Türkler tarih sahnesine çıktıklarından itibaren gökyüzünü gözlemlemişler astronomi ve kozmoloji ile yakinen ilgilenmişlerdir.
Türkler tarafından milli bayram olarak kutlanılan (21-22 Aralık) Nardugan ve (21 Mart) Nevruz/Yenigün diğer adıyla Ergenekon/Bahar başlangıcı bayramı olmak üzere birçok bayram ve etkinlik Dünyamızın Güneş ekseni etrafında dönmesiyle oluşan Astronomik gece ve gündüz gün dönümleri ile Ayın dünyamız etrafında dönerken meydana getirdiği yarım ay, dolunay gibi Güneş ve Ay'a bağlı Astronomik zaman takvimleri ile alakalıdır.
Zira mevsim döngüleri ve ay hareketleri Türkler için (Hayvanların doğum ve yaylım zamanı, yaylalık ve kışlalık göçler, zirai ekim dönemleri gibi nedenlerle) yaşamsal değerde önemlidir.
ESKİ TÜRKLERİN YENİ YIL BAYRAMI
Uygur Türkleri, yaz ve kış dönenceleri (21-22 Aralık) için festivaller düzenlemekteydiler. Yaz dönencesinde 21 Haziran’da toprak için kurban sunmaktaydılar.
Nardugan eski Türkler'de yeni yıl bayramıdır. Nar güneş, dugan, tugan doğan nardugan doğan güneş, Türklerde "güneşin yeniden doğuşu" anlamına gelmektedir. Nardugan, her yıl 22 Aralık'tan sonra gelen ilk dolunayda kutlanır. 21 Aralık günü en uzun gece olup ardından günler uzamaya başlar. Bu yüzden 22 Aralık günü Türkler için çok önemlidir ve bu günü takiben ilk dolunayın çıktığı ilk gün yeni yılın ilk günüdür.
AKÇAM AĞACI VE TÜRKLER
Yeryüzünün tam göbeğinde Akçaçam Ağaçları olduğu ve o ağaçların uzandığı noktada Yüce Tanrıları Ülgen'in insanları izlediğini düşünürler. Güneşin yeniden doğuşunu Türkler yeni bir başlangıç, yeni umut, yeni hedefler olarak düşünürler. Yüce Ülgenden de bu yeni umudu insanlara yeniden bağışladığı için ona minnet ederek, o ağaçların altında sevinç ve mutluluklarını paylaşmışlar. Ağacın dibine de Ülgen için en sevdikleri hediyeleri armağan olarak koymuşlardır.
Bu ağaçların insanlarla Tanrının arasındaki bağı sağladığı düşünülmüş. Böylece bu ağaçlar kutsal sayılmış ve insanların mutluluklarını, sevinçlerini Tanrıyla paylaştığı en önemli nokta olarak benimsemişler. Eski Türklere ait bu geleneksel inanışın izleri tüm Orta Asya Türkleri'nde olduğu gibi diğer Türk boylarının da el sanatlarına ve kültürel miraslarına yansıtıldığı malumdur.
Zaman içinde tüm Türkler, ölümsüzlüğün simgesi olan ve Türk Mitolojisi'ne göre tüm insanların türediği ağaç olan Akçaçam Ağaçlarını süslemişler ve altında çeşitli geleneksel oyunlar oynamışlar, kopuz eşliğinde şarkılar söylemişler ve eğlenceler düzenlemişlerdir. Bu geleneğin kökeni yine Orta Asya Türk'leri olduğu bilinir.
Geleneğin zamanla farklı nedenlerle Mezopotamya'ya göçen Sümerlere Türklerden geçtiği oradan da Anadolu aracılığıyla Eski Roma'ya kadar uzandığı ve günümüze kadar gelip günümüzdeki 1 Ocak yılbaşının temelini oluşturduğu düşünülmektedir.
AYAZ ATA VE KAR KIZI
Ayaz Ata Kar Kız Azerbeycan Türkçesindeki Şahta Ata “Şaxta Baba (Azerbeycan Türkçesi)” sözcüğü de yine birebir çeviriyle Soğuk Ata veya Ayaz Ata anlamına gelir.
Özbekçede Şahta (Shaxta, Şaxta) sözcüğünün ocak manasına gelmesi ise kelimenin anlamı açısından dikkat çekicidir.
Azerbaycan Kültüründe; Şaxta Baba olarak bilinir. Torunun adı ise Qar Qızı (“Kar Kızı”)’dır. Yeni yılda çocuklara hediye dağıtırlar.
Başkurt kültüründe ve dilinde, Ayaz Ata Ҡыш бабай (Qïš babay “Kış Babası”) olarak yer alır. Torunu ise Ҡарһылыу (Qarhïlïw “Kar Güzeli”) adıyla anılır.
Tataristan – Tatar kültüründe Qış Babay (Кыш Бабай “Kış Babası”) ve Sneguroçka olarak anılan torunu ise Qar Qızı (Кар Кызы “Kar Kızı”) isimleriyle tanınır.
NOEL BABA GERÇEKTE KİMDİR?
Avrupa ya Noel kutlamaları Kuzey Avrupa'yı fetheden Ön-Türkler tarafından kazandırılmıştır. Hıristiyanlık inancı da eklenince Hz. İsa’nın doğumu yortu ve Noel bayramı olmuştur. Gerçekte Noel baba diye birisi yoktur. Antalya’daki Aziz Nikola'nın Noel baba olduğu söylense de Aziz Nikola'nın Noel baba ile alakası yoktur.
Noel Baba olarak bilinen şahıs Kuzey Asya Türklerin Ayaz Atasıdır.
Eski Türkler’de Soğuk Hanı olarak bilinen Ayaz Ata’mız, soğuk havalarda ortaya çıkan ve garibanlara yardım eden bir evliya olarak ünlenmiştir. Ayaz Atanın kıyafeti Türk rengi Gök mavisi ve kar beyazdır. Ren geyikleri de hala Kuzey göçebe Asya Türklerinin binek hayvanıdır.
TÜRKLER NEDEN ÇAM SÜSLER?
Çam süsleme geleneği de Türklerin kutsal gördükleri ağaca bez, çaput bağlama dilek tutma geleneğidir. Türkler İslam sonrası günümüzde dahi birçok yatıra kutsal gördükleri ağaca çul çaput bağlar dilek tutar bu günümüze kadar ulaşan eski şaman kam geleneğidir. Zira Türk mitolojisinde ağaç hayatı temsil eder ve dalları gökyüzünde Tanrı katına erişir.
NEDEN 21 ARALIK? ALA ÇİLE VE BÜYÜK ÇİLE NEDİR?
Yeni yıl kutlaması mevzuda aslında Kuzey ekseninde 21 Aralık en uzun gecenin bitmesinin gündüzlerin uzamasının ayrıca en çok kar yağışının başlangıcının yani Tanrı rahmetinin karla yeryüzünü bir birinden eşsiz kar kristalleri ile süslemesinin yeni bir dönenceye girişin Türklerce kutlanmasıdır. Bir güne mahsus değildir.
21 Aralık’tan sonra 40 gün ‘Büyük Çile’ (21 Aralık – 30 Ocak), Sonra 20 gün ‘Küçük Çile’ 31 Ocak – 20 Şubat) ve ‘Ala Çile’ (20 Şubat – 20 Mart) 21 Mart’ta Nevruz oluyor...
Video Kaynak: DHA
