Bombacı Ali Çavuş genç yaşında Girit’te Türk halkına yapılan Rum saldırılarını ve adanın Osmanlı’nın elinden kanlı biçimde çıkışını acıyla yaşadığı için, bu duygularla geldiği İzmir’de Girit’i ve Türklerin yaşadığı zulmü hiç unutamadı. Bu yüzden gönüllü olarak Birinci Dünya Savaşı’na katıldı. Akıncı Müfreze Komutanlığı’na kadar yükseldi.
İzmir’in Yunanlılarca işgali üzerine şehrin kuzeyine çekilerek çete savaşlarını yönetti. Belinde taşıdığı bombalarla önemli çatışmalarda kahramanlıklar gösterdiği için “Bombacı” ismi ile anıldı. Yunan işgalinde Dikili, Menemen, Çiğli ve Karşıyaka’nın içine kadar sızarak yaptığı akınlarla parladı.
Hikayeyi araştırmacı yazar Yaşar Aksoy''dan öğreniyoruz. İnternette gezerken bile hakkında belki doğru bilgiler bulamayacağınız bu önemli şahsiyet, Giritli bir ailenin oğlu. 1875 Girit doğumlu. Müslüman oldukları için Yunan zulmüne uğramış bir ailenin çocuğu olarak Yunanlardan hayatı boyunca nefret etmiş genç bir delikanlı.
AĞABEYLERİ ÖLDÜRÜLMÜŞ
Bir gün iki ağabeyine demiş ki ''Ben bu Yunanlara güvenmiyorum. Gelin bu gece samanlıkta saklanalım. Yoksa bizi öldürecekler.'' Ağabeyleri pek ihtimal vermemiş buna ve demişler ki ''Hayır biz burada, evde kalacağız''. Ama genç Ali yine de samanlığa inmiş. Koyunların, kuzuların altına saklandığı samanlıkta geçirmiş geceyi. Sabah koşa koşa gittiği evde iki ağabeyinin cenazesini bulmuş. Uyurlarken Yunanlar tarafından boğazları kesilmiş.
8 Eylül 2011 tarihinde açılışı yapılan Milli Mücadele Anıtı''nda Bombacı Ali Çavuş''un ismi Bombacı Halil Çavuş olarak geçiyor.
İZMİR''E YERLEŞMİŞLER
Aile, Anadolu''ya gitme kararı almış ve İzmir''e yerleşmişler. İzmir''in Çiğli ve Menemen bölgelerinde yaşayan Ali Çavuş''un içinde, Yunanlara karşı hep bir kin varmış. Bir gün yani 15 Mayıs 1919''da İzmir rıhtımına Yunan ordusunun çıktığını görmüş. Silaha sarılıp bir milis çetesi kurmuş; Akıncılar Çetesi...
YUNAN BOZGUNA UĞRADI
Bu çete Batı Anadolu''nun içlerine doğru ilerleyen Yunan ordusunu ellerinden geldiğince bozguna uğratmış. Bombacı Ali Efe''nin dışında 300 kişilik kuvvetiyle Yörük Ali Efe, bin kişilik gücüyle Demirci Mehmet Efe de düşmanla çarpışmaya devam ediyor.
15 BİN KİŞİLİK SÜVARİ
Büyük Taarruz ve Başkomutanlık Meydan Muharebesi''nden sonra Yunan ordusu bozguna uğrayıp İzmir''e doğru kaçmaya başlamış. Fahrettin Altay komutasındaki 15 bin kişilik süvari güçleri Yunan ordusunu takip edip hırpalamış. Arkasından da piyade ve topçu kuvvetleri düşmanı yıpratmaya devam etmiş. İzmir''e doğru olan bu kahramanca akışta 1, 2 ve 14. süvari tümenleri ön planda yer almış. 1. tümen Kurmay Albay Mürsel Bakü komutasında, 2. tümen Kurmay Albay Zeki Saydemir komutasında, 14. tümen ise Kurmay Albay Suphi Kula komutasında ilerlemiş.
REHBERLİK ETMİŞLER
14. tümen Menemen ve Çiğli üzerinden Karşıyaka''ya girmiş. İşte bu süvari tümeni yani binlerce kişilik atlı kuvvet, dağ yollarından Karşıyaka''nın yolunu tutmuş. İstikameti bulabilmek için ise Bombacı Ali Çavuş ve milis çetesi rehberlik etmiş. Bombacı Ali, kendisi gibi Giritli olan teğmen Zekai Kaur, Karşıyaka Spor Kulübü''nün kurucusu teğmen Zühtü Işıl ve 14. süvari tümeni ile birlikte İzmir''e girmiş.
TÜRK BAYRAKLARI ÇEKİLMİŞ
Hep birlikte devlet dairelerine Türk bayrağı çekmişler. Bu nedenle Bombacı Ali Çavuş, Karşıyaka''ya ilk sancağı çeken kahraman olarak da anılmakta.
9 Eylül 1922’de Menemen ve Karşıyaka’yı kurtaran Suphi Kula komutasındaki 14.Süvari Tümeni’nin en önünde savaştı, kurtarılan her kasabaya Türk bayrağını çekti. Menemen ve Karşıyaka’nın kurtarılmasında ismi Suphi Kula, Zekai Kaur ve Zühtü Işıl ile birlikte anıldı. 9 Eylül 1922’de Karşıyaka’ya sancağı ilk dikenlerden olması sebebi ile gönüllere yerleşti.
Hayatının sonuna kadar Karşıyaka Alaybey’de mütevazi biçimde yaşadı.
