Editör: Erkavim Yıldırım
Doç. Dr. Aytaç, Türkiye’de 450 bin ila 600 bin arasında şizofreni tanılı hasta olmasına rağmen yarısının tedavi imkanlarından istedikleri oranda yararlanamadığını anlattı.
Doç. Dr. Hasan Mervan Aytaç, Türkiye’de 450 bin ila 600 bin arasında şizofreni tanılı kişi olduğunu söyleyerek şu ifadeleri kullandı:
“Aslında şizofreniyi diğer diyabet ya da tansiyon hastalıklarından çok ayrı tutmuyoruz. Erkeklerde kadınlara nazaran biraz daha yüksek sıklığı olduğu biliniyor. Türkiye’de yaklaşık 450 bin ile 600 bin arasında şizofreni tanılı hasta olduğunu biliyoruz. Ama bunların yarısı maalesef tedavi imkanlarından faydalanamıyor. Bu yüzde 50’lik kesime de ulaşmak gerekiyor”
Şizofreniyi, kişilerin gerçekliği anormal olarak düşündükleri, gerçek ile gerçek dışını ayıramadıkları bir zihinsel bozukluk şeklinde ifade eden uzmanlar, sosyal davranışlarda bozukluk, arkadaş ve sosyal çevresinden uzaklaşma, aşırı tepkiler verme, depresyon, çok fazla uyuma veya tam tersine uykusuzluk gibi birçok belirtisi olduğunu aktarıyor. Hastalığın toplumda görülme sıklığının yaklaşık yüzde bir oranında olduğu, son dönemde yapılan çalışmalarda erkeklerde daha çok görüldüğünün belirlendiği ifade ediliyor.
Psikiyatri Kliniği’nden Doç. Dr. Hasan Mervan Aytaç da şizofreniye karşı önyargılardan kaçınılması gerektiğini söylerken, hastalığının genetik temelli olabileceği gibi çevresel etkenlerden de etkilenebileceğini dile getirdi.
ŞİZOFREN NEDİR?
Şizofreni, hastaların gerçek ile gerçek dışı olan olguları birbirinden ayırt edememesine yol açan, sağlıklı düşünce akışı, duygu kontrolü ve normal davranışa engel olan ciddi bir beyin hastalığıdır. Çoğu zaman yavaş yavaş gelişim gösterir. Erken teşhis ve tedavi çok önemlidir, ciddi komplikasyonlar gelişmeden hastalığın kontrol altına alınmasını sağlar. Hastalık genel olarak çarpık düşünceler, halüsinasyonlar, korku ve paranoyalardan oluşur. Medyanın, televizyon dizilerinin ve filmlerin işlediği hikayeler toplumda şizofreni hastalarını saldırgan ve tehlikeli ve benzeri şekilde tanıtsa da aslında durum böyle değildir. Şizofreni hastalarında bölünmüş veya çoklu kişilik durumu yoktur, hastaların büyük bir kısmında şiddet eğilimi söz konusu değildir ve bu hastalar tedavi ile desteklendikleri takdirde toplum içerisinde, arkadaşları ile, aileleriyle veya tek başlarına yaşamlarını devam ettirebilir.
ŞİZOFRENİ BELİRTİLERİ NELERDİR?
Birçok hastalıkta olduğu gibi şizofrenide de hastalığın başlangıç döneminde belirtiler daha hafiftir ve bu dönemde hasta yakınları yalnızca bir şeylerin yolunda gitmediğini fark edebilir. Hastalığın belirtileri arasında duygu, düşünme ve davranışa ilişkin farklı sorunlar yer alır. Genellikle sanrılar, halüsinasyonlar ve düzensiz konuşma, kendini ifade edememe gibi problemler yaygın şekilde görülür. Bunun haricinde şizofreni hastalığının belirtileri şunlardır:
Şizofreni hastalarında gerçek dışı olaylara inanma durumu söz konusudur. Bunlar hayaller veya sanrılar olarak tanımlanabilir. Örnek vermek gerekirse hasta birinin ona takıntılı derecede aşık olduğu, zarar gördüğü veya tacize uğradığı, başkaları tarafından takip edildiği, büyük bir felaketin meydana gelmek üzere olduğu gibi gerçek dışı düşüncelere veya şüphelere kapılabilir.
Şizofrenide yaygın şekilde görülen gerçekte olmayan şeyleri görme veya duyma gibi durumlar halüsinasyon olarak nitelendirilir. Bunlar şizofreni hastaları tarafından tamamen gerçek olarak hissedilir ve normal bir deneyimin gücüne eşdeğerdir. Halüsinasyon herhangi bir duyuda olabileceği gibi genellikle işitme şeklinde gerçekleşir.
Düzensiz düşünce ve konuşma şizofreni hastalığında yaygın görülen semptomlardan bir diğeridir. Hastalar konuşurken kendilerini ifade edemez, sorulara verdiği cevaplar kısmen veya tamamen soruyla ilgisiz olabilir, konuşurken anlamsız kelimeler ve anlamsız cümleler kullanabilir.
Şizofreni hastalarında düzensiz motor hareketler ve davranışlar görülebilir. Çocuksu hareketler, ajitasyon, hedefe odaklanmakta zorlanma, gereksiz ve abartılı hareketler, talimatlara direnç gösterme, talimatlara direnme, uygunsuz ve tuhaf duruş şekli gibi belirtiler bunlara örnek olarak verilebilir.
