Türk mitolojilerinde Geçim Tanrıçası, Bayana olarak da bilinir.
Avcıları, balıkçıları ve ormanı koruduğu bilinen Bayanay’ın adına Payna töreni düzenlenir.
Kimi kültürlere göre de Bayanay çocukları korur ve soyun koruyucusu olduğu düşünülür.
Bir görüşe göre Bayanay Hanım aslında yedi kişidir.
En bilinenleri:
1. Bay Bayanay: Avcı Tanrıçası.
2. Tağ Bayanay: Ormancı Tanrıçası
3. Uğu Bayanay: Balıkçı Tanrıçası
Geçim, zenginlik, rızk ve kutsallık anlamları vardır. Bilgelik, yönetmek, egemenlik bildirir ve Türkçe’de Bay erkek, Bayan ise kadın demektir. Bayar ise Bayram anlamına gelir ve bu sözcüklerde aynı köktendir.
Bay kökü Türk inanç sisteminde mitolojik varlıkların adlarında kutsallık içeriğini bildiren bir sözcük ve köktür.
Altaylarda, "baylu" sözü, dokunulmaz, kutsal ve yasak anlamına gelir.
