2020 yılında yayımlanan bir araştırma, tıbbi hataların dünya genelinde her yıl milyonlarca ölümün başlıca sebeplerinden biri olduğunu ortaya koydu.
Dünya çapında hastaların %5'inin yanlış teşhis alması, sağlık sistemleri üzerindeki baskıyı artırmakta ve bu yanlış teşhisler, hastaların yanlış tedavi almasına neden oldu.
Yanlış teşhisler genellikle karmaşık hastalıkların benzer semptomlarla kendini göstermesi nedeniyle tespit edilmesi zor olabilmekte. Ancak, tıbbi hataların önlenmesi için sağlık profesyonelleri ve sağlık sistemleri, teknolojinin sunduğu imkanlardan daha etkin bir şekilde faydalanmalı, hastalarla iletişimde daha dikkatli olmalı ve uzman görüşlerine daha fazla başvurmalı.
YANLIŞ TEŞHİS VE SONUÇLARI: NEDEN ÖLÜME YOL AÇABİLİYOR?
Yanlış teşhislerin en tehlikeli yönlerinden biri, hastaların yanlış tedavi alması.
Yanlış tedavi, hastalığın ilerlemesine veya başka komplikasyonların ortaya çıkmasına neden olabilir.
Örneğin, Amerikan Tıp Derneği'nde bir uzman Prof. Dr. Marc R. Blei, "Yanlış teşhis, hastaların gereksiz tedavilere ve ilaçlara maruz kalmasına yol açabilir. Bu da hem tedavi sürecini uzatır hem de hastaların sağlığını daha da kötüleştirir" şeklinde açıkladı.
Yanlış teşhislerin çoğu, özellikle kanser gibi karmaşık hastalıklar söz konusu olduğunda ölümcül sonuçlar doğurabilir.
Onkolog Dr. Caroline L. Hill, "Kanserin erken evrelerinde belirtiler genellikle diğer hastalıklarla karışabilir. Bu da hastaların yanlış tedavi edilmesine ve hastalığın ilerlemesine yol açabilir. Erken teşhis, kanser tedavisinde hayati öneme sahiptir" dedi.
Örneğin, 2019 yılında yapılan bir araştırma, kanser hastalarının yaklaşık %10'unun yanlış teşhis nedeniyle yanlış tedavi aldığını ortaya koydu. Bu hastaların bazılarının tedaviye başlamadan önce hastalıkları çok daha ileri aşamalara ulaşmıştı ve bu durum tedavi şanslarını ciddi şekilde azalttı.
YANLIŞ TEŞHİSLERİN NEDENLERİ: İNSAN HATASI VE SİSTEMSEL SORUNLAR
Yanlış teşhislerin sayısı, hem bireysel hatalardan hem de sağlık sistemindeki yapısal sorunlardan kaynaklanmaktadır. İnsan faktörü, yanlış teşhislerde büyük bir rol oynadı.
Johns Hopkins Üniversitesi'nde bir sağlık güvenliği uzmanı Prof. Dr. Peter J. Pronovost, "Tıbbi hatalar, genellikle doktorun deneyimi, hastanın semptomlarının doğru şekilde değerlendirilmemesi ve bazen de sistemdeki eksikliklerden kaynaklanmaktadır. Bu hatalar, hasta sağlığı üzerinde ciddi etkiler yaratabilir" dedi.
Bir başka önemli faktör ise sağlık sistemlerindeki aşırı yüklenme.
Son yıllarda sağlık hizmetlerine olan talep arttıkça, doktorlar daha kısa sürelerde daha fazla hasta görmek zorunda kalmakta. Bu da teşhis süreçlerini hızlandırabilir ve doğru kararların alınmasını engelleyebilir.
Ayrıca, Klinik güvenlik uzmanı Dr. David C. Classen, "Sağlık sistemindeki yoğunluk, doktorların daha az zamana sahip olmalarına ve bazen hastaları daha yüzeysel değerlendirmelerine yol açabilir" şeklinde açıklamada bulundu.
Yanlış teşhislerin önlenmesi için daha kapsamlı ve dikkatli bir değerlendirme sürecine ihtiyaç var..
İç hastalıkları uzmanı Dr. Andrea R. Willis, "Tıbbi hataların önlenmesi için, hem sağlık profesyonellerinin hem de hastaların daha bilinçli olması gerekir. Ayrıca, daha fazla eğitim ve teknoloji desteği ile bu tür hatalar azaltılabilir" dedi.
Son yıllarda, yapay zeka (YZ) ve makine öğrenmesi gibi teknolojilerin sağlık sektöründe devreye girmesiyle teşhis doğruluğunun artması bekleniyor.
Yapay zeka, hastaların verilerini analiz ederek doktorların daha doğru teşhisler koymasına yardımcı olabilir.
Yapay zeka uzmanı Dr. Robert W. D. McDonald, "YZ, doktorların gözden kaçırabileceği önemli verileri tespit edebilir. Bu, yanlış teşhis riskini azaltabilir ve daha doğru tedavi planlarının uygulanmasına olanak tanıyabilir" diye açıkladı.
Özellikle görüntüleme tekniklerinde YZ'nin kullanımı, kanser gibi hastalıkların erken teşhisinde büyük bir fark oluşturabilir.
Yapay zeka, röntgen, MR ve CT taramalarını analiz ederek doktorların daha doğru bir teşhis koymasına yardımcı olabilir.
