AFU (Ukrayna Silahlı Kuvvetleri) birlikleri genel olarak “manevra savaşı” olarak bilinen ve Rus ordusunun savaşın hiçbir aşamasında kullanmadığı ya da eşit profesyonellik göstermediği hız, koordinasyon ve sürpriz unsurunu vurgulayan savaşta ustalaştığı için övüldü.
Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski büyük bir kumar oynadı. Ukrayna'nın en iyi güçlerinden bazılarının 6 Ağustos'ta Kursk'a girerek 1.000 kilometrekareden fazla Rus toprağını hızla kontrol altına alması muhteşem bir başarı olsa da AFR'nin (Rusya Silahlı Kuvvetleri) şu anda büyük bir saldırıyla meşgul olduğu ve 17 Şubat'ta Avdiyivka'nın düşmesinden bu yana yüzlerce kilometrekarelik alanı geri aldığı Ukrayna topraklarındaki cephe hattının AFU tarafından savunulmasını da zayıflattı.
Pokrovsk'un AFR'nin eline geçmesi halinde Ukrayna hatlarının gerisindeki açık araziye girmeleri ve Kramatorsk gibi stratejik öneme sahip diğer kentleri de tehdit ederek Ukrayna savunmasının çökmesine neden olmaları tehlikesi var.
Kursk'a yapılan saldırı, Ukrayna yorgunluğunun yeniden arttığı bir dönemde Ukrayna savaşını yeniden manşetlere taşıdı ve hem halk hem de zor durumdaki AFU için çok ihtiyaç duyulan bir moral desteği sağladı. Ancak saldırının stratejik hedefleri belirsizliğini koruyor.
Elde edilen başarı sonrası Ukrayna Devlet Başkanı Zelenski'nin Kasım ayında yapılması için çağrıda bulunduğu ikinci barış zirvesinde Rusya tarafından ilhak ve işgal edilen bölgelerle takas etmek üzere Ukrayna Devlet Başkanı'nın elinde artık güçlü bir toprak kartı bulunuyor. Ancak Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, 20 Ağustos'ta bu kartı masadan kaldırdı ve saldırının ardından herhangi bir görüşmenin artık imkansız olduğunu belirtti. Görüşmelerin mümkün olmaması halinde bir sonraki mantıklı adım gerilimin daha da tırmanması olacağa benziyor.
Bir başka amaç da Rusya'yı Ukrayna'daki cephe hattından askerlerini çekmeye zorlamak ve şu anda yavaş yavaş geri çekilmekte olan AFU üzerindeki baskıyı hafifletmek olabilir. Ancak amaç buysa bile şu ana kadar işe yaramadı. Kremlin bazı birlikleri cephe hattından uzaklaştırdı ve Kaliningrad'a kadar uzanan bir bölgeden daha fazla asker getirdi ancak sayıları azdı ve bunlar Rusya'nın en iyi savaşan birlikleri de değil.
Pokrovsk'taki çatışmalar, AFR'nin Kursk macerasının yarattığı zayıflıktan faydalanmaya çalışması, AFU keşif gücünü Kursk bölgesi içinde tutmaya yetecek kadar birlik kaydırması ve daha sonra halledilebilecek bir sorunla ciddi bir şekilde karşı karşıya bırakmaması nedeniyle şiddetlendi. BNE IntelliNews'in haberine göre, Moskova'da saldırıya verilen tepki bir hayli az oldu ve büyük bir utanç duymasına rağmen Putin'in popülaritesi ve konumu beklenildiği ölçüde etkilenmedi.
Kursk'taki sivil nüfusun 130,000'den fazlası halihazırda tahliye edilmiş durumda ve takviye birliklerin gelmesiyle AFU'nun ilerleyişi yavaşladı. Bununla birlikte, AFU'nun bölgede oldukça serbest bir şekilde hareket etmeye devam ettiği görülüyor. Zelenski 20 Ağustos'ta yaptığı açıklamada bir gün önce 82 olan Ukrayna'nın kontrolündeki yerleşim yeri sayısının 94'e yükseldiğini ve Ukrayna'nın bölgede kontrolü elinde tutmaya devam ettiğinin altını çizderek “Kursk taarruzunun ortasında Rusya, Ukrayna'nın cephe hattının çoğunda ilerlemeyi durdurdu - önemli bir istisna dışında: Pokrovsk. Aslında, çabalarını burada yoğunlaştıran Rus birlikleri son zamanlarda Mayıs ayından bu yana hiç olmadığı kadar çok toprak ele geçirdi” açıklamasında bulundu.
