Ev sahibi canı istediği zaman ‘çat kapı’ yapabilecek. Kiracının evine kontrol için gidebilecek olan mal sahibi, kiracı içindeyken evi üçüncü kişilere gezdirebilecek.
Filmlere konu olan kiracı sorunları yeni Borçlar Kanunu Tasarısıyla daha çekilmez hale gelecek. 649 maddelik kanunun bugüne kadar 212 maddesi kabul edilirken, ev sahibine verilen haklar nedeniyle kiracı parasıyla mağdur olacak. Tasarının kabul edilen maddelerine göre, ev sahipleri kiraladıkları eve istedikleri zaman, evin kiracı tarafından nasıl kullanıldığını görebilmek için gidebilecek. Ev sahipleri evi kiralama ya da satış için içinde kiracı varken üçüncü kişilere gezdirebilecek. Bunun için uygun bir süre önce kiracıya haber vermesi yeterli olacak. Ev sahibi, kiracının ziyaret talebini kabul etmekle yükümlü olacak. Örneğin ev sahibi, evde acil tadilat yapılması gerektiğini belirterek usta getirirse, kiracı istese de istemese de bu çalışmaya izin verecek.
Yeni tasarıyla kiracı adeta süzgeçten geçirilecek. Konutu özenli kullanmak durumunda olacak olan kiracı, komşulara da gerekli saygıyı göstermek zorunda.
Komşuya özen şart
Kiracı, konuta kasten zarar verirse ya da komşular için çekilmez davranışlar sergilerse sözleşme hemen fesh edilebilecek. Ev sahibi, kirayı ödemediği için yapılan iki haklı ihtar sonrasında, kira sözleşmesini sona erdirebilecek. Mevcut uygulamada ev sahibinin evi tahliye ettirmek için kira sözleşmesinin sona ermesini beklemesi gerekiyordu. Kira artışları, bir önceki yılın Üretici Fiyat Endeksi’ni (ÜFE) geçemeyecek. Mevcut uygulamada ev sahipleri 3 yıldan sonra kira bedellerini ÜFE’ye bağlı kalmaksızın belirleyebiliyordu. Tasarı bu süreyi 5 yıla çıkarıyor. Kiracıları zorlayan depozito ise 2 aydan 3 aya çıkarılırken, bu para ev sahibinin onayı olmadan çekilmemek üzere vadeli tasarruf hesabına yatırılacak. Banka sözleşme sona erdiğinde, açılmış bir dava ya da ev sahibinin yazılı bir bildirimi yoksa depozitoyu kiracıya nemasıyla birlikte ödeyecek. Ev sahibi, ihtiyacını gerekçe göstererek kiracıyı evden çıkardıktan sonra, başka birine kiralarsa mağdur durumdaki kiracının bir yıllık kira kadar tazminat hakkı doğacak. Ev sahibi, sözleşme imzalandıktan sonra konutta ortaya çıkacak ayıplardan sorumlu tutulabilecek. Kiracı bu ayıptan dolayı gördüğü zararı, kira bedelinden düşebilecek. Kiracı, evde yaptığı değişikliğin yarattığı değer artışını sözleşme sonrası ev sahibinden talep edebilecek. Ev sahibinin kirayı geciktiren kiracıdan gelecek yılın kira bedelinin tamamını isteme hakkı ise ortadan kaldırıldı.
Kiracı filminde işlenmişti
Orhan Aksoy’un yönetmenliğini yaptığı Kemal Sunal, Özlem Onursal ve Füsun Demirel’in başrolünü paylaştığı filmde de ev-sahibi kiracı ilişkileri mizahi bir dille işleniyordu.
