Endometriozis, rahim içi zarı ya da endometrium tabakası adı verilen dokunun rahim dışında, karın boşluğu, yumurtalıklar veya vücudun başka bir bölgesinde bulunması durumudur.
Bu doku normalde sadece rahim içinde yer alır, adet döngüsü boyunca kalınlaşarak bebeğin tutunmasına hazırlanır ve her adet kanamasında dökülerek yenilenir.
Ancak rahim dışında olduğu yerlerde adet kanamasına benzer kanamalar yaparak şiddetli ağrılara ve karın içi organların birbirine yapışmasına sebep olabilir.
Bu hastalık en çok 25-34 yaş arası kadınlarda görülür ve kadınların yaklaşık yüzde 10'unu etkiler.
Bu nedenle oldukça sık karşılaşılan bir sağlık problemidir.
Ancak normal muayene ve görüntüleme yöntemleriyle tespit edilmesi zor olduğu için tanı koymak yıllar alabilir. Bu da hastaların yıllarca ağrı çekmesine neden olur.
Endometriozis bazı kadınlarda belirti vermez veya sorun yaratmaz, ancak bu hastalığın neden olduğu sorunlar bunlarla sınırlı değildir.
Endometriozis, rahim içi zarının rahim dışında, karın boşluğu, yumurtalıklar veya vücudun diğer bölgelerinde yer alması durumudur. Bu doku normalde sadece rahim içinde bulunur, adet döneminde kalınlaşarak bebeğin tutunmasını sağlar ve her adet kanamasında atılır. Fakat rahim dışında olduğu yerlerde adet kanamasına benzer kanamalar yaparak çok şiddetli ağrılara ve karın içi organların yapışmasına sebep olabilir.
Bu hastalık en çok 25-34 yaş arası kadınlarda görülür ve kadınların yaklaşık yüzde 10'unu etkiler. Bu yüzden oldukça yaygın bir sağlık problemidir. Ancak normal muayene ve görüntüleme yöntemleriyle anlaşılması güç olduğu için tanı koymak yıllar sürebilir. Bu da hastaların yıllarca ağrı çekmesine neden olur. Endometriozis bazı kadınlarda belirti vermez veya sorun yaratmaz, ancak bu hastalığın neden olduğu sorunlar bunlarla sınırlı değildir.
Psikolojik Sorunlar:
Endometriozis nedeniyle yaşanan günlük işlerde aksamalar, iş gücü kayıpları, cinsel sorunlar ve kısırlık gibi durumlar depresyon ve anksiyete gibi psikolojik sorunlara yol açabilir.
Kanser:
Endometriozis nedeniyle yumurtalıklarda oluşan kistler (çikolata kistleri) çok nadir de olsa kist duvarında kanser oluşabilir.
Tedavi Yöntemleri:
Endometriozisin kesin bir tedavisi yoktur. Hangi tedavi seçilirse seçilsin bireysel farklılıklar göstermekle birlikte, endometriozisin 2 yılda yüzde 20 oranında tekrarlayabildiği, süre uzadıkça riskin arttığı bilinmektedir.
Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Prof. Dr. Hüsnü Görgen, endometriozis hastalığında ilaç veya cerrahi tedavilerin uygulandığını, bunların amacının şiddetli ağrıyı azaltmak ve varsa kısırlığı gidererek kadının hamile kalmasını sağlamak olduğunu söylemektedir.
Görgen, “Endometrioz hastalığında hangi tedavinin uygulanacağına ise hastalığın şiddeti, neden olduğu sorunlar ve hastanın diğer özelliklerine bakılarak karar veriliyor” demektedir.
Şiddetli Ağrı:
Endometriozisin yol açtığı önemli problemlerden biri, cinsel ilişki sırasında veya günlük işleri yaparken kasık bölgesinde yaşam kalitesini bozacak şiddette ağrıya yol açmasıdır. Endometriozis hastalarının yüzde 60-70’inde ağrı kronikleşmektedir.
Endometriozise bağlı ağrı bağırsaklarda, idrar torbasında, belde veya bacaklara vuran kronik ağrılar şeklinde gelişebilmektedir.
Ayrıca şiddetli adet ağrılarının da normal bir durum olmadığına dikkat çekilmektedir.
Özellikle daha önce ağrısız adet gören bir kadında sonradan adet ağrılarının oluşması bu hastalığı düşündürmektedir. Aynı zamanda genç kızlarda ağrı kesicilere yanıt vermeyen şiddetli adet ağrıları geliştiğinde, altta yatan neden endometriozis olabileceği için hekim başvurmak gerekmektedir.
İdrarla İlgili Sorunlar:
Pelvis (leğen kemiği) içindeki diğer organlara ait sorunlar yaşanabilmektedir. Özellikle idrar ve dışkı yapma hissi olup yapamama en sık görülen yakınmaları oluşturmaktadır.
Cinsel İsteksizlik:
Cinsel ilişki sırasında kasık bölgesinde ağrı meydana gelebilmektedir. Ağrı cinsel ilişkiyi olumsuz yönde etkilediği için zamanla cinsel isteksizlik problemi de oluşabilmektedir.
İnfertilite:
Endometriozise bağlı yumurtalıklar ve tüplerde oluşan yapışıklıklar üreme sağlığını olumsuz etkileyerek hamileliği önleyebilmektedir. Ayrıca endometriozis odaklarında salgılanan bazı maddeler de yumurta ve spermin döllenmesine, rahim içerisine yerleşmesine engel olabilmektedir. Yapılan çalışmalarda infertilite nedeniyle hekime başvuran kadınlarda yüzde 15-55 oranında endimetriozis olduğu tespit edilmiştir. Bazı hastalar kendiliğinden hamile kalabilirken bazıları ise çeşitli yardımcı tedavi yöntemlerine gereksinim duyabilmektedir.
Endometrioma:
Kadının yumurtalıklarında endometriozis oluşması durumunda bazen kistler (çikolata kistleri) gelişebilmektedir.
Bu kistler çok büyürlerse ağrı ile kist duvarının yırtılması gibi ciddi problemlere neden olabilmektedir.
İş Günü Kaybı:
Endometriozis iş hayatını da olumsuz etkilemektedir. Şiddetli adet sancısı ve kasık ağrıları nedeniyle iş veriminde düşüş, hatta işe gidememe sorunlarına neden olabilmektedir.