Rusya merkezli haber sitesi Meduza'nın genel yayın yönetmeni Kevin Rothrock, yaptığı bir sosyal medya paylaşımında "Çatışma bölgelerinden gelen sınırlı raporlardan ortaya çıkan tablo, Rusya'nın Ukrayna cephe hattından bazı birlikleri geri getirdiği ve diğer bazılarını da başka yerlerde bir araya getirdiği yönünde" derken Wall Street Journal da "Rusya Ukrayna'dan 5.000 askerini geri çekti ve Ukrayna saldırısını durdurmak için Kursk bölgesine gönderdi. Ancak bu sadece Kursk'taki tahmini 10,000-20,000 AFU askerini kontrol altına almak için yeterli, onlara saldırmak için değil" diye yazdı.
Wall Street Journal, Moskova'nın Ukraynalıları Rus topraklarından çıkarmak için 20.000'den fazla eğitimli askere ihtiyacı olduğunu tahmin ediyor. Bu daha sonraya ertelenen bir sorun. Kremlin, Pokrovsk'a saldırısını tamamlarken Ukrayna cephe hattındaki stratejik avantajını, şu anda Kursk'ta sıkışmış olan en iyi güçlerini ve teçhizatını çıkararak geliştirdiği bir avantaj feda etmek istemiyor
Eğer bu strateji başarılı olursa, Kursk saldırısı daha sonra büyük bir hata olarak görülebilir. Kremlin'in Ukrayna'daki muadili olan Bankova'nın en iyi yanıtı, Kremlin'i cepheden daha fazla kuvveti geri çekmeye zorlamak umuduyla daha fazla kaos yaratmak olacaktır.
BNE IntelliNews'in haberine göre, Rusya'nın demiryolu sistemi zaten felç olmuş durumda, ancak kaosu en üst düzeye çıkarmak için Kiev, Rusya'nın derinliklerindeki hedefleri vurmak için NATO tarafından tedarik edilen füzeleri kullanabilmek istiyor.
TÜM CEPHE BOYUNCA ŞİDDETLİ ÇATIŞMALAR
Durum belirsizliğini koruyor ancak Rus raporlarına göre, AFR güçleri tüm cephe hattı boyunca bir dizi yoğunlaştırılmış saldırı başlattı ve en kritik çatışmalar Pokrovsk cephesinde meydana geldi.
Ukrayinska Pravda'nın haberine göre, Ukrayna Genelkurmay Başkanlığı'nın 19 Ağustos günü saat 16:00'da Facebook'ta yayınladığı güncellemeye göre, bir gün içinde Ukrayna ve Rus güçleri arasında 78 çatışma yaşandı.
Genelkurmay Başkanlığı'nın bildirdiği çatışmalar arasında şunlar yer alıyor:
- Sumy Oblastı'nın sınır bölgesi Rus hava sahasından kaynaklanan “alaycı hava saldırılarına” maruz kaldı. Khotin ve Obukhivka yerleşimleri bombardımanla vurulurken, roketlerin kullanıldığı bir hava saldırısında Porozok yerleşimi hedef alındı.
- Kharkiv Oblastı'nda Lyptsi köyü de Rus uçaklarının bombardımanına maruz kaldı ve Kharkiv cephesinde Rus kuvvetleri Lyptsi ve Vovchansk yakınlarında dört başarısız saldırı gerçekleştirdi.
- Kupiansk cephesinde, Rus birliklerinin Torske, Hlushkivka, Makiivka, Stelmakhivka ve Kruhliakivka yerleşimlerine doğru ilerlemeye çalışması nedeniyle sekiz çatışma rapor edilmiştir. AFU Genelkurmay Başkanlığı'nın bildirdiğine göre bu saldırıların yarısı halen devam etmektedir. Kupiansk-Vuzlovyi yakınlarındaki bölge de Rus güdümlü hava bombaları tarafından vuruldu.
- Daha güneyde, Lyman cephesinde, Rus kuvvetleri Ukrayna mevzilerine dokuz saldırı düzenledi ve en şiddetli çatışmalar Ploschanka yerleşimi yakınlarında rapor edildi.
- Siversk cephesinde ise Rus birlikleri Verkhnokamianske, Spirne ve Ivano-Darivka yakınlarında ilerlemeye çalışırken altı çatışma meydana geldi. Genelkurmay Başkanlığı'na göre “Şu anda üç çatışma daha devam ediyor”.
