Düzce’nin Konuralp bölgesinde yer alan ve Batı Karadeniz’in tek antik tiyatrosu olarak bilinen Prusias ad Hypium Antik Tiyatro’sunda sürdürülen kazı çalışmaları, tarihin derinliklerinden çarpıcı izler gün yüzüne çıkarmaya devam ediyor.
Son kazılarda, yaklaşık 2 bin yıl öncesine ait olduğu tahmin edilen pişmiş topraktan yapılmış bir tiyatro bileti ile şarap ve eğlence tanrısı Dionysos ile özdeşleşen sembolik asa başı Thyrsus bulundu. Bu keşif, hem arkeoloji dünyasında hem de uluslararası uzmanlar arasında büyük yankı uyandırdı.
Kazılar, Düzce Belediyesi’nin personel ve lojistik desteğiyle, Konuralp Müze Müdürlüğü’nün başkanlığında ve Düzce Üniversitesi Arkeoloji Bölümü’nün bilimsel danışmanlığında 12 ay boyunca kesintisiz olarak devam ediyor. Bulunan tiyatro bileti, yuvarlak ve para formunda, çapı 2,3 santimetre, kalınlığı ise 0,3 santimetre olarak ölçüldü. Biletin ön yüzünde siyah firniş üzerine kazıma tekniğiyle işlenmiş zarif bir gül motifi dikkat çekerken, arka yüzünde Roma rakamıyla “V” (5) işareti yer alıyor.
Uzmanlar, bu işaretin oturma sırasını gösterdiğini ve Erken Roma Dönemi’nde tiyatro etkinliklerinin biletli bir sistemle düzenlendiğini kanıtladığını ifade ediyor.
Uzmanlar, buluntularla ilgili şu bilgileri paylaştı:
“Bu tiyatro bileti, antik dönemde burada oyunların sahnelendiğini ve düzenli bir seyirci organizasyonu olduğunu açıkça ortaya koyuyor. Ayrıca, Dionysos ile ilişkilendirilen Thyrsus, yani asa başı, mitolojik ve kültürel açıdan büyük önem taşıyor. Thyrsus, uzun bir sopanın ucunda enginar, kozalak ve sarmaşık dallarıyla süslenmiş bir sembol olarak biliniyor ve Dionysos’un tiyatro ile olan bağını bir kez daha gözler önüne seriyor.”
Keşif, uluslararası arkeoloji camiasında da geniş yankı buldu. İngiltere’deki Oxford Üniversitesi’nden Klasik Arkeoloji Profesörü Dr. Bert Smith, buluntuların Roma İmparatorluğu’nun Anadolu’daki kültürel etkisini anlamak için eşsiz bir fırsat sunduğunu belirtti.
Smith, “Pişmiş topraktan yapılmış bu bilet, sadece bir giriş izni değil, aynı zamanda dönemin sosyal yapısına dair somut bir kanıt. Dionysos’un sembolü Thyrsus ise, tiyatronun dini ritüellerle bağlantısını güçlendiriyor” dedi.
Amerika Birleşik Devletleri’nde bulunan Princeton Üniversitesi’nden Antik Tiyatro Uzmanı Prof. Dr. Elizabeth Gebhard ise, biletin üzerindeki gül motifinin estetik bir detaydan öte, dönemin sanatsal anlayışını yansıttığını vurguladı.
Gebhard, “Bu tür buluntular, tiyatronun yalnızca eğlence değil, aynı zamanda toplumu bir araya getiren bir kültürel merkez olduğunu gösteriyor. Konuralp’teki tiyatronun, Roma ve Hellenistik etkilerin kesişim noktasında yer aldığı artık daha net anlaşılıyor” şeklinde konuştu.
Konuralp Antik Tiyatro’su, 2 bin 300 yıllık bir geçmişiyle Düzce’nin saklı hazinesi. Bu buluntular, Batı Karadeniz’in Efes’i olarak adlandırdığımız bu alanı dünya sahnesine taşıyacak. Thyrsus gibi eserler, İtalya’daki Napoli Arkeoloji Müzesi’nde sergilenen Genç Dionysos heykeliyle benzerlik gösteriyor ve bu da bizi uluslararası bir boyuta ulaştırıyor.
Kazılar sırasında ortaya çıkan bir diğer önemli eser ise Afrodit heykelciği oldu. Arles tipi özellikler taşıyan bu heykelcik, alt bedeninin himation adı verilen bir örtüyle sarılı olması ve sol eliyle giysisini tutmasıyla dikkat çekti.
Uzmanlar, bu eserin de Roma dönemi sanat anlayışını yansıttığını belirtti.
Konuralp Antik Tiyatro’sunda kazıların %95’inin tamamlandığını açıklayan yetkililer, restorasyon çalışmalarına geçileceğini duyurdu.
Tiyatronun üst kısmına bir çadır inşa edilmesi ve burada kültürel etkinlikler düzenlenmesi planlanıyor. Bu keşifler, Düzce’nin tarihsel derinliğini gözler önüne sererken, bölgeyi dünya çapında bir arkeolojik destinasyon haline getirme potansiyelini de artırıyor.
Antik tiyatronun sırları çözülmeye devam ederken, uzmanlar ve tarih meraklıları, Konuralp’ten gelecek yeni buluntuları heyecanla bekliyor. Bu 2 bin yıllık bilet ve Thyrsus, yalnızca birer obje değil, aynı zamanda antik dünyanın kültürel zenginliğini bugüne taşıyan birer zaman kapsülü olarak tarihe not düşüyor.
