Bilgi çağında yaşıyoruz.

Her gün muazzam miktarda veri üretiliyor ve bu verilerden anlamlı bilgiler çıkarmak giderek zorlaşıyor.

İşte tam da bu noktada görüntü istihbaratı devreye giriyor.

İlk bilinen hava fotoğrafı, 1858 yılında Fransız fotoğrafçı ve baloncu Gaspard Felix Tournachon (Nadar) tarafından çekildi.

Nadar, sıcak havayla çalışan yere bağlı 80 metre yükseklikteki bir balondan Petit-Becetre adındaki Fransız köyünün fotoğrafını çekti. Bu tarihî fotoğraf, hava fotoğrafçılığının doğuşunu ve gökyüzünden dünyayı görmenin yeni bir yolunun açılmasını temsil ediyor.

Amerikan İç Savaşı'nda ise Birleşik Kuvvetler tarafından balonlardan hava fotoğraflarının çekildiği biliniyor. Savaş alanlarını ve düşman birliklerinin konumlarını gözlemlemek için kullanılmış ve hava fotoğrafçılığının askerî amaçlı kullanımının önünü açmıştı.

Günümüzde balon ve zeplinler birçok ülke tarafından sınır gözetleme, istihbarat faaliyetleri ve kritik tesis güvenliği gibi alanlarda oldukça etkili bir şekilde kullanılıyor.

Hava fotoğrafçılığının tarihi sadece balon ve zeplinlerle sınırlı değil. 1882 yılında İngiliz meteorolog E. D. Archibald, uçurtmalardan fotoğraflar çekmişti.

Uçurtmalardan sonra hava fotoğrafçılığında devrim yaratan bir diğer buluş ise posta güvercinleriydi.

1903 yılında Julius Neubronner, posta güvercinlerinin göğsüne monte edilebilen 70 gram ağırlığındaki otomatik fotoğraf makinelerinin patentini almış ve üretmişti.

Uçup geri dönmek için eğitilmiş kuşlara takılan kameralardan 30 saniyelik aralıklarla görüntüler alınmıştı.

Ayrıca orduda hem hava fotoğrafı çekmek hem de haber götürüp getirmek için Bavyera'da “güvercin birimi” kurulmuştu. Balonların kolayca vurulup patlatıldığından ve balonlara göre güvercinler çok daha zor vurulduğu için üstün görülmüş ve tercih edilmişti.

Hava fotoğrafçılığı, çağımızda sadece askerî ve sivil amaçlı gözetleme ve izleme için değil, haritalama, arazi araştırmaları, afet yönetimi, arkeoloji ve hatta sanat gibi birçok farklı alanda da kullanılıyor.

Uydu görüntüleri, hava fotoğrafları, videolar ve diğer görsel kaynaklardan elde edilen bilgiler stratejik karar verme süreçlerinde kritik rol oynuyor.

Görüntü istihbaratı; istihbarat toplama sürecinde görsel verilerin toplanması, analizi ve değerlendirilmesi yoluyla stratejik bilgi elde edilmesini sağlayan disiplindir.

Düşman veya hedeflerin faaliyetlerini anlamak, askerî birliklerin yerlerini belirlemek, tesisleri analiz etmek, haritalama yapmak, hedefleri değerlendirmek ve genel olarak stratejik karar verme süreçlerini desteklemek için kullanılıyor.

Görüntü istihbaratı ile ilgili üç ana aşamadan bahsedebiliriz:

Veri Toplama: Uydu görüntüleri, hava fotoğrafları, drone görüntüleri, termal görüntüler ve diğer görsel kaynaklardan toplanıyor.

Veri Analizi: Toplanan veriler uzman analistler tarafından detaylı bir şekilde inceleniyor. Fotoğraflar veya görüntülerdeki önemli noktalar, yapılar, araçlar, askerî birlikler, tesisler ve diğer detaylar tespit ediliyor. Analiz aşamasında görüntülerin ölçeklendirilmesi, konumların belirlenmesi, nesnelerin tanımlanması ve hareketlerin takip edilmesi gibi teknikler kullanılıyor.

