Fransız AFP ajansının çevre konusunda faaliyet yürüten Earthrise Alliance isimli sivil toplum kuruluşundan uzmanlarla yürüttüğü ortak araştırmaya göre Çin, son iki yıl içinde Doğu Türkistan'da onlarca mezarlığı yıktı.
Euronews Türkçe'de yer alan habere göre, Ajans muhabirleri, Doğu Türkistan'ın Aksu ilinin Şayar ilçesinde en az 3 mezarlığı ziyaret ederek son durumu yakından görüntüledi.
Muhabirler mezarlıklardan birinin 'temizlendiğini' ve insan kemiklerini ortalığa saçılmış halde gördüklerini aktardı.
Diğer yerleşkelerde ise mezarlar tuğla tepecikleri haline getirilmiş, toprak da düzenlenmişti.
AMAÇ TARİHLE BAĞLARIMIZI KOPARMAK
Çinli yetkililer, özellikle eski mezarlıkların "kentsel dönüşüm kapsamında standardizasyona tabi tutulduğunu" dile getiriyor.
Aktivistler ise Pekin yönetiminin uygulamasının Uygur Türklerine ait kültürün silinmesi çabalarının bir parçası olduğunu belirtiyor.
Büyük dedesinin gömüldüğü mezarlığın yıkıldığını söyleyen Doğu Türkistan Milli Uyanış Hareketi Genel Başkanı Salih Hudayar, "Bu, Çin'in bizi biz yapan tüm kanıtları tamamen ortadan kaldırma çalışmalarının bir parçası. Bizi de tam anlamıyla Han Çinlilere dönüştürmek istiyorlar." diye konuştu.
Hudayar, "Bizi tarihimizden ve atalarımızdan ayırmak için tarihi mekanları ve mezarlıkları yok ediyorlar. Mezarlıklar bizi tarihimize, geçmişimize ve atalarımıza bağlayan yerler. Çin şu anda halkı Çinlileştirmek için beyin yıkama faaliyetleri yürütüyor. Geride herhangi bir kanıt bırakmak istemiyorlar. Bizim Çinli değil Türk olduğumuza dair tüm kanıtları yıkıp, yok etmek istiyorlar." ifadelerini kullandı.
Ayrıca Hudayar, "Doğduğum şehir Atuş'ta dedelerimin gömülü olduğu mezarlıklar yerle bir edildi ve tüm kalıntılar başka bir yere taşındı. Naklettikleri yer çok daha küçük ve aynı mezara çok sayıda naaşı doldurdular. Çin otoriteleri bunu yer kazanmak için yaptıklarını savundu." dedi.
Çin bazı bölgelerde katlı mezarlar yaparak Uygur Türklerine ait kalıntıları toplu halde buralara naklediyor.
EN AZ 45 MEZARLIK YOK EDİLDİ
Çin hükümeti, Earthrise Alliance ve Afp tarafından analiz edilen uydu görüntülerine göre, 2014 yılından bu yana, Uygur Türklerine ait en az 45 mezarlığı yıktı.
Bu yıkımlardan 30'u son iki yıl içerisinde gerçekleştirildi.
Pekin yönetimi, türbelerin yanı sıra tanınmış kişilerin mezarları dahil hiçbir yeri ayrım yapmaksızın yok etti.
Yerel yönetim, 1945'te yaşamını yitiren ve Aksu kentinde gömülü ünlü Uygur Türk'ü şair Lutpulla Muttelip'in (Lütfullah Muttalip) mezarını sahte pandalar ve yapay gölün bulunduğu bir parka dönüştürdü.
Oyun alanına dönüştürülen mezarlıktan bozma yerleşkenin adı da 'Mutluluk Parkı' kondu.
YIKIM, TARİHLE İNSANLAR ARASINDAKİ İLİŞKİYİ YOK EDİYOR
Ancak aktivistler Çin'in özellikle Doğu Türkistan'daki yıkım faaliyetlerinin korkunç olduğunu zira bu faaliyetlerin diğer kültürel ve manevi alanların yok edilmesine paralel şekilde yürütüldüğünü kaydediyor.
Çin yönetimi 2017'den bu yana uydu görüntülerine göre, onlarca tarihi camiyi de yerle bir etti.
