PROPOLİS NEDİR?
Propolis, arıların kovanlarını bakteri ve mantar enfeksiyonlarından korumak için ürettikleri bir madde olduğu biliniyor. Arılar, bitki ve ağaçlardan topladıkları reçine benzeri maddeleri işleyerek propolisi oluştururlar. Propolisin rengi toplandığı bitkilere ve yerlere göre farklılık gösterir. Genellikle açık – koyu kahve renklerindedir. Sarımsı, kırmızımsı ve yeşilimsi renkleri de olan propolisin kendine özgü bir kokusu vardır. Farklı türleri bulunan propolisin içerisinde genel itibariyle yüzde 50 civarında reçine, yüzde 30 mum, yüzde 10 civarında uçucu ve aromatik yağlar, yüzde 5 polen yine yüzde 5 seviyelerinde mineral ve farklı bileşimler bulunur.
PROPOLİSİN FAYDALARI
-Bağışıklık sisteminizi güçlendirir
Propolis bağışıklığınızı kuvvetlendiren önemli bir etkendir. Güçlü bir antioksidan olan propolisin hem antiviral hem de antibiyotik etkisi bulunur. Yapılan bilimsel çalışmalar propolisin nar suyundan 70 kat daha fazla antioksidan etkiye sahip olduğunu göstermiştir. Özellikle grip mevsimi öncesi ve süresince propolis kullanımı gribe yakalanmamak için atılacak önemli adımların başında gelir.
-Kanser tedavisine katkısı olabilir
Propolisin çeşitli kanser türlerinin tedavisinde de olumlu etkileri bulunur. Yapılan araştırma sonuçlarına göre propolis kanser hücreleri üzerinde sitotoksik etkide bulunur. Sitotoksik maddeler uygulandıkları tümörlü alanları zehirleyip öldürebilecek ya da durdurabilecek etkiler gösterir. Propolisin bazı kanser türleri üzerindeki olumlu etkilerini sağlayan dört faktör bulunur. Bunlar propolisin yapısında bulunan clerodane, diterpenod, kafeik asittir. Yine propoliste bulunan polifenoller tümör karşıtı etkili ajanladır.
Bilindiği üzere farklı tipte ve dolayısıyla farklı ülkelerde üretilen propolislerin, arıların topladığı bileşiklerin farklı olması nedeniyle farklı etkileri bulunmaktadır.
Türkiye’de üretilen propolisler meme kanseri hücrelerini öldürürken sağlıklı hücrelere hiç zarar vermemektedir. Bunun yanı sıra başka propolislerle karşılaştırıldığında Anadolu kökenli propolisler daha yüksek mikrop öldürücü ve daha yüksek antioksidan etkilere sahiptir.
-Lösemi tedavisine yardımcı olabilir
Lösemi üzerine yapılan bir araştırmada propolisin histiyositik lenfoma hücrelerine etkileri incelenir ve propolisin lenfoma hücrelerinin gelişmesini engellediği belirlenmiştir.
-Yara ve yanık tedavisinde etkili
Eski Roma, Mısır ve Yunan döneminden beri propolisin çeşitli sağlık sorunları üzerinde olumlu etkileri olduğu bilinmektedir. Propolis o dönemlerde özellikle yara ve ülser tedavisinde kullanılıyordu. Bugün propolisin küçük yanık ve yaraların tedavisinde etkili olduğu ispatlanmıştır. Küçük yanıkların tedavisinde propolis etkili sonuçlar göstermektedir. Propolisin yanık ve yara tedavisi üzerinde etkili olmasının nedeni ise hücrelerin büyüme sürecine olumlu etkilerde bulunmasıdır.
