Akciğer iltihabı olarak tanımlanan pnömoniye halk arasında zatürre denilmekte. Zatürre; bakteri, virüs, mantar, parazit gibi birçok mikrop nedeniyle oluşabilir. Zatürrenin en sık görülen nedeni “pnömokok” adı verilen bakteridir. Pnömokok, zatürre dışında; menenjit yani beyin zarı iltihabı, otit, sinüzit ve osteomyelit gibi başka enfeksiyonlara da neden olabilmektedir.
“Zatürrenin en sık görülen belirtileri; ateş, öksürük, balgam ve göğüs ağrısı olarak sıralanabilir. Bunların yanı sıra; nefes darlığı, bilinç bulanıklığı, sık nefes alma, kas eklem ağrıları, daha ağır vakalarda dil ve dudakta morarma tansiyon düşmesi gibi bulgular da görülebilir.” diye konuşan Uzm. Dr. Behiye Akkalyoncu şunları söyledi:
“Zatürre yani pnömoni tanısı, yukarıda belirtilen şikayetleri olan kişilerde akciğer grafisi ile konulmak-tadır. Ayrıca kan sayımı, bilgisayarlı akciğer tomografisi ve balgam kültürü tanıda yardımcı yöntemlerdir. Covid-19 virüsün neden olduğu bir gribal enfeksiyon olup, birçok organı etkileyebileceği gibi akciğer-leri de etkileyebilir. Akciğerleri etkilediğinde oluşan zatürre Covid-19 virüsüne bağlı viral bir pnömo-nidir. Her Covid-19 hastasında pnömoni olması şart değildir.
En sık görülen mikrobik pnömoni; pnömokok bakteriyel enfeksiyonuna bağlı oluşan zatürredir. Bu mikroba bağlı oluşabilecek hastalıkların riskini azaltmak amacıyla yapılan aşıya zatürre yani pnömokok aşısı denilmektedir.”
KAÇ ÇEŞİT ZATÜRRE AŞISI VARDIR?
İki çeşit zatürre aşısı bulunduğunu belirten Uzm. Dr. Behiye Akkalyoncu, şöyle konuştu:
“Zatürre yani pnömokok mikrobunun doksandan fazla çeşidi vardır. Aşılar bu çeşitlerin bir kısmına karşı etkili olabilmektedirler.
Polisakkarit aşı: 65 yaş üzerinde önerilir. 5 yılda bir yapılır. Konjuge aşı: Çocuklukta yapılan ve erişkinde pnomoni riskini azalttığı düşünülen aşıdır. Polisakkarit aşılar ciddi pnömoni yapan mikrop tiplerine karşı daha etkiliyken, konjuge aşı daha güçlü bağışıklık oluşturmaktadır. Bu nedenle her iki aşının da yapılması önerilmektedir. Daha önce hiç zatürre aşısı olmamış bir kişide her iki aşı arada en az 8 hafta süre olacak şekilde yapılabilir.”
ATÜRRE AŞISI KİMLERE NE ZAMAN YAPILIR
Zatürre aşısı, 1- 5 yaş altı çocuklara düzenli aşı takvimi kapsamında uygulanmaktadır. Ülkemizde her sağlıklı çocuğa ikinci, dördüncü ve on ikinci ayda konjuge aşı yapılmaktadır. Bunun haricinde 65 yaş üzeri kişilere herhangi bir kronik hastalıkları olmasa da zatürre aşısı tavsiye edilir. 5 yaş üzerinde KOAH bronşektazi gibi kronik akciğer hastalıkları, diyabet, hipertansiyon, tek akciğerin alınması durumu, kalp damar hastalıkları kronik böbrek ve karaciğer hastalıkları, kronik alkolizm, dalağın olmaması durumu, bağışıklık baskılanması durumları, kan hastalıkları, toplu yaşam yerlerinde enfeksiyon riski nedeni ile yaş sınırı olmaksızın zatürre aşısı yapılabilir.
ZATÜRRE AŞISI COVİD-19 VİRÜSÜNE KARŞI KORUMA SAĞLAR MI?
Uzm. Dr. Behiye Akkalyoncu konuya ilişkin şunların altını çizdi:
“Pnömoni aşısının Covid-19 hastalığına yakalanma riski ile bir ilişkisi yoktur. Pnömokok yani zatürre aşısı yukarıda bahsedilen risk gruplarında Covid-19 enfeksiyonu sonrası tabloya eklenebilecek ikincil enfeksiyon riskini azaltabilir. Bu nedenle, sadece risk gruplarında bulunan kişilerin zatürre aşısı yaptırmasının bir anlamı vardır.
Pnömokok aşısı üst kola kas içine uygulanmaktadır. Uygulaması kolay ve iyi tolere edilmektedir. Aşı yerinde ağrı, hassasiyet, nadiren ateş dışında ciddi bir yan etkisi yoktur.”
