına gelen zamlar ‘fahiş fiyat artışlarının’ da ötesine geçerek büyük bir vurguna döndü. Market raflarında un, şeker, yağın fiyatları yakından takip edilirken, çiftçinin tarımsal üretimde en önemli girdilerinden olan gübrede yaşanan büyük vurguna sessiz kalınması ise ‘Neden?’ sorusunu gündeme getiriyor.
ÜRE GÜBRESİ ORTALAMA 344 DOLARDAN İTHAL EDİLDİ
Tarım ve Orman Bakanlığı, bütün istatiksel açıklamalarında TÜİK verilerini kullanırken gübrede TÜİK’te kayıtlı olan büyük vurgunu görmemesi dikkat çekiyor. TÜİK verilerine göre, Türkiye 2021 Ocak-Ekim döneminde 2 milyon 221 bin ton üre gübresi ithal ederken, ithal edilen üre gübresinin ortalama ton fiyatı ise 344 dolar olarak gerçekleşti. Üre gübresinde en fazla ithalat Umman’dan yapılırken, bu ülkeyi sırasıyla Mısır, Türkmenistan ve İran izledi.
ÇİFTÇİNİN KULLANDIĞI ANA GÜBRELERİN BAŞINDA GELİYOR
Türkiye’nin üre gübresinde yıllık ihtiyacı 3 milyon ton seviyesinde bulunurken, bunun ortalama 2.5 milyon tonu tarımda, 500 bin tonu da sanayide kullanılıyor. İç piyasada bazı firmaların üre gübresi üretimi bulunsa da Türkiye, ihtiyacının büyük bir bölümünü ithalatla karşılıyor.
FİYATI 1 YIL İÇİNDE 1800 TL’DEN 16000 TL’YE ÇIKTI!
Geçtiğimiz yıl tonu 1800 TL/Ton’dan satılan üre gübresi, bu yıl pandemi ve Avrupa ülkelerindeki fiyat artışları gerekçe gösterilerek Ağustos ve Eylül aylarında 8 bin liraya kadar çıkarken, Ekim ayından sonra kurda yaşanan artışlar da bahane edilerek fiyatı 16 bin liraya kadar çıkarak tarihi bir rekor kırdı.
VURGUN TÜİK VERİLERİNE DE YANSIDI
TÜİK verilerine göre 2021 ilk 10 ayında toplam 2 milyon 221 bin ton üre gübresi ithal ederken, ithal edilen üre gübresinin ortalama ton fiyatı ise 344 dolar olarak gerçekleşti. Yani pandemi, kur artışları ve yurt dışı piyasalar bahane edilerek ortalama 344 dolardan ithal edilen üre gübresinin, çiftçiye bin doların üstünde bir fiyatla satılması, gübre lobisinin nasıl bir vurgun yaptığını gözler önüne seriyor.
EN FAZLA İTHALAT UMMAN’DAN YAPILDI!
2021 yılında yapılan üre gübresi ithalatında Umman 1 milyon 243 bin tonla başı çekerken, bu ülkeyi 467 bin tonla Mısır, 230 bin tonla Türkmenistan ve 155 bin tonla İran izledi. Umman’dan aylık ithalat rakamları incelendiğinde Ocak ayında ortalama 229 dolardan ithal edilen üre gübresi Ağustos ayında 409 dolara, Eylül ayında 425 dolara ve Ekim ayında ise 458 dolara çıkıyor. Ocak – Ekim aylarında Umman’dan ithal edilen gübre fiyatları yüzde 100 bile artmazken, Türkiye satış fiyatlarının yüzde 500 ile 600 oranında artması gübrede yaşanan büyük vurgunu belgeliyor. Diğer yandan aynı vurgun Mısır’dan yapılan ithalatta da kendisini gösteriyor. Türkiye bu yılın ilk 10 ayında Mısır’dan ise 467 bin ton üre gübresi ithal ederken, Ocak ayında ortalama 265 dolardan ithal edilen üre gübresi Ekim ayında ise 548 dolardan ithal edildi. Yine İran’dan ithal edilen üre gübresinin fiyatı Ocak-Ekim aylarında ortalama 227 dolardan 488 dolara, Türkmenistan ithal edilen üre gübresinin fiyatı da ortalama 271 dolardan 553 dolara çıktı.
EYLÜL AYINA KADAR 400 DOLAR SEVİYESİNDE BULUNUYORDU
İthal edilen üre gübresinin fiyatı Eylül ayına kadar 400 dolar seviyesinde bulunurken, Ekim ayında fiyatların biraz arttığı gözleniyor. Ancak Ekim ayındaki ortalama 500 dolar seviyesindeki ithalat rakamları bile baz alındığında, üre gübresinin çiftçiye 1000 doların üstünde bir rakamla satılması, gübre lobisinin çiftçinin üstünden büyük karlar elde ettiğini gösteriyor.
GÜBRE FİRMALARI GÖSTERMELİK İNDİRİMLERLE GÖZ BOYUYORLAR!
Kurların düşmesiyle birlikte son günlerde gübre firmaları, gübre fiyatlarında indirime gittiklerini açıklarken, aslında yapılan bu indirimlerin TÜİK verilerine göre bir göz boyamadan ibaret olduğunu gösteriyor. Yapılan indirimlere rağmen üre gübresi, başta Gübretaş olmak üzere bütün firmalarda 1000 doların üstünde satılmaya devam ediyor.
NEDEN BU LOBİYE DOKUNULAMIYOR?
Hükümet gıdadaki fahiş fiyat artışlarına karşı mücadele ederken, gübrede herkesin gözü önünde gerçekleşen büyük vurguna ise neden sessiz kalındığı dikkat çekiyor. Büyük vurgun, gübre lobisini gündeme getirirken, hükümetin bu lobiye dokunmaması, market raflarındaki fahiş fiyat artışları ile yapılan mücadele ile çelişiyor.
TİCARET VE TARIM BAKANLIĞI BU LOBİNİN NERESİNDE?
Tarım ve Orman Bakanlığında gübrenin bağlı olduğu Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğünün Bakan Yardımcısı Ayşe Ayşin Işıkgece’ye bağlı olması ve Işıkgece’nin eşinin Türkiye’nin önde gelen bir gübre firmasının bağlı olduğu holding ile doğrudan bağlantılı olması, gübre lobisinin Bakanlıklardaki etkisini de artıyor. (Milli Gazete)
