Uykuya dalarken ya da tam uyanırken hayal görmeye yani halüsinasyonlara hipnopompik/hipnogojik varsanı adı veriliyor. Bu duruma halk arasında karabasan deniiyor.
Karabasan durumunda aslında kişi tamamen uyanık. Normalde beyin uykuya daldıktan sonra rüyalarımızda rüyalarımıza göre hareket etmeyi engelleyebilmek için bedenimizi felç haline geçiriyoruz. Bazen de tersi oluyor. Beyin uykuya geçmeden önce bedenimizi felç haline geçiriyor, uykuya dalmadan önce kasların hareket etmesi engellendiğinden uyanık halde iken geçici bir felç hali oluşuyor.
Karabasanlar genellikle kişi stresli bir durum yaşamışsa gerçekleşiyor. Uykuda sıçrama durumu uykuya dalarken beynin bedenimizdeki kaslarımıza ani, kısa süreli elektrik uyarıları göndermesi sonucunda gelişiyor, çeşitli şekillerde ortaya çıkabiliyor. Bu duruma parasomni adı veriliyor.
Vücudun belli bölgesinde kasılma hareketi, düşme hissi, ağlama hissi, şaşkınlık hissi oluşabiliyor. Bu şekilde ortaya çıkmasına ise hipnik jerk adı veriliyor.
Duygusal stres durumunda olmak, fiziksel egzersiz yapmış olmak, kahvede ve kolada bulunan kafein gibi uyarıcı gıdalar almak, karanlıkta televizyon seyretmek bu durumu daha da artırıyor. Arada sırada oluşuyorsa bir sıkıntı oyk ancak sık sık oluyorsa bir doktora görünmekte yarar var.
Öncelikle nedeninin araştırıması gerekiyor. Kafeini azaltmak ya da bırakmak, stres yaratan durumlardan kaçınmak bir çare. Dirençli vakalarda ise ilaç tedavileri gerekiyor.
Myoklonus durumu ise genetik. Bu kişiler genellikle bacaklarda olmak üzere gece boyunca ara ara düzenli kas sıçramaları yaşıyor. Yaş ilerledikçe sıklığı artıyor. Gece boyu sıçramalar nedeni ile uykuyu tam alamamaya neden oluyor, yaşam kalitesini düşürüyor.
Uyku sırasında sıçrayarak uyanmak psikolojik nedenlerini stresli yaşamak, kalitesiz uyku uyumak, gereğinden az uyumak, bedenimizi fiziksel olarak fazla yormak ve depresyon olarak sıralananabiliyor.
Her sıçrama depresyon habercisi değil fakat çok nadir de olsa sık yaşanan uyku sıçramaları epilepsi yani sara hastalığı belirtisi olabiliyor.
