Bunları hazırlayanlar arasında ihtiraslı ve becerikli olanlar olduğu gibi, hayalci ve ütopyacı olanlar da vardı. X. Leon, V. Pius, VIII. Clement gibi tanınmış Papaların oldukça gizli projeleri yanında, I. Fransua, I. Maksimilyen, XIV. Louis, Büyük Petro, II. Katarina, II. Jozef, I. Napolyon, I. Aleksandr, I. Nikola gibi İmparatorların ya da güçlü kralların projeleri dikkat çekmekte; Monsieur de Polignac’ın taslağı gibi resmi olanlar yanında, aslında Garibaldi ve Turenne’e ait olmakla birlikte takma adlar altında yazılanlar da var.
İncelediğim 92 projenin metodik bir sınıflamasını yapmak hem güç olurdu, hem de keyfi bir değerlendirme sayılabilirdi.
Ben, en azından Osmanlı düşmanlığı temel düşüncesinin gelişmesinin izlenmesine olanak sağlayan kronolojik bir sıra izledim; ciddi ve güçlü savaş hazırlıklarıyla, hayali darağaçları kuranları yan yana incelemek pahasına da olsa. Öte yandan, bazı hükümet kançılaryalarının görüşlerini gizlemekte olmaları bakımından, incelediğim bazı broşürleri resmi vesikalardan daha ciddi biçimde ele alınmaya değer buldum.
Paylaşma taslaklarının büyük bir bölümü, diplomatik yazışmalar içinde saklıydı ya da eski kitapların tozlarına gömüldükleri için az bilinmekteydi; bu projeleri, uzun zamandır beklenen taksimin nihayet gerçekleştiği şu sırada bir kitapta bir araya getirmek istedim.
Şimdi Osmanlı İmparatorluğu’nun Avrupa’dan hemen hemen tamamen silinmesine tanık oluyoruz; bu nedenle paylaşma operasyonunun nasıl planlandığının mümkün olabilen en eksiksiz envanterini yapmanın ilgi çekici olduğunu sanıyorum.
Kuşkusuz, son derecede geniş olan bu konunun her yönünü ele aldığımı ve yenilikler getirdiğimi söyleyemem; bununla birlikte okuyucularıma şimdiye kadar bilinmeyen altı proje sunduğum için mutluyum; bunlardan bir tanesi Linguet ile ilgilidir; ayrıca, 1571 İnebahtı (Lepanto) Savaşıyla ilgili bilinmeyen8 bir belgeyi sundum. Tarihte büyük rol oynamış, fetihler yapmış Türklerin geçmişiyle ilgilenenler, istedikleri ayrıntıları Charriere, Hammer, Zinkeisen, Ranke, Lavisse, Rambaud ve yurttaşım Nic Yorga’nın ilgi çekici kitaplarında bulacaklardır.
Bütün bu paylaşma taslaklarını gözden geçirdikten ve bunların doğal sonucu olan nihai taksimi inceledikten sonra, bu olaylardan ne gibi dersler alınabileceğini inceleyeceğiz.
