Diyet yaparken temel kural besin gruplarının çeşitliliğinin sağlanması ve öğün düzeni. Gün içinde öğünlerde planlanan zayıflama diyetinde mutlaka süt ve süt ürünleri, sağlıklı hayvansal protein içeren besinler, sebze ve meyveler mutlaka yeterli miktarlarda bulunması gerekmekte.
Zayıflama diyetlerinin kilo verme fazlalığına bağlı olarak uzun süre uygulanacağı ve hedef kiloya gelinceye kadar bir az yeme davranışı devamlılığının tedavinin temeli olacağı düşünüldüğünde sağlıksız diyetlerin zayıflamadan çok ciddi hastalıklara neden olabileceği gerçeği unutulmamalı.
Uzun süren sağlıksız diyetlerle zayıflamaya çalışmak T3 sendromu dediğimiz tiroit uyarıcı hormon normalken T3 ve bazen de T4 düzeylerinde düşme ortaya çıkabilmektedir.
Özellikle yüksek karbonhidrat içeren ve yetersiz protein, yağ içeren zayıflama diyetleri ile açlık trigliserit düzeyi artıp akut pankreatite neden olurken HDL yani iyi huylu kolesterolün azalmasını sağlamaktadır. 60-90 g karbonhidrat içeren dengeli diyetlerde kısa ve uzun sürede kilo kaybı daha etkili olmaktadır. Çok düşük karbonhidratlı diyetlerde, kas krampları, ishal, halsizlik, kaşıntı, ağız kokusu, baş ağrısı ve kabızlık görülmekte.
Özellikle kalça ve lomber vertebra düzeyinde beslenme bozukluğuna bağlı olarak kemik mineral yoğunluğunda osteopeni veya osteoporoz varlığı ortaya çıkabilir.
Sık dengeli olmayan diyet uygulaması, sürekli daha fazla zayıflama için şok diyetler uygulanması ve kasların kaybolması bazal metabolizmanın yavaşlamasına, ileriki zamanlarda da genel metabolizmanın bozulmasına zemin hazırlamaktadır. Genelde zayıflama diyetlerinin ortalama yüzde 30, açlık diyetlerinin ise yüzde 50 kadar bazal metabolizma hızında azalmaya neden olduğu bilinmektedir.
Zayıflayayım derken yeterli besin almamaya bağlı olarak önemli EKG bulguları ile karşılaşılabilmektedir. Kalp atım hızında artış veya aritmi görülebilen ciddi klinik bulgular olarak karşımıza çıkmaktadır.
Erkeklerde 1500, kadınlarda 1200 kaloriden daha az kalorili zayıflama diyetleri ile birçok vitamin ve minerallerin yetersizliği de kolayca kendini göstermektedir. Saçlarda dökülme, tırnaklarda kuruma ve şekil bozuklukları, deride kuruma, yorgunluk, isteksizlik, motivasyon kaybı, konsantrasyonda bozulma ve uyku düzeninde bozulma görülebilmektedir. Kansızlık, B 12 vitamini eksikliği en sık görülen sorunlardır. Bu nedenle dengeli zayıflama diyeti uygulansa dahi az kalori alımına bağlı olarak mutlaka bir multivitamin desteği kullanılmalıdır.
Genelde en önemli sorun olan ve zayıflamanın ilk ayından sonra karşımıza çıkan durum tatlı isteğinde aşırı duyarlılık görülmesidir. Sürekli yasak yiyecekler, besin kısıtlaması, lezzetli besinlerden uzak hazırlanan zayıflama diyetleri beyin kimyasında değişimlere neden olarak şekere karşı isteğin şiddetli bir şekilde ortaya çıkmasını tetiklemektedir.
Özellikle 800 kalorinin altında uygulanan zayıflama diyetleri ile safra taşı oluşumu görülmektedir. Bu durum genelde zayıflama süreci bittikten aylar sonra kendini göstermektedir.
