Mustafa Kemal Atatürk''ün annesi Zübeyde Hanım’a dair pek çok bilgi arama motorlarında araştırılmaktadır. 1923 yılında hayata gözlerini yuman Mustafa Kemal Atatürk’ün annesi Zübeyde Hanım her sene ölüm yıl dönümünde anılmaktadır. Peki, Zübeyde Hanım kimdir? Atatürk''ün annesi Zübeyde Hanım ne zaman vefat etti?
Mustafa Kemal Atatürk''ün annesi Zübeyde Hanım, 14 Ocak ölüm yıl dönümünde törenle anılması planlanıyor. Türkiye Cumhuriyeti''nin kurucusu ulu önder Mustafa Kemal Atatürk annesi Zübeyde Hanım''ın 1923 yılında hayata gözlerini yummasının ardından her sene törenle Zübeyde Hanım anılmaktadır.
ZÜBEYDE HANIM KİMDİR?
Zübeyde Hanım 1857 yılında Selanik’te doğmuştur. Babası Sofuzade Feyzullah (Sadullah) Ağa, annesi Molla Hanım olarak anılan Ayşe Hanım’dır. Döneminde kadınların okula gitmesi yaygın olmadığı için, okur yazar oluşu nedeniyle kendisi de Zübeyde Molla olarak anılırdı.
Zübeyde Hanım Ali Rıza Efendi''nin eşi, Mustafa Kemal Atatürk''ün ve Makbule Atadan''ın annesidir.
Osmanlı devrinde, II. Mehmed zamanında Karaman''dan Rumeli’ye göçen ve Selanik yakınlarındaki Langaza’da toprak işleri ile uğraşan bir Türkmen ailesi olan Hacı Sofu ailesindendir Zübeyde Hanım. Mustafa Kemal Atatürk''ün anne soyu da, Karaman''dan gelerek Selanik ile Manastır''ın arasında bulunan Vodina Sancağı''na bağlı "Sarıgöl" de denilen "Kayalar" Nahiyesine yerleştiler.
Zübeyde Hanım aile, sonradan Selanik yakınlarında bugün de kaplıcaları ile meşhur olan Langaza''ya yerleşmiştir. Dedesi Feyzullah Efendi''in taşıdığı "Sofu-zade" (Sofular) lâkabı, yerleştikleri Sarıgöl bölgesindeki yer adları ve ailedeki hatıraların gösterdiği üzere, Mustafa Kemal Atatürk''ün anne soyu Karaman''dan Rumeli''ye gelen ve bundan dolayı da "Konyarlar" olarak Rumeli''de anılan Yörük Türkmenlerdendir.
Zübeyde Hanım Selanik''te Gümrük Muhafaza Teşkilatında memur Ali Rıza ile 1871 yılında henüz 14 yaşında iken evlendi. Ali Rıza, sarışın ve mavi gözlü bir kadınla evlenmeyi düşlerken, kendisinden 20 yaş küçük olan, siyah saçlı ve derin mavi gözlü bu kadına sevdalandığını belirtmiştir.
Yeni çift Selanik Yenikapı semtinde yeni hayatını başlatmış ve Zübeyde Hanım, Fatma, Ömer ve Ahmet adlı çocukları doğmuştur. Ancak Fatma bu dönemde ölmüştür. Eşi Ali Rıza''nın Yunanistan sınırında Çayağzı (ya da Papaz Köprüsü)''na tayin edildiği için taşınmış ve orada Ömer ve Ahmet ölmüş.
1881’de dördüncü çocukları olan Mustafa, 1885’te Makbule, 1889’da Naciye doğdu. Naciye’yi de küçük yaşta veremden kaybettiler. Ali Rıza Efendi de 1888 yılında öldü.
Bunun üzerine Zübeyde Hanım, çocuklarını da alarak abisi Hüseyin Bey''in Langaza''daki çiftliğine gitti. Babasının erken ölümünün ve dayısının çiftliğinde ailenin erkeği olarak yaşadıklarının Mustafa üzerinde derin etkileri olduğu düşünülür.
Abisine daha fazla yük olmak istemeyen Zübeyde Hanım, ikinci evliliğini Selanik Gümrükler Başmüdürü Ragıp Bey ile yaptı. Ragıp''ın da önceki evliliğinden dört çocuğu vardı. Bu evlilik, babasının hatırasına saygı gösterilmediğini düşünen Mustafa Kemal''i kızdırdı.
Zübeyde Hanım, Balkan Savaşı’ndan sonra Ragıp Bey’den ayrıldı ve artık Osmanlı toprağı olmaktan çıkan Selanik’i terk ederek kızı Makbule ile birlikte İstanbul’a göç edip Beşiktaş Akaretler’de bir eve yerleşti.
1919’da Anadolu''ya çıktığından beri görmediği ve üstelik Osmanlı Padişahı tarafından hakkında ölüm emri verildiğini öğrendiği oğlu Mustafa Kemal ile ancak 14 Haziran 1922’de Adapazarı’nda tekrar buluşan Zübeyde, onun yanına Ankara’ya yerleşti.
Ancak bu şehrin sert iklim koşulları sağlığını olumsuz etkileyince tedavi amacıyla İzmir’e giden Zübeyde Hanım, 14 Ocak 1923 günü 66 yaşında hayatını kaybetti.
Zübeyde Hanım, İzmir’in Karşıyaka ilçesinde 1940 yılında yaptırılan anıt mezarda yatmaktadır.