Veri Değerlendirme: Analiz edilen veriler değerlendiriliyor ve yorumlanıyor. Analistler belirlenen bilgileri diğer istihbarat kaynaklarıyla birleştirip stratejik raporlar, haritalar, grafikler veya diğer görsel sunumlar oluşturuyorlar.

Görüntü istihbaratı sahadaki duruma dair net ve güncel bir bakış açısı sağlayarak daha iyi karar verilmesine yardımcı oluyor.

Görsel veriler hedefleri daha net bir şekilde tanımlama ve isabetli atışlar yapma imkânı veriyor. Ayrıca potansiyel tehditleri ve riskleri önceden tespit ederek hem askerî hem de sivil alanlarda güvenliği artırıyor.

Operasyonların planlanması ve yürütülmesi sırasında daha fazla verimlilik ve etkinlik sağlıyor.

Teknolojiyle birlikte görüntü istihbaratı da hızla gelişiyor.

Yapay zekâ ve makine öğrenimi gibi yeni teknolojiler görsel verilerin otomatik olarak analiz edilmesini ve yorumlanmasını mümkün kılıyor. Bu da görüntü istihbaratını daha da güçlü ve kullanışlı hâle getiriyor.

Görüntü istihbaratı pek çok ülkenin ulusal güvenlik ve savunma politikalarında önemli bir rol oynuyor. Siyasi ve hukuki çerçeveye, teknolojik imkânlara ve ulusal önceliklere göre değişiklik gösterebiliyor.

ABD, görüntü istihbaratının en gelişmiş kullanıcılarından biridir. Ulusal Keşif Ofisi (NRO) ve Ulusal Güvenlik Ajansı (NSA) gibi kurumlar, casus uydular ve diğer gelişmiş platformlar aracılığıyla geniş bir görsel veri tabanı oluşturuyor. Toplanan veriler terörle mücadele, silah kontrolü ve uluslararası krizlerin yönetimi gibi alanlarda kullanılıyor.

Çin, son yıllarda görüntü istihbaratı yeteneklerini önemli ölçüde geliştirdi. Beidou uydu navigasyon sistemi ve Fengyun serisi görüntüleme uyduları gibi kendi uzay altyapısını inşa etti. Ayrıca yapay zekâ ve makine öğrenimi gibi yeni teknolojileri görüntü istihbaratı analizlerini geliştirmek için kullanıyorlar.

Rusya, Sovyet döneminden kalan güçlü bir uzay programına sahip. Bu sayede casus uydular ve gelişmiş keşif uçakları aracılığıyla önemli bir görüntü istihbaratı kapasitesine erişiyorlar. Rusya, Ukrayna'daki savaşta ve Suriye'deki faaliyetlerinde görüntü istihbaratını aktif olarak kullanıyor.

İsrail, Orta Doğu'daki karmaşık jeopolitik ortamda faaliyet gösteren bir ülke olarak görüntü istihbarata büyük önem veriyor. Casus uydular ve Heron gibi insansız hava araçları (İHA) gibi gelişmiş platformları kullanarak bölgedeki gelişmeleri yakından takip ediyorlar.

Türkiye ise son yıllarda millî savunma sanayisine yaptığı yatırımlar kapsamında görüntü istihbaratı yeteneklerini geliştirmeye odaklandı. Göktürk ve İHA sistemleri gibi millî üretimler geliştirilerek görüntü istihbaratı toplama kapasitesi artırıldı.

Güvenlik kameraları ve artık bir parçamız hâline gelen çok akıllı telefonlarımızın kameraları da üreticiye ya da casus yazılımın yöneticisine kameranın anlık görüntüsünü ve çektiğimiz fotoğrafları aktarıyor.

Hatta (bulut/cloud) yedekleyelim de kaybolmasın diyerek biz gönüllü olarak paylaşıyoruz.

Görsel veriler, gizli gerçeklerin izlerini bulmamıza rehberlik ederler.

Görüntü istihbaratı; bilgiyi görmekle kalmaz, anlamlandırır ve eyleme dönüştürür.

İki keklik bir kayada aman aman öterken görüntü istihbaratına yakalanabilir!..