Birinci Dünya Savaşı’nın sona ermesinin ardından Anadolu toprakları, emperyalist güçlerin paylaşım planlarının merkezine oturdu. Osmanlı İmparatorluğu'nun zayıflamasıyla birlikte Yunanistan, Batı Anadolu’da genişlemeci hayallerini gerçekleştirme fırsatını buldu. İzmir'in işgali ile başlayan süreç, Yunan ordusunun Anadolu’da çeşitli şehirleri işgal etmesiyle devam etti. Uşak, bu işgalin en karanlık anılarının yazıldığı yerlerden biri oldu. 1 Eylül 1922’de, Yunan işgal güçlerinin Uşak'ta gerçekleştirdiği katliam, savaşın en trajik anlarından biri olarak tarihe geçti. Masum Türk halkının maruz kaldığı bu acımasız vahşet, Türk milletinin hafızasında silinmez bir yara olarak kalmıştır.
KATLİAMIN BAŞLANGICI
1 Eylül 1922'de Uşak, Yunan işgal kuvvetlerinin çekilirken ardında bıraktığı bir insanlık dramına sahne oldu. Türk ordusunun ilerleyişi karşısında geri çekilen Yunan güçleri, yenilginin acısını masum sivillerden çıkarma yoluna gitmişti. Bu esnada Yunan ordusunun komutanları tarafından verilen talimatlar, savunmasız Türk köylerine saldırılar düzenlenmesini ve bu köylerde yaşayan insanların katledilmesini içeriyordu.
Yunan askerleri, özellikle Uşak’ta büyük bir vahşet sergiledi. Bu vahşet, işgal kuvvetlerinin sivillere yönelik bir nevi intikam operasyonuna dönüştü. Yunan askerleri, köyleri ateşe vererek halkı diri diri yaktı, kadınlara tecavüz etti ve çocukları katletti. Ayrıca birçok ev yağmalandı ve insanlar sokak ortasında kurşuna dizildi. Katliam, Uşak halkı için tam bir kabus haline geldi.
KATLİAMIN FAİLİ: YUNAN İŞGAL KUVVETLERİ
Uşak Katliamı'nın sorumlusu, Yunan işgal kuvvetleriydi. Bu güçler, Batı Anadolu’da gerçekleştirdikleri vahşetle sadece askeri bir işgal gerçekleştirmekle kalmadılar, aynı zamanda Türk halkının direncini kırmak ve korku salmak amacıyla sistematik bir şekilde sivil halka zulmettiler. Uşak'taki katliam, Yunan işgal kuvvetlerinin çekiliş sürecinde bir anlamda çaresizliğin ve hıncın dışa vurumu olarak da değerlendirilebilir. Ancak bu durum, gerçekleştirilen vahşetin boyutlarını hiçbir şekilde hafifletmez.
Yunan askerlerinin işlediği bu insanlık suçları, uluslararası hukuk nezdinde de büyük bir yankı buldu. Uşak ve çevresinde gerçekleştirilen katliam, sivil halka karşı işlenen en büyük suçlardan biri olarak kayıtlara geçti. Türk köylerinin yakılması, binlerce insanın öldürülmesi ve tecavüze uğrayan kadınlar, Uşak’ta yaşanan acıların yalnızca bir kısmıdır.
TÜRK ORDUSUNUN MÜDAHALESİ VE KATLİAMIN SONU
Türk ordusu, 30 Ağustos 1922'de Dumlupınar'da zafer kazanarak Yunan kuvvetlerini geri çekilmeye zorladı. Uşak Katliamı'nın gerçekleştiği günlerde Türk ordusu hızla ilerliyor, işgal altındaki toprakları birer birer geri alıyordu. Yunan ordusu, Türk askerlerinin hızlı ilerleyişi karşısında paniğe kapılmış, bu panik halinde sivil halka saldırılar düzenlemişti.
Türk ordusunun Uşak’a girişi, 1 Eylül 1922 katliamının sonunu getirdi. Uşak’ın kurtuluşuyla birlikte, Yunan işgal kuvvetlerinin geride bıraktığı tahribat ve vahşet de gün yüzüne çıktı. Uşak’ta 500’den fazla Türk'ün katledildiği ortaya çıktı. Köylerdeki yıkım ve can kaybı, katliamın boyutlarını gözler önüne serdi. Ancak bu acı tabloya rağmen, Türk milletinin direnişi ve azmi, bu karanlık günlerin son bulmasını sağladı.
Uşak Katliamı, Mustafa Kemal Atatürk ve İsmet İnönü gibi Türk Kurtuluş Savaşı'nın önderlerinin hafızasında derin izler bıraktı. Atatürk, bu katliam hakkında “Uşak’ta yaşananlar, bir milletin var olma mücadelesinin ne denli haklı olduğunu bir kez daha göstermiştir. Türk milleti, hiçbir zaman bu zulmü unutmayacak ve unutturmayacaktır” demiştir. Bu sözler, Uşak Katliamı’nın Türk milletinin bağımsızlık mücadelesindeki önemine dikkat çeker.
İsmet İnönü ise Uşak Katliamı’na dair “Uşak’ta tanık olduğumuz vahşet, Yunan işgalinin gerçek yüzünü bir kez daha gözler önüne serdi. Ancak Türk milletinin azmi, bu karanlık günleri geride bırakmamızı sağladı. Şehitlerimizin ruhu şad olsun” ifadelerini kullanmıştır.
UNUTULMAYACAK BİR TRAJEDİ
Uşak Katliamı, Türk milletinin hafızasında derin yaralar açan bir insanlık dramıdır. Yunan işgal kuvvetlerinin çekilişi sırasında gerçekleştirdiği bu vahşet, tarihe kara bir leke olarak geçmiştir. 1 Eylül 1922'de Uşak’ta 500’den fazla masum insan, sırf Türk oldukları için hunharca katledildi. Ancak Türk ordusunun kararlı ilerleyişi ve Uşak’ın kurtuluşu, bu kanlı dönemi sona erdirdi.
Bu trajedi, Türk milletinin bağımsızlık mücadelesindeki kararlılığını ve direniş ruhunu daha da güçlendirmiştir. Atatürk’ün ve İnönü’nün sözleri, Uşak’ta yaşananların Türk halkı için ne denli acı verici olduğunu ve bu acının hiçbir zaman unutulmayacağını göstermektedir. Uşak Katliamı, hem tarih kitaplarında hem de Türk milletinin hafızasında daima hatırlanacak bir kara gün olarak kalacaktır. Unutulmasın ki, bu tür acılar, milletlerin bağımsızlık ve hürriyet aşkını daha da pekiştiren unsurlardır. Türk milleti, Uşak’ta yaşananları asla unutmamış ve unutturmayacaktır.
Uşak Katliamı, bir milletin zulme karşı direnişinin ve bağımsızlık mücadelesinin ne denli haklı olduğunu bir kez daha göstermiştir. Bu tür acılar, Türk milletinin bir daha asla boyun eğmeyeceğinin en büyük kanıtıdır.
