Sabri Arpaç / sabriarpacymm@gmail.com
Bir yılı da geride bırakıyoruz. Ama hayat devam ediyor. 2017’nin yıl sonunu 2018’ın yılbaşına giriyoruz. Hediyeleşeceğiz, tebrikleşeceğiz. İşletmeler satışlarını arttırmaya çaba gösterecekler. Her yıl olduğu gibi bu yıl da işletmeler eşantiyonlar dağıtacaklar, satışlarını artırmak, işletmelerinin reklam ve tanıtımını yapacaklar.
Bu hediyelere eşantiyon denilmektedir. İşletmeler bu eşantiyonları kendi tanıtımlarını yapmak satış ve hizmetlerini artırmak için bedelsiz olarak dağıtmaktadırlar. Bu eşantiyonlar; kalem, anahtarlık, ajanda, takvim ve benzeri ürünler ve bazen de ürettikleri ürünlerden oluşmaktadır. Bu eşantiyonların üzerinde firmaların tanıtımı ve reklamı için üzerlerine yazılı baskı şeklinde unvanları, ürettikleri ürünün marka ve logosu da yazılabilmektedir.
EŞANTİYONLAR GELİR VE KURUMLAR VERGİSİ İÇİN GİDER YAZILIRLAR MI?
193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu'nun 1. nci maddesinde göre gelir, bir gerçek kişinin bir takvim yılı içinde elde ettiği kazanç ve iratların safi tutarı olarak tanımlanmış, Gelir Vergisi Kanunu'nun 2'nci maddesinde ise, gelir unsurları, gelirin tespitinde gerçek ve safi miktarları ile dikkate alınıp vergiye tabi tutulacağı hükme bağlanmıştır.
Safi tutarı tespit edebilmek için, gayrisafi hasılattan indirilebilecek giderler Gelir Vergisi Kanunu'nun 40'ıncı maddesinde sayılmıştır. Bu giderler gayrisafi hasılattan indirildikten sonra safi hasılat yani kazanç diğer adıyla matrah bulunmaktadır.
Kurumlar vergisi bakımında ise kurum kazancı; Gelir Vergisi Kanunu'nun 40'ıncı maddesinde sayılan giderlerin, kurum hasılatından indirilmesi ile tespit edileceği ilgili maddelerinde belirtilmiştir.
Dikkat edilecek husus ticari kazancın elde edilmesi ve sürdürülmesi için; yapılan giderlerin kazancın elde edilmesi ile ilgili olması ve Vergi Usul Kanunu hükümlerine uygun belgelerle belgelendirilmesi gerekmektedir.
İşletmelerin mal ve hizmet satışlarını artırmak amacıyla yapmış oldukları önemli genel giderlerden olan bu eşantiyonlar reklam ve pazarlama gideri olarak vergi hasılatından reklam ve pazarlama gideri olarak indirilmektedir.
Ancak; bu şekilde dağıtılan eşantiyonların, işletmelerin faaliyet konusu ve satış hacmiyle uyumlu ve ticari hayatın gerçeklerine uygun, makul miktarda olması ve kazancın elde edilmesi, sürdürülmesi ile ilgili olması gerekir.
EŞANTİYONLARIN KDV’DEN İNDİRİLECEK Mİ?
Katma değer vergisinin konusuna giren işlemler Katma Değer Vergisi Kanunu'nun 1. inci maddesinde sayılmış, 3/a maddesinde vergiye tabi malların her ne surette olursa olsun vergiye tabi işlemler dışındaki amaçlarla işletmeden çekilmesi teslim sayılmıştır. Yani işletmenizden bir malı kişisel ihtiyaçlarınız için alıp kullandıysanız herkes gibi fatura düzenleyip katma değer vergisi ödeyeceksiniz.
Ancak, eşantiyon mallar, özel tüketim amacıyla değil, işletmelerin kendi tanıtım veya reklamlarını yapmak amacıyla verildiği için işletmeden çekilmesi teslim sayılmayacak, yani vergi hesaplanmayacak ve bunların işletmeye alınması sırasında alış faturalarında gösterilen katma değer vergisini de indirim konusu edebilecekler.
Nitekim, Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliği'nin (I/B-10.2) bölümünde eşantiyon ve numune malların katma değer vergisi karşısındaki durumu aşağıdaki şekilde açıklanmıştır:
‘’Firmaların belirli zamanlarda, özellikle dini bayramlarda ve yılbaşlarında kendi tanıtımlarını yapmak amacıyla herhangi bir bedel almaksızın kalem, anahtarlık, ajanda, takvim ve benzeri eşya dağıtmaları geleneksel hale gelmiştir. Ticari hayatta eşantiyon olarak adlandırılan bu ürünler, her ne kadar işletmede tüketilmemekte ise de ayni pazarlama gideri niteliğinde olduğundan, bu ürünlerin müşterilere ayrıca bir bedel alınmaksızın teslimi KDV hesaplanmasını gerektirmez.’’
Sonuç olarak işletmelerin rakiplerine üstünlük sağlamak, ürün ve hizmetlerini tanıtmak ve satışlarını arttırmak için; reklam ve tanıtım amacıyla eşantiyon veya hediye olarak verilen mal ve hizmetler gelir ve kurumlar vergisi hasılatlarında gider olarak kabul edilecektir. Eşantiyon ve hediye malların bünyesine giren katma değer vergisi de indirim konusu edilecek ve eşantiyon ve hediye olarak verilmesi halinde katma değer vergisi hesaplanmayacaktır.