- Kramatorsk cephesinde Ivanivske ve Andriivka yakınlarında iki Rus saldırısı görüldü ve sonuncusu yakınlarındaki çatışmalar devam ediyor.
- Toretsk cephesinde Rus birlikleri Nui-York, Toretsk, Zalizne ve Nelipivka yakınlarında dokuz saldırı düzenledi; yedi çatışma tamamlanırken iki çatışma da halen devam ediyor. Rus kuvvetleri ayrıca Shcherbynivka, Nelipivka ve Toretsk'e dokuz güdümlü hava bombası kullanarak altı hava saldırısı düzenledi.
- Ayrıca Oleksandropil'e roketlerin kullanıldığı üç hava saldırısı düzenlendi.
- Başka bir yerde, Kurakhove cephesinde, Rus kuvvetleri Nevelske ve Kostiantynivka yakınlarında beş başarısız saldırı düzenledi. Vremivka cephesinde Makarivka yakınlarına üç roket saldırısı düzenlenirken, Rus kuvvetleri Volodymyrivka ve Solodke'den üç saldırı düzenledi ve Vodiane yakınlarına saldırdı.
- Prydniprovske ve Orikhove cepheleri nispeten daha sessizdi ve gün başından bu yana herhangi bir saldırı operasyonu rapor edilmedi. Ancak Rus kuvvetleri Piatykhatky, Huliaipole ve Olhivka yakınlarına yaklaşık 60 roketle hava saldırısı düzenledi ve Novodanylivka ve Temyrivka yakınlarına üç hava bombası attı.
En yoğun çatışmaların yaşandığı Pokrovsk cephesinde Rus güçleri Vozdvizhenka, Novofedorivka, Zelene Pole, Kalynove, Mykolaivka, Ptyche, Mykhailivka, Kamyshivka ve Myrolyubivka yerleşim yerleri yakınlarına koordineli saldırılar düzenledi.
“Ukrayna savunma güçleri Rus saldırısını geri püskürtüyor ve 24 saldırıyı püskürttü, 5 çatışma ise halen devam ediyor” açıklamasında bulunan Ukrayna Genelkurmay Başkanlığı, düşman kayıplarının teyit edildiğini de sözlerine ekledi.
Tüm bu saldırılar cephedeki Ukrayna birliklerine ağır bir bedel ödetiyor. NATO tarafından eğitilen 82. Hava İndirme Tugayı ve NATO tarafından tedarik edilen zırhlı araçları kullanan 22. Motorize Tugay da dahil olmak üzere Kursk'taki seçkin AFU birlikleri baskı altında görünmezken, AFU birlikleri ağır kayıplar veriyor.
Cephe hattında çok az sayıda muhabir bulunsa da, Kremlin ve Rus üst düzey komuta kademesine karşı oldukça eleştirel olabilen Rus askeri blog yazarlarından Milblogger gelen doğrulanmamış ve teyit edilmemiş haberler, 19 Ağustos'ta Ukrayna'nın önemli kayıplar verdiğini bildiriyor.
Sosyal medyada dolaşan ve BNE IntelliNews'in doğrulayamadığı bilgilere göre Rus askeri güçleri sadece bir gün içinde Ukrayna hava savunma sistemlerine karşı bir dizi başarılı saldırı düzenleyerek Rusya'nın Ukrayna'nın doğusundaki operasyonlarına yönelik tehdidi önemli ölçüde azalttı.
ABD tarafından tedarik edilen ve değiştirilmesi zor olan iki patriot füze bataryası Dnipro yakınlarında imha edilerek Ukrayna'nın bölgedeki savunma kabiliyetlerine önemli bir darbe vuruldu.
Batı silahlarının bir başka değerli parçası olan orta menzilli kızılötesi güdümlü füze IRIS-T sisteminin bir Rus İskender füzesi tarafından imha edildiği Sumy'de başka saldırılar da rapor edildi. Eski bir SA-3 sistemi ise Rusya'nın birkaç ay önce kullanılmaya başlanmasından bu yana yıkıcı bir etkiye sahip olan güçlü bir Rus süzülme bombası tarafından imha edildi.
Buna karşılık olarak Ukrayna güçleri de kendi karşı saldırı eylemlerini yürütüyor. Seim nehri üzerindeki üçüncü bir köprü de Glushkovo bölgesinde bir Ukrayna süzülme bombası ya da bir ABD Ordusu Taktik Füze Sistemi (ATACMS) saldırısıyla imha edildi. Köprüler AFR'nin bölgedeki güçlerini desteklemesini ya da ikmal yapmasını zorlaştırmakta ve böylece AFU'nun Kursk'taki Batı kanadı için bir miktar koruma sağlamaktadır. Rusya lojistik yollarını korumak için hemen duba köprüler kurdu, ancak son raporlara göre bunlar Ukrayna topçuları tarafından derhal imha edildi.
