Suriye krizini çözmek için Türkiye-Rusya-İran üçlüsü 5. Kez Ankara'da ve her nedense Çankaya köşkünde bir araya geldi.
Türkiye, Rusya ve İran'ın liderlerini bir araya getiren Ankara'daki üçlü zirvenin birincisi 22 Kasım 2017'de Soçi'de yapıldı.
2 yılda 5 kez yapılan bu zirveye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani ve Rusya Federasyonu Devlet Başkanı Vladimir Putin katıldı.
Suriye'deki terörün ve savaşın sona ermesi için toplanıyorlar ama
- Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad yok ama temsilen Putin var.
- Amerika Başkanı Donald Trump yok…
Temel konu Suriye'de yeni bir anayasa yapılması, buna bağlı olarak seçim yapılması ve demokrasi kuralların yerleştirilmesi.
Öncelikle önemli bir gelişmeyi vurgulamak istiyorum.
11 Eylül 2019 tarihinde Birleşmiş Milletler "Suriye Arap Cumhuriyeti Bağımsız Uluslararası Araştırma Komisyonu" yaptığı basın toplantısında, "Suriye'de insan hakları ihlalleri" olan raporunu açıkladı.
Komisyon raporunda,
- ABD öncülüğündeki koalisyonun,
- Rusya ve rejimin eylemlerinin
- SDG adını kullanan YPG/PKK bölücü terör örgütünün "savaş suçları" kapsamına girebileceği bildirdi.
Raporda, yılbaşından Temmuz ayına kadar olan zamanda yaklaşık 300 görüşme, uydu görüntüleri, fotoğraf ve video analizlerine dayanıldığı vurgulandı.
Komisyon raporunda ayrıca, rejim ve destekçilerinin sağlık kuruluşlarını sistematik olarak hedef aldığı vurgulanarak, böylesine kasıtlı saldırıların da savaş suçu anlamına gelebileceği kaydedildi.
Toplantıda söz alan Komisyon üyesi Hanny Megally, "Bu raporda, ayrıca Koalisyon güçleri ve SDG tarafından işlenen olası savaş suçları hakkında bazı vakalara değindik. Geçen yıllar içinde ben bu konuları belgelemiş olduğumuzu düşünüyorum. Dolayısıyla gelecekte neler olduğunu birlikte göreceğiz." dedi.
SURİYE'NİN YANITI
Ankara'da 5. Kez yapılacak Türkiye Rusya ve İran zirvesinden önce Beşar Esad, Dışişleri Bakanlığı'ndan Birleşmiş Milletler'e önemli bir mektup göndererek hem 3'lü zirve liderlerine hem de yukarıda bahsettiğim komisyon raporuna yanıt verdi.
Esad rejiminden Birleşmiş Milletler'e gönderilen mektupta terör örgütü YPG'nin öncülüğünde kurulan Suriye Demokratik Güçleri / SDG için 'terörist' ifadesi kullanıldı.
SDG'nin Amerika'dan askeri, ekonomik ve siyasi destek ile silah ve eğitim desteği aldığını vurgulayan mektup, örgütün kontrolündeki her bir kilometre karenin geri alınacağını belirtti.
Bu gelişmeler elbette Türkiye'yi de doğrudan ilgilendiriyor.
Birincisi Esad da Erdoğan gibi PKK/PYD/YPG uzantısı SDG için söylemini ilk kez bu kadar sertleştirerek "ayrılıkçı terörist milisler" olarak niteledi.
İkincisi Putin'in Suudi Arabistan krizi hakkındaki soruya verdiği şu ifadedir:
"Krizin çözümü için tüm taraflar arasında bir çözüm üretilmesi gerekir. Mesela bunu da Müslüman ülke olan Türkiye'de bulunurken Kur'an'dan atıfta bulunmak istiyorum:
Allah'ın sözlerini hatırlayınız, siz düşmansınız ama Allah sizin gönüllerinizi barıştırdı ve sizi dost yaptı.' Sizi bölen konular arka planda olmalıdır. Manevi yakınlık ön plana çıkmalıdır"
Bu sözler bir taşla iki kuş vurmaktadır ki Erdoğan'a Esad'la "Manevi yakınlık" çağrısı yapmaktadır Putin.
Zirvenin başlamasına saatler kala FOX TV'de ana haberin yeni yayın dönemine başlayan Fatih Portakal canlı bağlantıda Ankara Haber Müdürü Engin Yılmaz'a, "Acaba Esad'dan gelen bir mesaj Putin aracılığı ile masada olabilir mi? Ne diyorsun?" diye sordu.
Deneyimli meslektaşım Yılmaz, "Şam yönetimi mesajlarını direk olarak değil ama bugüne kadar Şam politikasını da Rusya belirlediği için ortak mesajları hep masada oldu. Suriye'de kartlar hep yeniden karılıyor" diye yanıtladı.
Şimdi Engin Yılmaz'ın da vurguladığı ve Fatih Portakal'ın da, "Ooo" dediği İran Cumhurbaşkanı Ruhani'nin şu cümlesine dikkat çekeyim.
"Bazılarının peşinde olduğu yönetimi değiştirme amacı artık geçerliliğini yitirdi"
Putin'in, "Esad'lı Suriye vazgeçilemez" olduğunu belirterek zirvede Âl-i İmrân Suresi'nin 103'üncü ayetini okuduğunu vurgulayayım.
"Allah'ın size olan nimetini hatırlayın. Hani siz birbirine düşman idiniz de Allah gönüllerinizi birleştirdi ve O'nun nimeti sayesinde kardeş oldunuz."
Putin de bu mesajı ile Erdoğan ile Esad arasında diyalog başlatma çağrısı yapmıştır.
Sonuç olarak 5. Zirve sonunda demem o ki; Putin ve Ruhani'den Erdoğan'a şu mesaj verildi:
Esad görevde kalacak, görüşme başlatın…
