Geçen yüzyılda bilimsel araştırma yapabilmek amacı ile model organizma olarak meyve sineği, zebra balığı, fare gibi farklı canlıların kullanıldığını söyleyen California Teknoloji Enstitüsü'nden (Caltech) Dr. Berna Sözen, bu sayede embriyo gelişimi hakkındaki anlayışımızın önemli ölçüde ilerlediğini söyledi.
Erken embriyo gelişiminin kök hücre kullanılarak ana rahmi olmaksızın taklit edilmesi üzerine çalışmalar yapan Sözen, yeni araştırmasında tek hücre RNA sekanslama yöntemini kullanarak kök hücre potansiyellerini araştırdı ve bu kez gelişimin birinci haftasına karşılık gelen dönemin nasıl modellenebileceğini gösterdi.
Hamilelik sürecindeki en gizemli dönem olarak bilinen gebeliğin ilk üç haftasındaki zaman diliminde, bir haşhaş tohumundan daha küçük olan embriyonun ana rahminde incelenebilmesi olanaksızdı.
Cambridge Üniversitesi’nde çalışmaya başladığı araştırmalarda, sperm ve yumurta olmaksızın, erken gelişim dönemini taklit edebilen ‘yapay embriyolar’ oluşturmayı başaran Sözen’in bu çalışmaları çok ses getirdi ve bu araştırma serisi Science ve Nature Cell Biology olmak üzere iki bilimsel dergide yayımlandı.
Sözen’in yaptığı bu çalışmalar sayesinde, yaklaşık iki haftalık bir süre boyunca bu embriyoların laboratuvar ortamında gelişimi izlenebiliyor ve doğal bir embriyoda bulunan tüm öncül dokuları oluşturabildikleri gözlemlenebiliyor.
Geçen yüzyılda yapılan diğer araştırmaların, insanlarda döllenmenin hemen sonrasında oluşan bir embriyonun hayatı başlatacak kök hücreler topluluğu olduğunu gösterdiğini belirten Sözen, “Daha da önemlisi bu kök hücreler eşsiz bir şekilde kendiliğinden (spontan) organize olarak gelişen embriyoyu adeta inşa ediyorlar” dedi.