HER SABAH İSTİKLAL MARŞI
Bombacı Ali Çavuş ömrünün sonuna kadar yaşadığı Karşıyaka''da her sabah çocukları toplar, İstiklal Marşı eşliğinde evinin bahçesindeki göndere bayrak çekermiş. Her milli bayramda resmi kıyafetlerini giyer, en başta yürürmüş. Çetesiyle birlikte katılırmış törenlere. Onu kimse sivil göremezmiş. Daima resmi kıyafetli, kılıcını kuşanmış, silahıyla birlikte gezermiş Karşıyaka''da.
İLÇEYE HEYKELİ DİKİLDİ
Ulusal törenlerde milis üniformasını giyerek kortejin en önünde daima yürüdü. Çocuklar ve gençler için onun arkasında ya da yanında yürümek bir gurur oldu. Yunanlara karşı Aydın bölgesinde mücadele veren Adnan Menderes ve Celal Bayar İzmir''e ne zaman gelse mutlaka Bombacı Ali Efe ile buluştuğu da ifade ediliyor. Bombacı, 1978 yılında 103 yaşında hayatını kaybettikten sonra Karşıyaka Belediyesi tarafından ilçeye bir heykeli dikildi. 9 Eylül 1995 yılında dikilen bu heykelin önünde her 9 Eylül''de bir tören düzenleniyor.
9 Eylül 1995 günü Alaybey’de yaptırılan “Bombacı Ali Çavuş Anıtı”, TBMM Başkanı Hüsamettin Cindoruk, Karşıyaka Belediye Başkanı A.Kemal Baysak, gazeteci Yaşar Aksoy, Bombacı Ali Çavuş’un kızı Muzaffer Kaya’nın konuşmalarıyla açılmıştı.
8 Eylül 2016 günü ertesinde bir gazete haberi şunları yazdı:
“Karşıyaka Belediyesi, İzmir’in kurtuluşunun 94. yılını anlamlı bir törenle kutladı. 9 Eylül günü Karşıyaka’ya ilk sancağı diken Milis Kumandanı Bombacı Ali Çavuş’un heykelinin yanında, Türk Bayrağı dalgalandırıldı. Etkinliğin fikir babası ve mimarı Belediye Başkanı Hüseyin Mutlu Akpınar, “Milli Mücadele ruhunu sonsuza kadar yaşatacağız” dedi.
Alaybey’de Bombacı Ali Çavuş heykeli önünde yapılan etkinlikte Türk Bayrağı; İstiklal Marşı ile birlikte göndere çekildi.
21 yıl önce A.Kemal Baysak başkanlığındaki Karşıyaka Belediyesi tarafından yaptırılan heykelin açılışında da bir konuşma yapmış olan Gazeteci Yazar Yaşar Aksoy 21 yıl sonra yapılan törende de bir konuşma yaptı:
“21 yıl önce hangi duyguları taşıyorsam, bugün de aynı hissiyatla karşınızdayım. Herhangi bir askeri rütbesi olmadan, tamamen vatan sevgisiyle direnişi örgütleyen Bombacı Ali Çavuş’a her zaman şükran duyacağız. O’nu gelecek kuşaklara taşımaya vesile olan Karşıyaka Belediyesi’ne teşekkür ediyorum..
Bombacı Ali Çavuş, Alaybey mahallesinde yaşadı. Her Cuma günü mahalle çocuklarını toplar, evinin önündeki ağacın altında bayrak töreni ve İstiklal marşı okuması yapardı. Benim çocukluğum Alabey’de geçmedi. Biz, daha yukarı mahallenin, yani Çocuk Yuvası civarının haşarı çocuklarıydık. Ama annem birlikte ne zaman Alaybey’den geçsek, Bombacı’nın bu bayrak törenlerini hazır ol vaziyette izlemişizdir.
Daha sonraları 23 Nisan ve 19 Mayıs törelerinde yürüyüş kortejinin en önünde askeri kıyafeti, kalpağı, dürbün ve siyahlarıyla boy gösteren babayiğit Bombacı’ya yanaşıp onun silahına, kırbacına, palaskasına ve silahlarına dokunmak benim için bir kutsal elektriklenme ritüeli olarak yıllarca devam etti. Bombacı’yı caddelerde görünce manevi yükseliş içinde olurdum.
Bombacı, biz Karşıyaka nesillerinin Emperyalizme ve Yunan saldırganlarına karşı direnişin bir sivil sembolü idi.
9 Eylül 1995 yılında Bombacı Ali Çavuş Anıtı, Alaybey’de açılırken TBMM Başkanı Hüsamettin Cindoruk ve Karşıyaka Belediye Başkanından sonra ben de bir konuşma yapmıştım.
21 yıl sonra yine kısmet oldu… Karşıyaka Belediye Başkanı Hüseyin Mutlu Akpınar ile birlikte yine Bombacı’yı halka anlattık.
Görevimizi yaptık… Bombacı’yı sevgiyle anıyorum.”
Rivayete göre Ali Çavuş''a Atatürk tarafından verilen ''Bombacı'' soyadı mezar taşına yanlışlıkla ''Bonbacı'' şeklinde yazılmış.
Rize’nin fethinin 561’inci yılı etkinliklerinde konuşan eski Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Başkanı İsmail Kahraman, "Şehirlerin kurtuluş yıldönümleri kutlanıyor. Kesinlikle karşıyım." demiş; Kahraman ardından İzmir''in kurtuluşunda kurşun sıkılmadığını iddia ederek, "Cihan harbi bitti, müstevliler alacaklarının birkaç kat mislini aldı ve öyle gittiler, çekildiler." ifadeleriyle tepki çekmişti.
