Birçok kişinin özellikle ani bir şekilde ayağa kalktığında kısa süreli bir göz kararması ve baş dönmesi yaşadığı bildirildi. Bu durumu tıbbi olarak "postural hipotansiyon" veya "ortostatik hipotansiyon" olarak adlandırmak mümkün. Ancak, göz kararması bazen daha ciddi sağlık sorunlarının belirtisi olabilir.
GÖZ KARARMASININ NEDENLERİ
Ayağa kalkınca göz kararmasının başlıca nedeni, kanın aniden vücut üst kısmına doğru hareket etmesi ve başın yeterince oksijen almasını engellemesi. Bu durum, kan basıncının düşmesiyle birlikte baş dönmesi ve göz kararmasına yol açabilir. Ancak bu durum, bazı sağlık sorunlarının belirtisi de olabilir.
Kardiyoloji Uzmanı ve İç Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Şahin Yılmaz, postural hipotansiyonun yaygın bir durum olduğunu ancak bazı ciddi sağlık sorunlarına işaret edebileceğini belirtti:
"Ayağa kalkınca göz kararması, genellikle kan basıncının hızla düşmesi sonucu olur. Bu, vücutta yeterli kan akışının olmaması nedeniyle meydana gelir. Ancak bu durum, kalp rahatsızlıkları, sıvı kaybı, bazı ilaçlar ve nörolojik bozukluklar gibi daha ciddi hastalıkların belirtisi olabilir."
1. Kan Basıncı Düşüklüğü (Hipotansiyon): Ayağa kalkınca göz kararmasının en yaygın nedenlerinden biri, kan basıncının düşmesidir. Normalde, vücut ayağa kalkıldığında kanın bacaklardan yukarıya doğru hareket etmesini engelleyen mekanizmalarla tepki verir. Ancak bu mekanizmalar zayıfladığında, kan basıncı aniden düşer ve göz kararması yaşanabilir.
2. Dehidrasyon (Sıvı Kaybı): Vücutta yeterli sıvı bulunmaması da kan basıncının düşmesine neden olabilir. Yeterince sıvı alınmaması, kanın daha yoğun hale gelmesine yol açarak dolaşım sistemini olumsuz etkiler. Bu, özellikle sıcak havalarda ya da ağır egzersiz sonrasında daha belirgin hale gelebilir.
3. Kalp Hastalıkları: Kalp hastalıkları, kanın yeterince pompalanmasını engelleyebilir. Kalp yetmezliği veya kalp kapakçığı hastalıkları, kanın vücuda yeterince dağılmamasıyla sonuçlanabilir ve bu da göz kararmasına yol açabilir.
4. Sinir Sistemi Problemleri: Sinir sistemi ile ilgili problemler, özellikle otonom sinir sistemi bozuklukları, kan damarlarının düzgün bir şekilde daralıp genişlemesini engelleyebilir. Bu durum da kan basıncının düzenlenmesini zorlaştırarak göz kararmasına neden olabilir.
Parkinson hastalığı gibi bazı nörolojik hastalıklar da bu tür sorunlara yol açabilir.
GÖZ KARARMASI VE İLAÇ KULLANIMI
Bazı ilaçlar da göz kararmasına neden olabilir. Özellikle tansiyon düşürücü ilaçlar, antidepresanlar ve bazı diüretikler (idrar söktürücüler), kan basıncını düşürebilir ve bu da göz kararmasına yol açabilir.
İç Hastalıkları ve Kardiyoloji Uzmanı Prof. Dr. Selim Karadeniz, ilaçların etkilerini şu şekilde açıklıyor:
"Kan basıncını düzenleyici ilaçlar, bazı antidepresanlar ve ağrı kesiciler, vücudun sıvı dengesini etkileyebilir. Bu ilaçlar, özellikle ani hareketlerde baş dönmesine yol açabilir. İlaç kullanan bireylerin doktorlarıyla görüşmeleri, ilaçların yan etkilerini yönetmek için önemlidir."
GÖZ KARARMASI İÇİN NE ZAMAN DOKTORA BAŞVURULMALI?
Göz kararması ve baş dönmesi genellikle geçici bir durumdur, ancak bazı durumlarda daha ciddi bir sağlık sorununun belirtisi olabilir.
Uzmanlar, göz kararması ve baş dönmesinin şiddetli, sürekli hale gelmesi, beraberinde bayılma, göğüs ağrısı veya nefes darlığı gibi şikayetler görüldüğünde derhal bir doktora başvurulması gerektiğini vurgulamakta.
Nöroloji Uzmanı Dr. Aylin Demirtaş, bu konuda şu uyarılarda bulundu:
"Eğer göz kararması uzun süre devam ediyorsa ve diğer şikayetlerle birlikte görülüyorsa, bu durum sinir sistemi veya kardiyovasküler bir problemin belirtisi olabilir. Bu tür durumlar ciddi sağlık sorunlarının habercisi olabilir ve hemen profesyonel bir sağlık hizmeti alınmalıdır."
GÖZ KARARMASINI ÖNLEMEK İÇİN NELER YAPILABİLİR?
Göz kararması, genellikle yaşam tarzı değişiklikleri ile yönetilebilir. İşte göz kararmasını önlemek için bazı öneriler:
1. Yavaşça Ayağa Kalkın: Ani hareketlerden kaçının. Ayakta uzun süre kaldıysanız, otururken birkaç saniye bekleyin ve sonra yavaşça ayağa kalkın.
2. Yeterli Sıvı Alın: Dehidrasyonu önlemek için yeterli miktarda su içmeye özen gösterin. Özellikle sıcak havalarda ve yoğun egzersiz sırasında sıvı kaybını telafi edin.
3. Dengeli Beslenin: Kan basıncını düzenlemek için tuz, şeker ve yağ oranı düşük bir diyet izleyin. Ayrıca demir ve vitamin açısından zengin besinler tüketmek de faydalıdır.
4. Düzenli Egzersiz Yapın: Düzenli egzersiz, kan dolaşımını artırır ve kalp sağlığını iyileştirir. Böylece göz kararması ve baş dönmesi riski azalır.
Ayağa kalkınca göz kararması, genellikle kan basıncındaki düşüşten kaynaklanır ve çoğu zaman zararsız. Ancak, bu durumun ardında daha ciddi bir sağlık sorunu olabileceğinden, sürekli hale gelen göz kararması ve baş dönmesi durumunda bir doktora başvurulması gerekli.
Yaşam tarzı değişiklikleri, doğru beslenme ve yeterli sıvı alımı ile bu tür durumlar yönetilebilir.
Göz kararması yaşayan bireylerin, sağlık uzmanlarından destek alarak bu durumu önlemeleri mümkün.
