Prof. Dr. Atıf URAL
2000'li yılların dünyasında yaşayan bir insan, bugün ilerlemiş, gelişmiş teknolojinin yarattığı, ortaya koyduğu tüm olanaklarını, finansal gücü ve gereksinmeleri oranında kullanmaktadır. Uygarlığın çok uzağındaki ülkelerde bugün için 10 kişiden 7'sinin açlık sınırının altında yaşadığı, 10 kişiden 6'sının okuma yazma bilmediği varsayılmaktadır. Dünyanın yaklaşık 250 ülkesinde bulunan ortalama 7 milyar insanın en fazla %10'u, tüm dünya ülkelerinin gelirlerinin %90'ınını ellerinde veya banka hesaplarında tutmaktadır.
Bugünün, 2017 yılının çağdaş, modern yapı ve kişiliğindeki bir insan, teknolojinin sağladığı tüm olanakları neredeyse sınırsız bir biçimde kullanıyor. Modern yapıdaki konutunda konfor içinde yaşıyor, çalışıyor, haberleşiyor, eğleniyor. Elektronik, haberleşme, elektrik, bilgisayar sistemleri ve donanımları finansal gücü ve isteği oranında hizmetinde bulunuyor. Akıllı Bina Sistemleri, Robotik Donanımlar neredeyse kas gücünü sıfırlıyor. Bu olanaklara sahip dünyanın bireyleri maddi dünyanın robotları oluyor, manevi dünya, his dünyası körleşiyor adeta...
İşte böyle bir dünyada yaşayan insanlar, hiç bir an için bile şöyle bir durumu akıllarına getirmişler midirler? Elektrikler kesilse ve hiç gelmese? Genel olarak elektrik olmasaydı dünyamız nasıl olurdu? Bugünkü bilimsel teknolojik düzeye erişebilir miydik? Modern yaşam olanaklarına ve koşullarına sahip olabilir miydik? Bugün dünyamızda mekanik-hidrolik-ısı-rüzgar nükleer enerji çeşitleri vardır. Bu enerji kaynakları yardımıyla "Elektrik enerjisi" elde ederiz. Elektrik güç birimi Watt, Kilowatt, Elektrik Enerji Birimi W.s (vatsaniye), kWh (kilovatsaat)'dır. Elektrik faturalarında gördüğümüz ve bedel ödediğimiz bu kilovatsaat büyüklüğüdür.
Sorular, sorular, sorular...
Şimdi bu kWh'a, elektrik enerjisine veya halk diliyle elektriğe sahip olmasak neler olurdu? sorusuna yanıtlar arayalım...
Dünya durdukça mekanik, hidrolik (su gücü), ısı (sıcaklık), rüzgar ve nükleer enerji var olacaklardır. Önemli olan bu güçleri, elektrik gücüne dönüştürecek donanımdır. Bu da bildiğimiz elektrik makinesi çeşidi olan "elektrik jeneratörüdür". Elektrik jeneratörü (üreticisi) aldığı başka bir gücü, elektrik gücüne dönüştürür. Sorumuz burada gündeme geliyor.
Bu elektrik gücü olmasaydı, başka hiçbir güçle bugünün modern teknolojisine ve donanımlarına ulaşamazdık.
Bir an için bulunduğumuz iş yerinde veya evimizde "elektrikler" kesilse, elektrik olmasa ve bu uzun süre veya hiç olmayacakmış gibi bir durum olsa ne yapardınız?
Elektrik olmasaydı ne olurdu? sorusunu 2 konumlu olarak değerlendirelim.
1- Hiç elektrik enerjisi olmasaydı, bu gün dünyamız teknolojik olarak nasıl bir yaşamın içinde olurdu?
2- Elektrik enerjisi kullanıyor iken bu enerji türü birdenbire sıfırlansaydı ne olurdu?
Şimdi 1. sorunun yanıtını arayalım:
Elektrik, elektrik jeneratörleri (dinamolar) tarafından üretilemiyor olsaydı, elektrik gücünü, mekanik gücü dönüştüren elektrik motorları çalışamaz ve böylece tüm endüstriyel kuruluşlar çok büyük oranda çalışamaz, fabrikalar devre dışı kalırdı. Doğal gaz ile çalışan makineler ısı enerjisini mekanik enerjiye dönüştürüp bazı makineleri çalıştırabilseler bile bu çok verimsiz olurdu.
Elektrikli ulaşım araçları, vasıtaları olmasaydı hiçbir zaman bir yönde, bir saatte yüzbinlerce yolcu taşınamaz, bu kadar kısa bir sürede karada ve denizde bir yerden diğer yere yolcu ve yük götürülemezdi.
Düşünün, Mart 2016'da Amerika'nın başkenti Washington'da, günde 700.000 kişinin kullandığı metro, bakım için bir günlüğüne kapatıldığında, trafik durmuştu.
Elektrik enerjisinin varlığı ulaşımda çağ atlamamıza neden olmuştur. Bugün saatte ortalama 400 km. hızla seyreden elektrikli trenler, ulaşımda teknoloji devrimini getirmişlerdir. Bu alanda Japonlar, Fransızlar, Almanlar öncü uluslardır.
Aydınlatma konusuna geçersek, bu alanda elektrik ampullerinin, led lambalarının bulunmadığı durumlarda nasıl bir aydınlatma olacağını düşünmek bile korkutucu. Konutlarımızda elektrik enerjisini bulamasaydık, acaba bizleri nasıl bir yaşam beklerdi? Yüksek katlı binalar hiç olmazdı. Elektrikle çalıştırılan asansörlerin bulunmadığı böyle konutlar olur muydu? Elektrikli ev aletlerini, buzdolabı, çamaşır makinesi, bulaşık makinesi, elektrikli fırınlar, ocaklar, klimalar, anons sistemleri, haberleşme araçlarını, bilgisayar sistemleri nasıl çalıştırabilirdi?
Benzer şekilde iş yerleri, bankalar, endüstriyel kuruluşlar vb. elektrik sistemleri, güvenlik devreli donanımlar, sinyalizasyon düzenleri nasıl görev yapabilirlerdi?
Sağlık tesisleri, hastanelerdeki tıbbi cihazlar ve devreler nasıl görev yapabilirlerdi?
Genelde haberleşme ağları, sistemleri birbirine bağlayan elektronik ulaşım ağları, banka bilgi databankları nasıl yüzbinlerce kişinin işlemlerini yapabilirlerdi?
Kalbine ,pil takılan bir hasta boşaldığında pilini nasıl şarj edebilirdi? Akıllı telefonunun şarjı biten birisi yeniden şarja nasıl bağlanabilirdi? Her gün yüzbinlerce ameliyat yapan doktorlar hastalarının ameliyatlarını elektrikli donanımlı aygıtlar olmadan nasıl yeniden yaşama bağlayabilirlerdi?
