Türk Dünyasında Halk Kültürünün Kültür Elçisi İrfan Ünver Nasrattınoğlu

18 Aralık 1937’de Afyonkarahisar’da doğan, evli ve dört çocuk babası emekli asker İrfan Ünver Nasrattınoğlu, Afyonkarahisar’ın kültür elçisi olduğu kadar Türk dünyasında da Türk halk kültürünün bir nevi kültür elçiliğini yapmış ender şahsiyetlerden biridir.

İlk yazısı 1954’te Türkeli (Afyonkarahisar) gazetesinde yayımlanan Nasrattınoğlu daha sonraki yıllarda yazı ve makalelerini Mücadele (Diyarbakır), Anadolu, Güney, Orta Doğu gazeteleriyle Türk Folklor Araştırmaları, Sivas Folkloru, Erciyes, Hisar, Ilgaz, Gülpınar, Size, Güneyde Kültür, İçel Kültürü, Ses, Yeni Defne, Tarla gibi kültür sanat dergilerinde yayımlamıştır.

Başbakanlık tarafından verilen Sürekli Basın Kartı sahibi olan Nasrattınoğlu, Türkiye Gazeteciler Cemiyeti, Türk Basın Konseyi, Afyonkarahisar Gazeteciler Cemiyeti üyesidir. Ayrıca Azerbaycan Gazeteciler Birliği’nin Fahri üyesi, başka ülkelerde yayınlanan kimi yayın organlarının da yayın kurulu üyesidir.

Atatürk’ün kurduğu Türk Kooperatifçilik Kurumu’nda 10 yıl Yönetim Kurulu üyeliği yapmış, İLESAM (Türkiye İlim ve Edebiyat Eseri Sahipleri Meslek Birliği) üyelerinden olup bu birliğin 4 yıl yönetim kurulunda; ayrıca denetleme ve haysiyet kurullarında görev almıştır.

Türkiye içinde ve dışında çok sayıda, ulusal ve uluslararası kongre, sempozyum ve seminerlere katılarak bildiriler sunmuş, çeşitli kitap, dergi ve süreli yayınlarda, bilimsel araştırmaları ve makaleleri yayınlanmış, bizzat bilimsel toplantılar düzenleyip bunların, Türkiye içindeki kimi kentlerde ve kimi ülkelerde uygulanmasını gerçekleştirmiştir.

Ulusal ve uluslararası önemli etkinlikleri nedeniyle Anadolu’da: (Silifke Belediye Meclisinin kararı ile, Silifke’nin bir numaralı fahri hemşehriliği); yurt dışında da: (Makedonya -Valandova kentinin Fahri Hemşehriliği), (Kosova-Prizren Doğru Yol Kültür ve Sanat Derneği Fahri Başkanlığı), (Makedonya-Çalıklı Hıdrellez Bahar Şenlikleri Festivali Onursal Başkanlığı), (Moldova-Gagauzya-Kongaz kentinin Şanlı Vatandaşlığı) ve (Gagauzya Şanlı Vatandaşlığı) gibi onur ünvanları verilmiştir.

Bunların dışında dikkat çekici olan; 23.01.2007’de Ankara’ya gelen Polonya Cumhurbaşkanı Lech Kaczyński tarafından, iki ülke ilişkilerine yaptığı katkılardan dolayı “Şövalyelik-Devlet Nişanı” ile taltif edilmesi ve ulusal basınla da Türk kamuoyuna duyurulmasıdır.

Ayrıca yurt dışında; çeşitli üniversite ve akademiler Nasrattınoğlu’na bazı üyelikler ve fahri akademik ünvanları vermişlerdir. Bunlar:

*Romanya İlimler Akademisi Üyesi

*Romanya-Sibiu Halk Sanatları Akademisi Üyesi

*Azerbaycan Bakü Devlet Üniversitesi Fahri Doktoru

*Azerbaycan Asya Üniversitesi Fahri Doktoru

*Moldova-Komrat Devlet Üniversitesi Fahri Doktoru

*Moldova Komrat Devlet Üniversitesi Fahri Profesörü gibi onur verici kazanımlardır.

Halkbilimi açısından renkli, hareketli ve çok dolu bir yaşamı olan İrfan Ünver Nasrattınoğlu 1955’te Prof. Dr. Fuat Köprülü, Prof. Dr. Orhan Acıpayamlı, Prof. Dr. Suut Kemal Yetkin, Adnan Saygun, M. Şakir Ülkütaşır, Dr. Hamit Zübeyr Koşay gibi Türk folklorunun önemli şahsiyetlerinin kurduğu Folklor Araştırmaları Kurumu’na 1973’te üye olmuş, 11 Kasım 1982’de de kurumun genel başkanlığına seçilmiş, halen süren genel başkanlığı boyunca yurt içi ve yurt dışında çok önemli etkinliklere imza atmış, bu kurumun dünya çapında etkinlikler yapmasını sağlamıştır.

Başında olduğu kurum adına her yıl Türk folkloruna hizmet edenlere ödül vermeye devam etmektedir. Bu ödülleden 1990 yılı İhsan Hınçer Türk Folkloruna Hizmet Ödülü ve 22 Aralık 2018’de Türk Folkloruna Hizmet Ödülü İkinci kez şahsıma verilmiştir. İkinci kez Türk Folkloruna Hizmet Ödülü ile onurlandırılanlar Prof. Dr. Tuncer Gülensoy ve Prof. Dr. Saim Sakaoğlu’dur.

