Türkiye Suriye'de ateş kes ilan edilmesi ve tarafların Astana'da bir araya getirilmesi için çaba sarf etmiş ve önemli bir başarı kaydetmiştir.
Astana'daki toplantıda, Esat rejimi ve Suriye ılımlı muhaliflerin açılış oturumunda aynı yerde bulunması, görüşmelerin aracılar vasıtasıyla da olsa yapılması, ateşkesin kalıcı olabilmesi için tedbirler alınması ve görüşmelerin Cenevre'de devam edebilmesi için ortam hazırlanması, Suriye barışı için olumlu gelişmeler olarak görülmüştür.
Ancak Türkiye, barış için çaba harcayıp, bu konuda başarı gösterirken, arkasından dolaplar çevrildiği de ortaya çıkmıştır.
Rusya'dan Kürtlere özerklik vaadi
Astana'daki görüşmeler sırasında Rusya'nın, Suriye için bir anayasa taslağı hazırladığı ve bu taslakta Kürtlere özerklik vadettiği sonradan anlaşılmıştır.
Türkiye'nin Suriye meselesinde önemli bir aktör durumuna geldiği, PYD/YPG'nin toplantıya çağrılmamasını sağladığı, Rusya ve İran'la da mutabakat içinde barış için çalıştığı bir ortamda Rusya tarafından böyle bir adım atılması, durumun yeniden değerlendirilmesine ihtiyaç yaratmıştır.
Diğer taraftan Moskova'daki PYD bürosunun halen faaliyetine devam etmesini ve Türkiye'nin baskısıyla Astana'ya çağrılmayan PYD'nin özel görüşmeler için Moskova'ya davet edilmesini de hesaba katmak gerekmektedir.
Ateş kes ve siyasi çözüm için bugüne kadar ABD'nin elinde bulunan inisiyatifin Rusya'nın eline geçtiği bir safhada, Rusya'nın, ABD'nin işine gelecek bir girişimde bulunması, Rusya'nın ABD'yle Suriye konusunda anlaşmak istediğine işarettir. Dahası, PYD/YPG, Rusya'yla ABD arasında paylaşılamaz duruma gelmiştir. Bu durum Türkiye'nin güvenliği açısından kritiktir.
ABD'den "Güvenli Bölge" çıkışı
Trump'ın göreve gelir gelmez, Suriye'de "Güvenli Bölge" oluşturulması fikrini öne atması sürpriz bir gelişme olarak karşılanmıştır. Türkiye'nin uzun bir süredir dile getirdiği bu konunun, Fırat Kalkanı Operasyonu'nun belli bir safhaya ulaştıktan sonra ortaya çıkması da kuşkuludur. Bu nedenle Türkiye konuya temkinli yaklaşmış, sonuçlarının ne olacağının anlaşılması gerektiğini ifade etmiştir. Rusya'nın da tepkisi, Türkiye'ninkine benzer şekildedir. ABD'nin bu çıkışının, Trump'tan önce oluştuğu da düşünülebilir.
Bu bölgenin nerede oluşturulacağı da belirsizdir. Eğer Türkiye'nin El-Bab'a kadar temizlediği sahadaysa buna zaten şimdilik ihtiyaç kalmamıştır. Belki çok sonra gelişecek duruma göre düşünülebilir. Yoksa PYD'nin kontrolündeki sahada mı veya PYD'nin inisiyatif alacağı başka bir formülde mi gerçekleşecektir.
ABD'nin son zamanlarda PYD'ye olan desteğini artırması ve ona zırhlı araçlar göndermesi, kendisinin kuvvet göndermesi yerine Suriye'de yoluna, PKK'nın Suriye uzantısı PYD'yle devam edeceğini göstermektedir. Bu davranış, "Güvenli Bölge"nin PYD'yle oluşturabileceği ihtimalini de artırmaktadır.
ABD'nin güvenli bölge konusunda S.Arabistan'la anlaştığı, Ürdün Kral'ıyla da görüşeceği haberleri alınmıştır. Rusya ise bu konuda Suriye yönetimiyle anlaşılması gerektiğini belirtmiştir.
Tuzağa düşmeyelim
ABD, İngiltere ve İsrail'in güdümünde olan PYD, Rusya'nın da desteğini almış görünmektedir. Rusya'nın "Özerk Bölge", ABD'nin "Güvenli Bölge" çıkışları kaygı vericidir.
Bu çıkışlar bize, bir zamanlar Irak'ta 36. paralel kuzeyinde oluşturulan "Uçuşa Yasak Bölge/Çekiç Güç/Keşif Güç" uygulamasını anımsatmaktadır. Bunun zaman içinde Irak anayasasıyla özerk bölgeye dönüştürüldüğü ve bir müddet sonra da "Bağımsız Kürdistan" söylemleriyle karşılaşıldığı bilinmektedir. Suriye'de oluşturulacak bir federasyonun da bir müddet sonra bağımsızlıktan bahsetmesi şaşırtıcı olmayacaktır.
Bunlar "adım adım" sözde Büyük Kürdistan" belirtileridir. Tuzağa düşmeyelim.
Suriye'nin siyasi bütünlük içinde toprak bütünlüğü esastır. Türkiye mutlaka El-Bab'dan sonra Menbiç ve Afrin'i PYD'den arındırmalı, Fırat'ın doğusundaki PYD'nin de legal hale gelmesini önlemelidir. Gücünü hayallere değil, güvenliğini doğrudan etkileyen bu konuya yönlendirmeli, öncelikli politikası bu olmalıdır.
