Cumhuriyet Halk Partisinin (CHP) sembolü olan 6 ok ve ilkeler 5 Şubat 1937 yılında Anayasa''ya girmiştir. Yılmaz Özdil''in bugünkü yazısında 6 okun nasıl çizildiğini anlattı.
İşte Yılmaz Özdil''in bugünkü yazısındaki ilgili bölüm;
"Sene 1933…
Cumhuriyet 10 yaşına basmıştı.
CHP''nin o güne kadar herhangi bir amblemi yoktu.
Atatürk, 10''uncu yıl kutlamaları kapsamında, vatandaşların yakasına takacağı bir amblem tasarlanmasını istedi.
Bu tarihi görev, Gazi Terbiye Enstitüsü''ne verildi. Enstitü yönetimi de resim-iş bölümünü kuran İsmail Hakkı Tonguç''u görevlendirdi.
Almanya''da grafik eğitimi alan İsmail Hakkı Tonguç, eğitimbilimciydi, köy enstitülerinin mimarı ve uygulayıcısıydı. Kolları sıvadı.
Herkes merak içindeydi.
Acaba ne çizecekti?
Atatürk beğenecek miydi?
Atladı trene, İstanbul''a geldi, iner inmez Topkapı Sarayı''na koştu, silah bölümüne girdi, amblemde yeralacak olan eserleri tek tek seçti, özel izinle paketledi, Ankara''ya getirdi. Oturdu masasına, o eserlerden esinlenerek, CHP''nin ilkelerini ve amblemini oluşturan “altı ok”u çizdi.
Evet…
CHP''nin altı oku, Topkapı Sarayı''nda sergilenen Osmanlı oklarıdır. (Tonguç''un hangi okları esas aldığı net olarak bilinmiyor, ancak, benim gözlemlerime göre, oklardan biri 2''nci Bayezid''e ait.)
(Kiriş endam, tarz-ı has, şem endam… Osmanlı okları gövde biçimlerine göre, yani endamına göre isim alırdı. Okun gövdesi, insanla özdeşleştirilirdi. Baş, boğaz, göğüs, göbek, baldır, ayak bölümlerine ayrılırdı. Gez''in bulunduğu dip noktaya, baş denirdi. Okun ucuna ise, ayak denirdi. Baldıra kadar aynı kalınlıkta gelip, ayağa doğru incelen oklar, kiriş endam oklarıydı. İsmail Hakkı Tonguç''un amblemde kullandığı ok tipi, kiriş endam''dı.) (Osmanlı oklarında üç tip gez vardı. Kemik, fildişi veya boynuzdan yapılan gezlere, başpare denirdi. Bakkam ağacından yapılan gezlere, bakkam gez denirdi. Okun başına yuva açılır, tutkalla yapıştırıldı. Bir de adi gez vardı. Okların arkası yontularak, kirişin, yani gergin ipin takılacağı yere çentik açılırdı. Bu tip gez, fazla sayıda yapıldığı için daha az özen gösterilen tirkeş oklarında, yani savaş oklarında kullanılırdı. İşte bu nedenle… CHP amblemindeki oklardan biri çentiklidir. En uzun ok, savaş okudur.)
İsmail Hakkı Tonguç, ilerlemeyi, hızı, hedefe ulaşmayı simgeledikleri için, geçmişten geleceğe gittikleri için “ok”ları tercih etmişti.
Okların aynı kaynaktan çıkıp, yelpaze gibi açılan uçları, Cumhuriyet''in kapsayıcılığını, güneş ışınları gibi yayılma şeklini sembolize ediyordu.
Atatürk gördü.
Tam isabet dedi.
Böylece, amblem kesinleşti.
Osmanlı''nın sadece sarayına ve altın varaklı koltuklarına özenen Yeni Osmanlıcılarla,
günümüzün Ali Kemalleri inanmakta güçlük çekebilir.
CHP''nin amblemi, Osmanlı oklarıdır."
ALTI OK NEYİ SİMGELER
1927''de cumhuriyetçilik, halkçılık, laiklik ve milliyetçilik olarak tanımlanan dört ilkeye, 10-18 Mayıs 1931 tarihlerindeki üçüncü parti kurultayında devletçilik ve inkılapçılık ilkeleri eklenerek "altı ok" kavramı benimsenmiştir. Şubat 1937''de yapılan bir anayasa değişikliğiyle bu ilkeler Türkiye Cumhuriyeti Anayasası''na da eklenmiştir.