Nasrattınoğlu üzerine İnönü Üniversitesi, Gazi Üniversitesi ve Erciyes Üniversitesi’nde lisans tezleri yaptırılmış, bu tezlerde hayatı, sanatı, eserleri ve Türk kültürüne kazandırdıkları ele alınmıştır.

Yurt içi ve yurt dışında aldığı ödüllerle de dikkat çeken Nasrattınoğlu’na yurt içinde:

*MÜZİK-SAN Vakfı, Türk Folkloruna Üstün Hizmet Ödülü, 1981

*Afyon Gazeteciler Cemiyeti, Gazetecilik Başarı Ödülü, 1987-1989

*Kastamonu-Tosya Kaymakamlığı,Türk Şiirine Hizmet Ödülü, 1990

*DENBİR-Denizlili’ler Birliği Eğitim ve Kültür Vakfı, Türk Kültürüne Hizmet Ödülü, 1990

*Silifke Sesimiz Gazetesi, Doruktakiler Ödülü, 1999

*EGAY-DER Egeli Araştırmacı ve Yazarlar Birliği,Türk Halk Kültürü ve Edebiyatına Hizmet Ödülü, 2003

*TBMM Meclis Haber Dergisi, Yılın Bilim Adamı Ödülü, 2006

*Büyük Anadolu Birliği, Onursal Üyelik Ödülü, 2007 gibi ödüller verilmiş, yurt dışında da bazıları:

*Azerbaycan Aşıklar Birliği, Aşıg Alı Mükafatı, 1991

*Romanya, Titulescu Üstün Hizmet Ödülü, 1994

*Özbekistan Yazarlar Birliği, Halqara Qaşgariy Mükafatı, 1996

*Yugoslavya-Kosova-Prizren Doğru Yol Türk Kültür Derneği, Süleyman Brina Balkanlar Türk Kültürü Hizmet Ödülü, 1997

*Moldova Yazarlar Birliği, Eminescu Onur Ödülü, 1998

*Ukrayna-Kırım Özerk Cumhuriyeti Kültür Bakanlığı, Kırımtatar Kültürüne Hizmet Ödülü, 2003

*Yugoslavya-Kosova-Prizren Balkan Aydınları ve Yazarları Birliği, Uluslararası Türk Kültürü Büyük Hizmet Ödülü 2003

*International Union of Folklore Association, “Oscar of the Folklore”, (Folklor Oskarı) İtalya-Bari, Mayıs 2008

*30.Uluslararası Hıdırellez Bahar Şenlikleri, Katkılarından dolayı Yaşam Boyu Başarı Ödülü, Çalıklı-Valandova Kuzey Makedonya, 05-07 Mayıs 2023 biçiminde olan ödüllerle onurlandırılmıştır.

Edebiyat dünyasında bazı insanlar doğdukları ya da eserlerini o kent üzerine yayınladıkları için o kentle anılırlar; Ahmet Hamdi Tanpınar deyince Bursa, Erman Artun deyince Çukurova, Mehmet Yardımcı deyince Zile’nin akla gelmesi gibi İrfan Ünver Nasrattınoğlu deyince de Afyonkarahisar akla gelmektedir.

İrfan Ünver Nasrattınoğlu, 19 adet sempozyum bildirileri dışında Afyonkarahisar’la ilgili 20 kitap, seyahatname ile ilgili 24 kitap, araştırma-inceleme ile ilgili 20 kitap, ozanlar ve şairlerle ilgili 13 kitap, güldeste İle ilgili 15 ve anı-biyografi olmak üzere bir olmak üzere 93 kitap yayınlamış, sempozyum ve kongrelerde yüzlerce bildiri sunmuştur.

Kısa bir roman denemesi de yapan Nasrattınoğlu, kendi adı ile yazdığı yazılarının dışında Nasrattınoğlu, İsmet Kemal, İsmet Kemal Karahisari, Salih Deniz takma adlarıyla pek çok gazete yazısı ve makale yayımlamıştır. Roman, hikâye ve şiir denemeleri de olmasına rağmen kendini tamamen halk kültürüne adamış, akademik bir kimliği olmamasına karşın bu alanda öne çıkan şahsiyetler arasında önemli bir yere sahip olmuştur.

Çeşitli dergilerde sayısız yazılar yazan, 93 kitaba imza atan halk biliminin bu denli içinde olan, pek çok seminer, sempozyum, açık oturum ve panel düzenleyen Nasrattınoğlu için pek çok tanıtıcı yazı ve biyografi yayımlanmıştır. Bunlardan bazıları:

*Çelik Özdemir, Şairler, Yazarlar ve Hattatlar, Filiz Yay. Kırşehir 1982, s. 59

*Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi, Dergâh Yay. İst. 1986, C.6, s. 523

*Meydan Larousse, Ek Cilt 3. İstanbul, 1991, s. 624

*İhsan Işık, Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi, Elvan Yay.

Ankara, 2006, s.2590

*Tuncer Gülensoy, Türkiye Türkologları ve Türk Diline Emek Verenler, Akçağ

Yayınları, Ankara, 2012, s. 425 biçimindedir.

2024’te 70. Sanat yılını kutlayacak Nasrattınoğlu’na yazı hayatının devamını temenni eder ve sağlıklı uzun ömürler dilerim.