SAMSUN’DAN ANKARA’YA (1919-1923)

SAMSUN’DAN ANKARA’YA (1919-1923)

SAMSUN’DAN ANKARA’YA (1919-1923)

İHANETİN KRONOLOJİSİ

 

8 Haziran 1919: Mustafa Kemal, kendisine verilen görevlerin dışına çıktığı gerekçesiyle İstanbul hükümeti tarafından geri çağırıldı. Atatürk’e telgraf çeken Harbiye Nazırı Şevket Turgut Paşa, "İstanbul’a geri dönmesi" direktifi verdi. Mustafa Kemal kimler tarafından niçin istenildiğini gizlice Genelkurmay Başkanı Cevat (Çobanlı) Paşa’dan sordu. 11 Haziran 1919’da yanıt veren Cevat Paşa bunu "İngilizlerin istediğini" bildirdi.
11 Haziran 1919: Mustafa Kemal, Harbiye Nazırı Şevket Turgut Paşa’ya geri çağrılmasının sebebini sordu. 15 Haziran’da kendisine önce "İngilizler böyle istedi", sonra da "Hükümet Kararı" yanıtı verildi. Mustafa Kemal, Vahdettin’e telgraf çekti ve milli mücadele uğruna "Gerekeirse ordudan istifa edeceğini" bildirdi.
21 Haziran 1919: İstanbul Hükümeti Erzurum’da görevli Kazım Karabekir’e telgraf çekerek Atatürk’ün almış olduğu müfettişlik görevini ona teklif etti. Kazım Karabekir bu görevi kabul etmedi.
23 Haziran 1919: Mustafa Kemal, Damat Ferit Paşa tarafından görevinden azledildi ve görüldüğü yerde tutuklanma emri verildi. Yerine de Hurşit Paşa atandı. Ali Kemal’in başında olduğu İçişleri Bakanlığı her tarafa telgraf çekerek bunu duyurdu. Mustafa Kemal’in valilikler ve ordu komutanları ile ilişkisini kesmek için İstanbul Hükümeti tarafından telgraf müdürlüklerine emirler verildi.
8 Temmuz 1919: Mustafa Kemal askerlikten istifa etmek zorunda kaldı.
11 Nisan 1920: Damat Ferit Paşa, Kuvayi Milliye alehine yayınladığı bildiride “Kuvay-ı Milliye denen teşekkül, “Hem Anadolu’yu korkunç bir istila tehdidine ve hem de devletin başını gövdesinden ayırmaya sebep oluyor" dedi.
11 Nisan 1920: Şeyhülislam Dürrizade Es Seyyid Abdullah Efendi, Kuvayi Milliye alehine bir fetva  yayınladı. Fetvada "Milli Kuvvetleri "Kafir" ilan ettiği ve görüldüğü yerde katledilmesi" gerektiği vurgulandı. Bu fetvaya dini çevrelerden farklı sesler gelmeye başladı. Bazı müftüler ve din alimleri harekete geçip ‘karşı fetva’lar verdiler.
18 Nisan 1920: Vahidettin ve Damat Ferit Paşa tarafından Kuva-i Milliye hareketine karşı, "Kuvve-i İnzibatiye" adlı bir örgüt kuruldu. (Hilafet Ordusu adını taşıyan bu örgüt 25 Haziran 1920’de kaldırıldı) Adapazarı dolaylarında çıkarılan Anzavur isyanını da destekliyen Kuve-i Inzibatiye örgütü, Ankara Hükümeti karşısında başarılı olamadı.
19 Nisan 1920: Damat Ferit Paşa ve İngilizlerin desteği ile isyanlar çıkaran ve çatışmada yaralanan Ahmet Anzavur, başarılı olamayınca Karabiga’dan İngiliz gemisine binerek İstanbul’a kaçtı.
20 Nisan 1920: İstanbul Hükümeti tarafından kurulan Kuva-yı İnzibatiye’nin ilk alayı gemiyle İzmit’e gönderildi. Öte yandan İstanbul Hükümeti tarafından desteklenen irticacı Anzavur Ahmet yanlısı isyan hareketi,
Düzce ve Bolu’dan sonra Hereke’ye de sıçradı.
6 Haziran 1920: Milli Mücadeleye katılan İsmet Paşa, Bekir Sami Kunduk, Dr. Rıza Nur, Yusuf Kemal Bey, BMM 2. Başkanı Celalettin Arif Bey, Hamdullah Suphi, Ankara Müftüsü Rıfat Efendi ve Fahrettin Altay hakkında idam kararı verildi.
13 - 20 Haziran 1920: Şeyhülislam Dürizzade Abdullah Efendi’nin, Kuva-yı Milliye alehinde yaptıkları çağrılara uyan ve 5 Haziran’da isyan başlatan Yozgat’ın tanınmış derebeylerinden Çapanoğulları, Yozgat ve çevresini işgal ettiler. İsyan 23 Haziran’da Çerkez Ethem tarafından bastırıldı ve elebaşları idam edildi.
11 Mayıs 1920: Mustafa Kemal, Damat Ferid Paşa tarafından Divan-i Harp’te idama mahkûm edildi. Karar 24 Mayıs 1920’de Vahidettin tarafından onaylandı.
Atatürk ile birlikte Vasıf Bey (Kara), Ali Fuat Paşa, Ahmet Rüstem, Dr. Adnan ve Halide Edip (Adıvar)gibi isimler, "Kuva-yı Milliye adlı kuruluşta bozgunculuk yaparak, halkı zorla askere almak, İttihatçılarla işbirliği yapmak vb. suçlardan dolayı gıyaplarında idama" mahkum edildiler.
24 Mayıs 1920: Divan-ı Harp, Ulusal Kurtuluş savaşına katılan Fevzi (Çakmak) Paşayı idama mahkum etti. Karar 27 Mayısta Padişah Vahdettin tarafından onaylandı. (Bitti)