Çölyak hastalığı nedir, belirtileri nelerdir sorusu araştırma konusu olmaya devam ediyor. Bu akşam ekrana gelecek olan MasterChef yarışmasında farkındalık oluşturmak için yarışmacılar Çölyak hastaları için yemekler yapacak. Gluten olan hiçbir ürünü tüketemeyen Çölyak hastaları glutensiz gıdaları tüketebiliyor.Çölyak hastalığı bağırsaklarda sindirimi sağlayan yapıların bozulması nedeniyle yiyeceklerdeki besinin emilmesini engelleyen ve ince bağırsakta hasarlar oluşturan bir sindirim sistemi hastalığı olarak bilinmektedir. Genetik bir hastalık olduğu bilinen Çölyak hastalığı yaşamın herhangi bir bölümünde çocuklukta veya yetişkinlikte ortaya çıkabilmektedir.
ÇÖLYAK HASTALIĞI NEDİR?
Çölyak hastalığı (ya da Gluten Enteropatisi), bağırsaklardaki sindirimi sağlayan villus [tüysü oluşumlar] denilen yapıların bozulmasına sebep olan ve dolayısıyla da yiyeceklerdeki besinin emilmesini engelleyen ve ince bağırsakta hasarlar oluşturan bir sindirim sistemi hastalığıdır. Bu hasara buğday, arpa, çavdar, yulaf gibi tahılların içerisinde bulunan guluten isimli bir protein neden olmaktadır.Çölyak hastalığı genetik bir hastalıktır. Ailevi kalıtım söz konusudur. Hastalık yaşamının her hangi bir bölümünde ortaya çıkabilmektedir. Çölyak hastalığının literatürde; çocukluk, ergenlik, orta yaş ve yaşlılıkta ortaya çıktığı görülmüştür.Çölyak hastalığı, vücutta immunolojik cevabı tetikleyen çevresel (gluten tüketimi) ve genetik faktörlerin birlikte rol oynaması sonucunda ortaya çıkar. Çölyak hastalığın oluşması için hem genetik yatkınlık hem de çevresel faktör olan glutenli gıdalar tüketmekle kendini gösterir.
Hastalık bazı bireylerde yıllarca hiç belirti vermez veya çok hafif seyredebilir ve kişi çölyaklı bir hasta olduğunu uzun süre fark etmeyebilir. Hastalık tipik belirtilerle başlayabileceği gibi çok hafif belirtilerle de seyredebilir.Çölyak hastalığı olan çocuklarda özellikle karın ağrısı, karında şişlik, ishal, huzursuzluk, iştahsızlık, enfeksiyonlarda artış ve gelişme geriliği, kusma, kilo alamama ve boy uzamasında yavaşlama gibi tipik belirtilerle ortaya çıkabilir. İleri yaşlarda hastalığın belirtileri daha geniş bir yelpazeye yayılır.
Yetişkinlerde görülen belirtiler şunlardır:
Karın Bölgesinde öne doğru şişkinlikYaşa göre kilo azlığıKas zayıflığıKansızlıkDışkıda anormallik, büyük tuvalet ihtiyacının artmasıİshalKusmaBezginlikNedeni bilinmeyen karaciğer hastalıklarıBüyüme geriliği Ağız içinde oluşan aftlarİştahsızlık, gaz şikayetleriEklem ve kemik ağrılarıSinirlilikCiltte kaşıntılı döküntüler Çölyak hastalığı her yaşta teşhis edilebilmekle birlikte teşhisi zor olan hastalıklardan biridir. Çünkü belirtiler çoğunlukla ilişkili bir başka hastalığı da düşündürmektedir. Örneğin erken osteoporoz, kansızlık, teşhis edilmemiş laktoz alerjisi gibi hastalıklarla benzer belirtiler gösterdiğinden karıştırılabilir.
Çölyak hastalığının insan sağlığı üzerinde önem taşıyan birçok değişimlere neden olmasından dolayı doğru teşhisi önemlidir. Teşhis yöntemlerinden kan testleri serolojik özel testler (AGA, EMA) ile ön tanı konmakta ancak kesin tanı ince bağırsak biyopsisi ile konmaktadır.
