Küresel bir okyanus- atmosfer olayı olan ve Pasifik Okyanusu'nda, okyanus suyunun sıcaklıklarındaki değişkenlikler üzerine birbirinin zıttı karmaşık hava modellerinin oluştuğu ve tüm dünyayı farklı şekilde olumsuz etkileyen 'El Nino' nedenli aşırı sıcaklık artışları devam ediyor.
İTÜ Meteoroloji Mühendisliği Bölümü'nden iklim bilimci Prof. Dr. Barış Önol, bu hafta sonu yaşanacak sıcak hava dalgasından sonra gelecek hafta da perşembeden başlayacak başka bir dalga ile karşı karşıya kalınacağını belirtti.
Prof. Dr. Önol, Sahra Çölü'nden Arap Yarımadası'na kadar sıcaklıkların 50 dereceye yaklaştığını, atmosferik sirkülasyonun bu sıcakları bölgeye taşıdığını kaydetti. Prof. Dr. Önol, "Denizler rekor denilebilecek kadar sıcak. Hiç uyum sağlayamayacağımız bir geleceğe doğru ilerliyoruz" diye uyardı.
AVRUPA'DA EN SICAK GÜNLER
Diğer yandan Avrupa Komisyonu Copernicus İklim Değişikliği Servisi de birçok uyarıda bulunuyor. Avrupa'nın 2023 yazının şimdiye kadarki en yüksek sıcaklıklarını yaşadığı belirtilen uyarıların yanı sıra, Avrupa Yaz Sıcaklık Anomalileri üzerine hazırlanan bir makalede, Avrupa'nın mevcut hava durumu üzerindeki bir diğer olası etkinin, temmuz ayı başlarında Copernicus İklim Değişikliği Servisi tarafından bildirilen Atlantik Okyanusu sıcak hava dalgası olduğu aktarıldı. Deniz hava dalgalarının devam ettiği belirtilen makalede, ısı kubbesi bozulmadıkça, genel atmosferik sirkülasyonda büyük değişiklik olmadıkça Avrupa'nın bu yaz daha fazla aşırı sıcak dönemiyle karşı karşıya kalması olasılığı vurgulandı.
Isı stresi, sıcaklığı, nemi, rüzgar hızını ve diğer faktörleri hesaba katarak ortamın insan vücudu üzerindeki etkilerine de dikkat çekildi. 2023 yazından 15 Temmuz'a kadar olan verilerin, Güney Avrupa'nın büyük bölümünün şimdiden 10 güne kadar 'çok güçlü ısı stresi' yaşadığı ve güney Avrupa'nın bazı bölümlerinin 30 güne kadar 'çok güçlü sıcaklık stresi' yaşadığını gösterdiği belirtildi. Avrupa genelinde, maksimum ısı stresinin 'güçlü' ve 'çok güçlü' kategorilerine girdiği yaz günlerinin sayısında artış eğilimi olduğu vurgulandı. Güney Avrupa'da da 'aşırı sıcak stresi' olan gün sayısında artış yaşandığı anlatılarak, "Uzun vadede, iklim ısındıkça, Avrupa'da 'çok güçlü ısı stresi' olan yaz günlerinin sayısı artıyor ve Güney Avrupa'da 'aşırı sıcak stresi' olan günlerin sayısı artıyor" denildi.
ORHAN ŞEN: DAHA SICAK HAVA DALGASI GELECEK
Meteoroloji Uzmanı Prof. Dr. Orhan Şen, CNN Türk canlı yayında yaptığı değerlendirmede şunları kaydetti:
"Avrupa'nın güneyi, İspanya, Portekiz, İtalya, Yunanistan, Türkiye ve Balkanlar bu sıcak hava dalgasında en fazla etkilenen ülkeler. Merkezi olarak İtalya'da Roma en fazla etkilenen yer oldu. Atina da çok sıcak oluyor. 37 derece ama büyük ihtimalle 40 dereceye yaklaştı sıcaklık. Orman yangını riskinin en fazla olduğu günler."
SALI GÜNÜ ÖĞLEDEN SONRA BAŞLIYOR, 3 GÜN SÜRECEK
Türkiye'de de sıcaklıklar yükseldi. Antalya'da 46 derece. Geçtiğimiz haftaki sıcaklık 43 dereceydi. Bu sıcak hava dalgası Pazartesi günü biraz normale dönüyor. Salı günü ise öğleden sonra şimdiye kadar gördüğümüz iki sıcak hava dalgasından daha sıcak hava dalgası gelecek. Salı, Çarşamba ve Perşembe günü özellikle Marmara ve Ege Bölgesi'nde etkili olacak. Bu sıcak hava dalgasıyla 400 bin yıllık en yüksek sıcaklık rekoru da kırılacak. İstanbul'da en yüksek sıcaklık rekoru 40.1 derece, onu da geçecek gibi. Bayağı kuvvetli bir dalga gelecek. Avrupa sıcak hava dalgasından kurtulurken o dalga bize geliyor. 400 bin yıllık ölçüm, hava zerreciklerinin katmanlarından tespit ediliyor. Hata payı da çok fazla değildir.
400 bin yıla baktığımızda 2016 yılı en sıcak birinci yıldı, 2020 yılı en sıcak üçüncü yıldı, ve 2022 yılı da Avrupa'da en sıcak birinci yıldı. Bu sene büyük ihtimalle 400 bin yılın en sıcak yılı olacak gibi görünüyor. Çarşamba günü çok aşırı bir sıcak geliyor, bu güne dikkat etmemiz gerekiyor. Türkiye'de son yılların en yüksek sıcaklık rekoru kırılabilir.
EN ÇOK ETKİLENECEK İLLER
Bu haritaya göre İstanbul'un Anadolu yakası ve Çatalca civarı, Bursa, Balıkesir, Çanakkale, Denizli, Aydın, Muğla iç kesimleri ve Aydın'da sıcaklık rekorları kırılacak. İlerleyen yıllarda rekorlar belki daha da artacak ama şu an 400 bin yılın rekorunun kırılması önemli.
Önümüzdeki günlerce sıcaklık çok ciddi ölçüde artacak, 'aman dikkat' diyelim.
BU SICAKLAR NEYDEN KAYNAKLANIYOR?
Hep konuşuyoruz; küresel ısınma, sera gazının artması, dünyanın sıcaklığını 1-1,5 derece artırdı. Bazı yerlerde sıcaklık artışı oldu. Bazı yerlerde 5-6 dereceyi buldu. Bu senenin özelliği el ninolu bir yıldayız biz. 3 sene la nina yılı geçirdik. Mayıs ayında El Nino başladı. BM bu Sıcak Hava dalgalarını doğal afet ilan etti.
