Ukrayna'da devlet kurumlarına duyulan güven sarsılırken, eski savaşçılar değişim vaadini temsil ediyor. Ukrayna'nın yönetimine olan inancın yeniden tesis edilmesi ve daha istikrarlı ve demokratik bir gelecek umudu sunuyorlar.
Şubat 2022'deki geniş çaplı işgalden bu yana Ukrayna Silahlı Kuvvetlerine duyulan güven, Ukraynalıların ülkeyi savunanlara duydukları derin hayranlık ve saygıyı yansıtacak şekilde, daha önce görülmemiş bir şekilde %95'e yükseldi.
Savaş sonrası nüfusun %10'undan fazlasını oluşturması beklenen Ukraynalı savaş gazileri, ülkenin yeniden inşasında önemli bir rol oynamaya hazırlanıyor. Onların Ukrayna'nın geleceğindeki potansiyel etkisi göz ardı edilemez.
Geçen yıl yapılan bir anket, Ukraynalıların %78'inin savaş gazilerinin liderliğinde bir siyasi parti kurulmasını memnuniyetle karşılayacağını ve %37'sinin de gazilerin mevcut siyasi partilerin bir parçası olarak aday olması fikrini desteklediğini gösterdi. Bu güçlü kamuoyu desteği, hem güvenilir hem de ulusun refahına kendini adamış olarak görülen yeni bir liderlik türüne duyulan arzunun altını çizmektedir.
Ukrayna Silahlı Kuvvetlerine duyulan güven, Rusya'nın Kırım'ı işgal ettiği ve Donbas bölgesini ele geçirdiği 2014 yılından bu yana sürekli olarak yüksek seyretmektedir. 2015 yılına gelindiğinde Ukraynalıların %55'i silahlı kuvvetlere olan inancını dile getirmiştir. Bu değişimin farkına varan siyasi partiler savaş gazilerini siyasete çekmeye başladı. Önde gelen örneklerden biri, Aidar gönüllü taburunun bir parçası olarak doğuda savaşan Ukraynalı bir pilot olan Nadiya Savchenko'ydu. Rus militanlar tarafından 2014 yılında esir alınan Savchenko, hala hapisteyken Batkivshchyna (Anavatan) partisinden Ukrayna parlamentosuna seçildi. Siyasi kariyeri 2016'da serbest bırakıldıktan sonra sekteye uğradı ve savaş alanına geri döndü.
Buna karşılık, Ukrayna'nın ana istihbarat teşkilatı SBU'da eski bir istihbarat subayı olan Roman Kostenko gibi diğer gaziler siyasette kalıcı başarılar elde etti. Kostenko ve bir grup Ukraynalı asker 2014 yılında Doğu Ukrayna'daki bir havaalanını Rusya liderliğindeki çok daha büyük bir güce karşı savundu.
2019'da parlamentoya seçilen Kostenko, 2022'den bu yana Rus güçlerine karşı savaşarak hem siyasetçi hem de asker olarak hizmet vermeye devam ediyor. Orduya duyulan güçlü güvene rağmen, diğer devlet kurumlarına olan inanç kırılganlığını koruyor ve bu da çatışmalar durduğunda ele alınması gereken bir sorun teşkil ediyor. Ukraynalıların %54'ü Devlet Başkanı Volodymyr Zelenskyy'ye güvenmeye devam ederken, hükümetin diğer organları söz konusu olduğunda rakamlar önemli ölçüde düşüyor. Mayıs ayında yayınlanan bir ankete göre Ukraynalıların sadece %29'u parlamentoya güvendiğini ifade ederken, yargıya güvensizlik oranı %68 gibi endişe verici bir seviyede.
Ukraynalıların yarısından fazlası Ulusal Yolsuzluğu Önleme Ajansı (NAZK), Ulusal Yolsuzlukla Mücadele Bürosu (NABU) ve Özel Yolsuzlukla Mücadele Savcılığı (SAP) gibi yolsuzlukla mücadele kurumlarına güvenmiyor.
Yıllardır süregelen sistematik yolsuzluk ve oligarşik etkiden kaynaklanan bu yaygın güven eksikliği, devlete olan güveni yeniden tesis edebilecek yeni bir liderliğe duyulan acil ihtiyacın altını çizmektedir. Siyasi partilere duyulan güvensizlik özellikle dikkat çekicidir; Ukraynalıların %77'si bu kurumlara şüpheyle yaklaştığını ifade etmektedir.
Geleneksel siyasi yapılara olan bu inanç eksikliği, hizmetleri ve fedakarlıkları nedeniyle güçlü bir ahlaki otoriteye sahip olarak görülen savaş gazileri için bir fırsat olduğunu vurgulamaktadır. Pek çok kişi, onların liderliğinin Ukrayna'yı şeffaflık, hesap verebilirlik ve hukukun üstünlüğüne yeniden bağlılıkla karakterize edilen bir devlete dönüştürmede etkili olabileceğini umuyor.
Bununla birlikte, ortaya çıkabilecek kişiler şu ana kadar bilinmiyor. Eski ordu komutanı General Valeriy Zaluzhnyi'ye verilen destek, görevde olduğu dönemde yüksekken, İngiltere'ye büyükelçi olarak atanmasından bu yana azaldı. Halefi Orgeneral Oleksandr Syrskyi ve askeri istihbarat başkanı Orgeneral Kyrylo Budanov da popüler.
Yolsuzluk Ukrayna'da önemli bir sorun olmaya devam ediyor; seçmenlerin %51'i yolsuzluğu ülkenin en önemli sorunu olarak tanımlarken, bu oran ankete katılanların %46'sının belirttiği Rus saldırganlığından bile daha fazla. Bu köklü sorun tarihsel olarak, siyasi sonuçları şekillendirmek için servetlerini ve medya etkilerini kullanan oligarklar tarafından istismar edilmiştir.
Ancak tecrübeli isimlerin siyasi arenada boy göstermesi geçmişten bir kopuş fırsatı sunarken, iktidara yükselişleri de dikkatle dengelenmelidir. Demokratik kurumların gücü ve Ukrayna'nın bağımsız yargı, sivil toplumun rolü ve Avrupa Birliği (AB) ve NATO gibi organların uluslararası gözetimi gibi mevcut denge ve denetleme mekanizmaları, devletin temellerini güçlendirmede hayati önem taşıyacaktır.
Ülke savaş sonrası yeniden yapılanmaya hazırlanırken, liderlik meselesi son derece önemlidir. Savaş gazilerinin katılımı, halkın güvenini yeniden tesis etme ve Ukrayna'nın geleceğinin hukukun üstünlüğü, demokratik ilkeler ve vatandaşlarının refahına bağlılıkla tanımlanmasını sağlama yönünde önemli bir adım olabilir.
