Fatih ERBOZ/Ankara
"Türkiye bir şekilde Suriye ile iletişime geçmeli" diyen Pekin, şunları söyledi: "Suriye Arap Cumhuriyeti diyorsanız, BAAS rejiminin devamı anlamına geliyor. Esad kalır kalmaz ama BAAS rejimi devam edecek. Türkiye Suriye ile ilişki kurmalı. Bu ilişki askerler, siviller, istihbaratçılar arasında olur. Kurumsal ilişkilerin zamanı geldi. Sadece Esad'a bağlamamak lazım. 2021'de Esad kalır kalmaz bilemem ama Esad şu anda Suriye'de önemli bir birleştirici konumunda. Esad hemen giderse cumhurbaşkanı kolay seçilmez. Irak'ın durumu ortada. Seçimlerden sonra hükümet kurulamadı. Basra'da gösteriler var. Dolayısıyla çok dikkatli olunması ve Türkiye'nin kilitlenen düğümü açması gerekiyor."
İsmail Hakkı Pekin "İdlib konusunda biraz daha ileri gidilirse ABD masada güçlü olmak için bombalayacak. Bu, bizim işimize gelmez. ABD orada Rusya'nın etkin olmasını istemiyor. Türkiye ile ABD'nin İdlib'e müdahale konusunda görüşleri aynı. Asıl sorun Fırat'ın doğusu" dedi.
ABD ile Rusya'nın sanki burada zımni bir anlaşma içinde göründüğünü ifade eden Pekin, şöyle devam etti: "Suriye'nin yüzde 90'ı ele geçirildi. Yüzde 10 kaldı o da İdlib. PKK-PYD Suriye vatandaşı olduğu için bunu mu söylüyorlar. Rakka, Haseke, Kamışlı'da birçok Arap göç ettirildi, etnik temizlik yapıldı ne olacak? Biraz daha düşünmemiz gerekiyor bu konularda. Türkiye bu konuda ağırlığı olan bir ülke. Tahran'da alınan kararlar ne kadar süreyle durdurabilir müdahaleyi? Müdahalenin durdurulması için Türkiye gerekenleri yapabilir mi? Bir kısmını yaptı ama oradaki radikal unsurlar silah bırakmayı kabul etmiyor."
Halep'in doğusunda 25 bin kişilik bir Suriye gücünün bulunduğunu bildiren Pekin, "Lazkiye'nin doğusunda da Lübnan Hizbullah'ı var, bekliyorlar. Rusya İdlib'i vurmakta kararlı. Tahran Zirvesi üç ülkeye de mavi boncuk dağıttı. Bildiriye baktığımızda 'Ateşkes şartları uygulanacak, radikal unsurlar terörist olarak algılanacak' deniyor. İdlib'de çok kapsamlı olmayacağı anlaşılıyor" şeklinde konuştu. Halep, Hama, Humus, Şam yollarının açılması, emniyet alınması için operasyon olabileceğine değinen Pekin, şunları kaydetti: "Büyük çaplı operasyon olur mu, Suriye hemen hemen bütün gücünü yığmış durumda. İran destek veriyor. Rusya radikal teröristlerin halledilmesini istiyor. İdlib'de sadece Türkiye'yi tatmin edecek operasyon olabilir. Nokta operasyonları olabilir. Bu her zaman batılıların istihbarat örgütlerinin provokasyonuyla daha büyük çaplı operasyona dönüşebilir. Ardından da ABD'nin Suriye güçlerine müdahalesi gelebilir. Suriye'nin başka yerlerine de müdahale gelebilir."
Putin'in söylediğine bakılırsa İdlib hariç Suriye'nin yüzde 90'ı kurtulmuş durumda. Peki, ABD'nin elinde bulunan, PKK'nın ve PYD'nin Fırat'ın doğusunda işgal ettiği yerler ne olacak? Onlar terörist değil mi? İdlib tamamlandığında Suriye'nin toprak bütünlüğü sağlanmış mı
BAZI NOKTALAR AÇIKTA
Astana sürecinin bozulmamasının istendiğini dile getiren Pekin, "Bütün dünya bozulabileceğini bekliyordu. 'Ruslar ya İran ile ya da Türkiye ile beraber olacak' deniyordu. Baktığınızda orta yol bulunmuş durumda. Türkiye ile beraber olduğu zaman ateşkes olacak, İran tarafına geçtiklerinde operasyon yapılacak. Sonuçta Astana süreci devam ediyor" dedi.
