Bünyamin Öztürk / Yeniçağ
21'inci Yüzyıl Türkiye Enstitüsü Başkanı Cahit Armağan Dilek, Kuzey Irak'ta 25 Eylül'de yapılması planlanan sözde bağımsızlık referandumuna ilişkin dikkat çeken tespitlerde bulundu.
Peşmerge başı Mesut Barzani'nin, referandumda ısrarcı olmasının arkasında ABD'den aldığı destek olduğunu ifade eden Dilek, "Barzani'nin referandumu iptal etmesi söz konusu değil ama anlaşılan ertleme için şatları var" dedi. Dilek sözlerini şöyle sürdürdü:
"Barzani geçen hafta, 'Daha iyi bir alternatif olmadan, referandum kararından kesinlikle geri dönüş yok' diyerek pazarlığı deşifre etmekte. Bu kapsamda da erteleme için garanti istiyor. Bunu da açıkca imzalı bir belge ile olması gerektiğini dile getiriyor. İmzalı belgeden kastı ise IKBY'nin ve Bağdat yönetiminin eşit iki taraf olarak imzalayacağı ABD, Türkiye, Rusya gibi ülkeler ile BM'nin gözlemci olarak anlaşmayı tanıması anlamına gelen bir belge. Ertelemeyi sağlayacak böyle bir anlaşma ise Barzani için ballı börek demek yerinde olur. Böyle bir anlaşmayla hem referandumu garantiye alıyor hem de şimdiden uluslararası alanda tanınmış oluyor."
Bütün referandum senaryolarında en büyük bedeli ödeyen tarafın Türkiye olacağına dikkat çeken Dilek, AKP Hükümeti'nin elinde referandumun iptalini sağlayabilecek kozlar olduğunu söyledi. Dilek şunları kaydetti:
"Türkiye, Barzani'nin bırakın referandumu ertelemesini iptalini bile sağlayabilecek kozlara sahip. Habur sınır kapısı, IKBY'de yürütülen projeler, IKBY yönetimine mali yardım, IKBY petrol satışı, siyasi muhatap vs gibi pek çok enstürmana sahip. Ancak Hükümet nedense bunları kullanmaktan yana olmadığı gibi görünürde karşı olan, ancak yumuşak söylemlerle konuyu adeta geçiştirmektedir. Hükümet, Barzani'nin bağımsızlık hamlelerini Türkiye'den binlerce kilometre uzaktaymış gibi ele alamaz. O bölge Türkiye'nin sınırının hemen dibidir."
Irak'ın kuzeyinde yaşanan gelişmelerin bir kopyasının Suriye'de yaşandığını dile getiren Dilek, sözlerini şöyle tamamladı:
"Domino etkisiyle bunun devam edeceği yer Türkiye'dir. Dolayısıyla IKBY'deki bağımsızlık hamlesinin Türkiye'ye bedeli Türkiye'nin Güneydoğusu'dur. Yani Türkiye'nin toprak bütünlüğü, bekasıdır. Bunu görmemek siyasi sığlıktır. Ülkenin bekasına yönelen böyle bir tehdidi yok saymak ülkenin geleceğine ve güvenliğine ihanet etmek olur. Barzani'nin 25 Eylül'de referandumu yapması da şartlı olarak ertelenmesine razı olması da Türkiye açısından artık kabul edilebilir değildir. Türkiye için tek çıkar yol referandumun hiç yapılmaması, Barzani'nin bu dayatmasının kırılmasıdır.
