Son yıllarda Türkiye, dünya genelindeki en büyük sığınmacı nüfusunu kabul eden ülkelerden biri haline gelmiştir. Özellikle Suriye iç savaşı nedeniyle milyonlarca sığınmacı Türkiye'ye gelmiş ve bu durum ülkenin sosyal, ekonomik ve gayrimenkul piyasasında önemli etkiler yaratmıştır. Sığınmacıların Türkiye'deki gayrimenkul fiyatları üzerindeki etkisi, hem olumlu hem de olumsuz sonuçlar doğurmuş ve sektörde çeşitli dinamikler ortaya çıkarmıştır.
Sığınmacıların Türkiye’ye Gelişi ve Gayrimenkul Talebi
Türkiye, 2011 yılından bu yana milyonlarca Suriyeli sığınmacıyı kabul etmiştir. Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği (UNHCR) verilerine göre, 2024 itibarıyla Türkiye’de 3,6 milyon Suriyeli sığınmacı yaşamaktadır. Bu büyük göç hareketi, özellikle büyük şehirlerde yoğunlaşan bir konut talebi artışına yol açmıştır. İstanbul, Gaziantep, Şanlıurfa, Hatay gibi iller, en fazla sığınmacının yaşadığı bölgeler arasında yer almaktadır.
Sığınmacıların Türkiye’ye yerleşmesi, gayrimenkul talebini artırarak bazı bölgelerde fiyatların yükselmesine sebep olmuştur. Özellikle düşük gelirli sığınmacıların, kiralık ve satılık konut talebinin artması, bu bölgelerdeki gayrimenkul fiyatlarını etkilemiştir. Aynı zamanda, sığınmacılar, genellikle daha uygun fiyatlı konutları tercih ettiklerinden, konutların kira bedelleri de artmıştır. Bu durum, yerel halkın yaşam maliyetlerini artırmakta ve sosyal gerilimlere yol açabilmektedir.
Kiralar ve Yerel Nüfus Üzerindeki Etkiler
Sığınmacıların yerleştikleri bölgelerde kiralar, birçok şehirde ciddi şekilde artmıştır. Özellikle İstanbul, Ankara, Gaziantep gibi büyük şehirlerde, kiralık konutların talep görmesi, fiyatların yükselmesine neden olmuştur. Kiralık evlerin fiyatlarının yükselmesi, özellikle düşük gelirli yerel halk için önemli bir sorun haline gelmiştir. Bu durum, kiraların artmasının yanı sıra, yerel halkın ekonomik zorluklarla karşılaşmasına ve bazı bölgelerde yaşam kalitesinin düşmesine yol açmaktadır.
Gaziantep gibi sığınmacıların yoğun olarak bulunduğu şehirlerde, bazı bölgelerde kiraların %50-60 oranında artması gözlemlenmiştir. Bununla birlikte, büyük şehirlerdeki bazı mahallelerde ise, sığınmacıların ev tutmak amacıyla kiralama işlemleri yapmaları nedeniyle, ev sahiplerinin de kiraları yükseltmesi söz konusu olmuştur.
Gayrimenkul Yatırımları ve Piyasadaki Değişimler
Sığınmacıların, özellikle büyük şehirlerde yaşamaya başlamaları, gayrimenkul yatırımcılarını da etkilemiştir. Birçok yatırımcı, sığınmacıların yoğun olarak bulunduğu bölgelerde gayrimenkul satın almaya yönelmiştir. Bu da bölgesel bazda emlak fiyatlarının yükselmesine sebep olmuştur. Yatırımcılar, kiralık konut talebinin artmasını fırsat bilerek, bazı bölgelerde konut alımlarını hızlandırmışlardır.
Sığınmacıların yoğunlaştığı yerlerde, düşük maliyetli konut projelerinin arttığı gözlemlenmektedir. Yatırımcılar, uygun fiyatlarla alıp kiraya verme amacıyla bu tür projelere yatırım yapmaktadır. Bu durum, konut üreticilerini daha çok kiralık konut yapmaya yönlendirmiştir. Özellikle İstanbul ve diğer büyük şehirlerde, sığınmacıların daha çok tercih ettiği mahallelerde, yeni konut projelerinin sayısı artmıştır.
Sığınmacıların Etkisi ve Sosyal Yapı
Sığınmacıların Türkiye’deki gayrimenkul piyasası üzerindeki etkisi yalnızca ekonomik boyutla sınırlı değildir. Sosyal yapıyı da etkilemiş ve zaman zaman yerel halk ile sığınmacılar arasında gerilimlere yol açmıştır. Sığınmacıların özellikle büyük şehirlerdeki bazı semtlere yerleşmesi, bu bölgelerdeki yaşam tarzı ve sosyal yapıyı değiştirmiştir. Bunun sonucunda, bazı yerel halklar sığınmacıların yerleştiği bölgelerde yaşanan değişikliklerden rahatsızlık duymaktadır.
Sosyal gerilimlerin yanı sıra, bazı yerel halkın sığınmacılarla ortak yaşam alanlarında yaşaması ve sığınmacıların kiralık ev taleplerinin artması, konut fiyatlarının yükselmesinin yanında, yerel halkın konut bulma zorluklarıyla karşılaşmasına da neden olmuştur. Özellikle gelir düzeyi düşük olan kesimler, hem ev bulmakta hem de kiralarını ödemekte güçlük çekmektedir.
Sonuç: Dengesiz Bir Etki
Sığınmacıların Türkiye’deki gayrimenkul piyasasına olan etkisi karmaşık ve çok yönlüdür. Bir yandan sığınmacıların yerleşmesi, konut talebini artırarak bazı bölgelerde fiyatların yükselmesine neden olmuş; diğer yandan, artan kiralar ve ev bulma zorlukları yerel halkı olumsuz etkilemiştir. Yatırımcılar için fırsatlar yaratan bu durum, yerel halk için zorluklar ve ekonomik stres yaratmaktadır.
Sonuç olarak, sığınmacıların Türkiye'deki gayrimenkul fiyatlarına etkisi, yalnızca ekonomik değil, aynı zamanda sosyal bir mesele olarak ele alınmalıdır. Türkiye'nin bu süreci yönetebilmesi için, sığınmacılar ve yerel halk arasındaki dengeyi kuracak, sürdürülebilir konut politikaları geliştirmesi gerekmektedir. Sığınmacılara yönelik uygun fiyatlı konut projelerinin artırılması ve yerel halkın yaşam standartlarını olumsuz etkilemeyecek çözümler üretilmesi, gayrimenkul sektörünün daha adil ve dengeli bir şekilde işlemesine katkı sağlayacaktır.
