Suudi Arabistan’ın kuzeybatısında, günümüzde Hayber vahasında yer alan 4.000 yıllık al-Natah isimli antik bir kasabanın kalıntıları keşfedildi. Fransız arkeolog Guillaume Charloux'un liderliğinde gerçekleştirilen araştırmaya göre, bu antik kasaba yerleşik hayata geçiş sürecini gösteren ipuçları sunuyor. Charloux, bu keşfin alandaki yaşamın o dönemde göçebe toplumlardan daha organize bir kentsel yapıya geçtiğinin göstergesi olduğunu belirtti.
Al-Natah kasabası, yaklaşık 14,5 kilometre uzunluğunda bir surla çevrili olup, yaklaşık 2.400 yılına tarihlenen bu yerleşimde yaklaşık 500 kişinin yaşadığı düşünülüyor. Kalıntılar, volkanik bazalt taşlarla kaplı olduğundan yasa dışı kazılardan korunmuş durumda. Kuş bakışı gözlemler sayesinde ise kazı yapılacak noktalar ve olası ev temelleri tespit edilebilmiş. Charloux, bu temellerin en az bir ya da iki katlı evleri destekleyecek kadar sağlam olduğunu ifade ediyor.
Kasabanın kalıntılarında mezar alanlarına da rastlanmış olup, mezarlarda balta ve hançer gibi metal silahlar ve akik taşlar gibi süs eşyaları bulunmuştur. Bu buluntular, dönemin toplum yapısının gelişmiş bir yaşam biçimine işaret ettiğini gösteriyor. Kazılarda ayrıca basit ama zarif seramik parçaları da bulunmuş olup, toplumun nispeten eşitlikçi bir yapıya sahip olabileceği düşünülüyor.
Kasabayı çevreleyen surların yaklaşık beş metre yüksekliğe kadar ulaşabildiği tahmin ediliyor ve bu, al-Natah’ın güçlü bir yerel otorite merkezi olabileceğini düşündürüyor. Charloux, al-Natah gibi korunaklı vahaların birbirleriyle temas halinde olduğunu ve bölgenin hâlâ göçebe topluluklarla dolu olmasına rağmen yerleşik yaşama geçişte önemli rol oynadığını belirtiyor. Hatta bu bölgeler arası temasın, güney Arabistan’dan Akdeniz’e kadar uzanan tütsü yolu gibi ticaret rotalarının temelini oluşturmuş olabileceği öne sürülüyor.
Bu yeni keşif, kuzeybatı Arabistan’da şehir-devletler kadar büyük olmayan, daha yavaş gelişen bir kentleşme sürecine işaret ediyor.
