"Asrın felaketi" olarak nitelendirilen Kahramanmaraş merkezli depremlerden etkilenen Adıyaman''da, enkazın 8 metre derinliğine girerek 17 yaşındaki genç kızı depremden 90 saat sonra sağ çıkaran Zonguldaklı madenciler, ocaklarda tavan göçüklerini önledikleri sistemle enkaz altında rahatlıkla ilerleyebiliyor.
Türkiye Taşkömürü Kurumu (TTK) İş Güvenliği ve Eğitim Daire Başkanlığına bağlı olarak 1938''de kurulan Merkez Tahlisiye İstasyonu, kurtarma, ocak yangını, enkaza girme ve gazla mücadele konularındaki uzmanlığı sayesinde her bir madencinin "kurtarıcı" olmasına katkı sağlıyor.
Kömür üretimi süresince yaşadığı büyük maden kazalarındaki acı deneyimleriyle göçük açma, ahşap tahkimat yapımı ve dar kesitte çalışma üstünlüğü gibi becerilere sahip madenciler, yerin metrelerce altında edindikleri tecrübeyle kurtarma çalışmalarında başarılı oluyor.
17 Ağustos ve 12 Kasım 1999 depremlerinde 103 kişiyi yığınların altından sağ çıkartmayı başaran kömür işçileri, yerin metrelerce altındaki ocaklarda uyguladıkları tavan kısmının çökmesini engelleyen "domuz damı" denilen tahkimat sistemini enkazlarda da kullanıyor.
"Domuz damı" yöntemi güvenli yaşam koridoru oluşturuyor
Bu sistemde uygun boyutlarda kesilen ahşap malzeme tavan kısmına sıkıştırılıp enkazın göçmesi engellenerek yaşam koridoru oluşturuluyor.
Madenciler kendi güvenlikleri açısından da önemli olan tahkimat sistemi sayesinde, binaların derinliklerine oluşturdukları galerilerden ilerleyebiliyor.
Kahramanmaraş merkezli depremlerde yıkımın yaşandığı Adıyaman''da da aynı metodu kullanan kömür işçileri, 7 katlı Bereket Apartmanı enkazında yürüttüğü çalışmada,17 yaşındaki Gülsüm Yeşilkaya''yı 90 saat sonra kurtarıldı.
Depremin etkilediği illerde çok sayıda kişiye sağ ulaşan madenciler, bölgedeki çalışmasını sürdürüyor.
Madencilerin fark yaratan özellikleri
Afetler sonrası yapılan değerlendirme çalışmalarında madencilerin öne çıkan özellikleri şöyle sıralandı:
"Yer altının mutlak karanlığında ve yalnızlığında çok çabuk karar verme ve uygulama yeteneğine sahip olmaları, göçükte kalan kazazedeye, uzun süre dar ve kapalı alanlarda çalışmanın verdiği alışkanlıkla, genellikle 1 metrekareyi bulmayan açıklıktan ulaşabilmeleri, kurtarma çalışmaları sırasında öncelikle kendilerini yeni oluşacak göçükten koruyabilecek ağaç tahkimat yapabilme yetenekleri, fiziksel özellik olarak çok zor şartlarda uzun süre çalışabilmeleri."
DOMUZ DAMI NEDİR?
7 katlı binanın enkazı altında kalan depremzede, Taş Kömürü Zonguldak ekiplerinin yoğun çabası sonucunda 13 saat sonra kurtarıldı.
Ekipler, depremzedeye ulaşmak için 8 metre derine indi. Depremzedenin sağlık durumunun iyi olduğu öğrenildi.
Domuz damı tipi yürüyen tahkimat; tek ya da iki parçadan oluşan sarmayı 4 veya 6 hidrolik direğin desteklediği tahkimat olarak biliniyor. Deprem enkazında da bu terimden faydalanılabiliyor.
Domuz damı tahkimatı, yeraltı madenciliğinde bir tahkimat yöntemi tavan göçmelerini engellemek için kullanılır.