Suriye'nin toprak bütünlüğüne Suriye Arap Cumhuriyeti ibaresiyle vurgu yapıldığına dikkat çeken Pekin, "Etnik milliyetçiliğe dayanmayan bir ulus devlet öngörülüyor. Kürtleri bu ne kadar memnun edecek ayrı bir konu. Ateşkesi kabul eden, uyumlu olan ayrılsın deniyor bu bizim görüşümüze yakın. Türkiye'nin istediği ben silah bıraktırmak için zaman verilmesi gerekiyor gibi bir ibare girmemiş durumda. İkili görüşmelerde görüşülmüş olabilir. Bu orta yol için yapılmış bir görüşme. Astana sürecinin Tahran'da dağılmaması için yapılan bir şey. Bu faydalı. Bazı noktalar açıkta" diye konuştu.
RUSYA TÜRKİYE'YE SÜRE TANIR
İsmail Hakkı Pekin, Birleşmiş Milletler (BM) gözetiminde anayasa hazırlanmasının önemli olduğunu aktararak, açıkta olan, "Anayasayı kim hazırlayacak, BM ile kim yapılacak" alt başlıklarına çalışılması gerektiğine vurgu yaptı. Pekin şunları söyledi:
"Kimler hazırlayacak bilmiyoruz. Göçmenlerin ülkelerine dönmesi konusunda uluslararası teşkilat kurulması ve bunun gözlemlenmesi gerekiyor. Nereye nasıl dönecekler bu önemli? Bölgenin alt yapılarının yeniden hazırlanması önemli. Alt yapı konusu göçmenlerin yerleşmesi açısından önemli. Türkiye'nin ihtiyaçlarına tam cevap verip vermediği tartışılır. Rusya ve Suriye, Lübnan Hizbullah'ı bölgeye kapsamlı harekât yapabilir mi kolay değil. Harekât yapılmayacak diye bir madde yok, ucu açık. Ruslar Türkiye'ye büyük ihtimalle süre tanıyacak, radikal unsurların silah bırakması konusunda. Bunlar yapılırken Ruslar ve Suriyeliler belli hedeflere yönelirler IŞİD'e mesela. Türkiye'ye göçü önleyebilir. Türkiye sınırlarını güçlendiriyor geçişi önlemek için. İdlib'in etrafındaki 12 gözlem noktasını güçlendiriyor. Herhangi bir harekât olduğunda bölgeye yeteri kadar birlik sevk eder."
BAAS REJİMİNİN DEVAM EDECEĞİ ANLAŞILIYOR
Suriye meselesinin masa başında çözüleceğine de vurgu yapıldığını anlatan Pekin, "Suriye meselesi başından beri konuşuluyor. Farklı olan anayasa konusu ve teşkilat yapılarının yeniden yapılanması, göçmenlerin geri dönmesi var. Bunlar nasıl olacak tam belli değil. Türkiye, Rusya ve İran temsilcileri BM Suriye Temsilcisi Mistura ile görüşecek. Ardından Türkiye'de toplantı var, Almanya, Türkiye, Rusya toplantısı var. Bunların sonucunda durum biraz daha şekillenecek" dedi.
Türkiye'nin bir şekilde Suriye ile iletişime geçmesi gerektiğine işaret eden Pekin sözlerini şöyle tamamladı:
"Suriye Arap Cumhuriyeti diyorsanız, BAAS rejiminin devamı anlamına geliyor. Esad kalır kalmaz ama BAAS rejimi devam edecek. Türkiye Suriye ile ilişki kurmalı. Bu ilişki askerler, siviller, istihbaratçılar arasında olur. Kurumsal ilişkilerin zamanı geldi. Sadece Esad'a bağlamamak lazım. 2021'de Esad kalır kalmaz bilemem ama Esad şu anda Suriye'de önemli bir birleştirici konumunda. Esad hemen giderse cumhurbaşkanı kolay seçilmez. Irak'ın durumu ortada. Seçimlerden sonra hükümet kurulamadı. Basra'da gösteriler var. Dolayısıyla çok dikkatli olunması gerekiyor ve Türkiye'nin kilitlenen düğümü açması gerekiyor."