-Propolis kemoterapinin yan etkilerini azaltabilir
Bilindiği üzere kanserli hastalara uygulanan kemoterapi tedavisinin insan bedeninde yarattığı bazı tahribatlar vardır. Propolisin kanserle ilgili olumlu etkilerinden biri de kemoterapinin bu olumsuz yan etkilerini azaltmasıdır. Ülkemizde yapılan bir araştırma ile kemoterapi ilaçlarının böbrek, karaciğer ve testislerde yarattığı tahribata karşı propolis kullanımının etkileri gözlemlendi. Çalışma sonucunda propolisin kemoterapi tedavisi sırasında görülen bu zararları azalttığı kanıtlandı. Araştırma sayesinde propolisin karaciğer, böbrekte ve testislerde oluşan hasarını engellediği belirlendi. Propolis kullanımı aynı zamanda sperm hareketliliğini artırırken testosteron seviyesini de normal seviyelere getirdi.
Araştırmacılar yapılan çalışmada propolisin kemoterapiden önce mi sonra mı kemoterapi sırasında mı tüketilmesi gerektiğini de mercek altına aldı. Propolisin koruyucu etkisinden daha fazla yararlanabilmek için kemoterapiye başlamadan önce propolis tüketilmesinin daha etkili olduğu tespit edildi. Kemoterapiyle birlikte propolis alındığında propolisin kemoterapinin etkisini azaltmadığı belirlenirken kemoterapi sonrası alındığında hasarı en aza indirdiği tespit edildi.
-Grip için propolis
Yaban mersini içeriğindeki C vitamini grip rahatsızlığına karşı önemli bir destektir. Bunun yanı sıra propolisi yapısındaki flavonoid türevleri tıpkı diğer virüslerde olduğu gibi grip virüsünde de etkili bir güçtür.
-Ağız ve diş sağlığında etkili
Pek çok sağlık sorununa iyi geldiği araştırmalarla tespit edilen propolis ağız ve diş sağlığı alanında da olumlu etkileri ile dikkat çekmektedir. Ağız ve diş sağlığının sık görülen ve diş kaybına neden olabilen diş çürüklerine karşı propolis kullanılabilir. Virüs, bakteri ve mantarlara karşı etkili olan propolis mikropları yok etme konusunda etkisini ispat etmiştir. Bunun yanı sıra ağız ülseri, aftlar, diş eti iltihabı, hassasiyeti ve çekilmesi propolisin tedaviye katkıda bulunduğu diğer ağız ve diş sağlığı komplikasyonları arasında yer alır.
-Uçuklara karşı propolis
Yapılan araştırmalara göre krem formundaki propolis, uçukların iyileşmesine olumlu katkıda bulunur. 2010 yılında yapılan bir araştırmaya göre propolis özleri uçuk nedeni olan Herpes Simpleks Tip 1’e karşı etkilidir.
PROPOLİS ZARARLI MI?
Sağlığa pek çok katkısı olan propolisi bazı sağlık sorunları olan kişilerin tüketmemesi gerekir.
Astım bu hastalıklardan biridir.
Bal ve diğer arı yan ürünleri tükettiğinde alerjik reaksiyon gösteren kişilerin de propolis kullanmaması gerekiyor. Kavak ağaçlarına, kozalaklı ağaçlara alerjisi olan kişilerin de propolisten uzak durması gerekir.
Hassas ciltlerde kaşıntı ya da kızarıklık yapabilir.
Propolisin fazla tüketilmesi mide sorunlarına neden olabilir.
Öte yandan propolis kanın pıhtılaşmasını yavaşlatabilir. Kanama kontrolünde sıkıntısı olan kişilerde ve ameliyat esnasında kanama ihtimalini artırabilir. Ameliyat randevusu alacak olan kişilerin ameliyat tarihinden iki hafta önce propolis kullanımını kesmeleri gerekir.
Hamilelerin ve emzirme sürecindeki annelerin propolis kullanmadan önce doktora danışmaları önemlidir.
Propolisin alkol ile beraber tüketilmesi sakıncalıdır. Alkol ile beraber alınması halinde bulantı ve kusmaya neden olabilir.