Rus devlet medyasına göre Ukrayna ayrıca Kırım'da yarımadayı Rusya anakarasına bağlayan Kerç Köprüsü'ne bir düzine ATACMS füzesi fırlattı ancak tüm füzeler Rus hava savunma sistemleri tarafından engellendi.
Çatışmalar şiddetlenirken Rus devlet medyası Ukrayna'yı Kursk ve Zaporozhie nükleer santrallerine “kirli bombalar” kullanarak saldırı planlamakla suçladı; Kiev ise bu iddiayı propaganda olarak niteleyerek reddetti.
Yetkililer, Pokrovsk'un kısa vadede kilit hedef olmaya devam ettiğini ve 20 Ağustos'ta Rus güçleri ilerlerken bölge sakinlerine tahliye için 2 hafta süre verildiğini söylüyor. Şehir yönetimi başkanı Serhii Dobriak'a göre her gün ortalama 500-600 kişi şehri terk ediyor.
TEHLİKELİ KUMAR
Harekat ikinci haftasına girerken, Rusya'nın 1812'de Rusya'yı işgal ettiğinde Napolyon'u yenilgiye uğratan taktiklerin aynısını kullanması nedeniyle, tatbikatın bir halkla ilişkiler başarısı olsa da Ukrayna'ya stratejik bir avantaj getirmeyeceğine dair endişeler şimdiden su yüzüne çıkmaya başladı.
AFU gibi Napolyon'un Büyük Ordusu'nu (Grande Armée) de Rusya'ya girmiş ve çok az direnişle karşılaşarak Moskova'yı kolaylıkla ele geçirmişti. Çarlık Generali Prens Mikhail Kutuzov, Fransız ordusunun neredeyse üçte birinin öldüğü ya da yaralandığı, ancak Kutuzov'un adamlarının yarısını kaybettiği Moskova yaklaşımlarındaki Borodino savaşı dışında Napolyon'un üstün ordusuna cepheden saldırmaktan kaçındı. Bundan sonra Kutuzov, Moskova'yı terk etti, ayrılırken tüm depoları yaktı ve ardından soğuk havanın bastırmasını bekledi. Fransızların uzun ikmal hatları birliklerin ikmalini ya da beslenmesini imkânsız hale getirmişti. Napolyon sonunda geri çekilmek zorunda kaldı ve bu süreçte Büyük Ordu'yu yok etti.
Putin de aynı oyunu oynuyor olabilir; Rusya'nın en zengin ya da en üretken bölgelerinden biri olmayan Kursk'ta yağmacı AFU'ya karşı en iyi savunma olarak Rusya'nın genişliğini kullanıyor olabilir. AFU'nun da saldırmak için çok fazla bölge seçeneği yok. Economist'in haberine göre Ukrayna'nın başkomutanı Oleksandr Syrskyi, Kursk saldırısına alternatif olarak Ukrayna'nın kuzey sınırındaki Bryansk Oblastı'na saldırı da dahil olmak üzere Rusya'nın saldırısı için çeşitli senaryolar düşündü. Ukrayna, Kursk Bölgesi'nde 2.000 kadar Rus askeri ele geçirdi, ancak bunlar çoğunlukla yurtdışında savaşmalarına izin verilmeyen ve büyük ölçüde sınırı korumak için kullanılan askerlerdi.
Taktiksel düzeyde Kremlin 6 Ağustos saldırısıyla tamamen alt edilmiş oldu. Ancak stratejik düzeyde Zelenskiy, Rusya'nın Ukrayna cephe hattında bir ilerleme kaydetmesi halinde fena halde ters gidebilecek büyük bir kumar oynadı ki Eylül 2022'deki Kharkiv taarruzundan bu yana iki taraf da bunu başaramadı. Ukrayna'nın adam, para ve malzeme sıkıntısı çektiği bir dönemde Rusya'nın Pokrovsk'a girmesi, AFU'nun başarısından çok daha önemli olacaktır.
Kursk saldırısıyla ilgili cevapsız kalan en büyük soru şu: Amaç ne? Bankova ne elde etmeyi umuyor? Bu saldırı Rusya'yı yenilgiye nasıl daha da yaklaştırıyor? Bu soruların hiçbirinin henüz tatmin edici bir cevabı yok.
