İngiltere, 1791 yılından 1878’e kadar Rusya’nın, Avrupa’nın en büyük devleti olmasını engellemek amacıyla Osmanlı Devleti’nin toprak bütünlüğünü koruma politikası izlemiştir. Osmanlı Devleti’nin 1878’de sonra iyice zayıflamasıyla İngiltere bu politikasını değiştirmiş ve kendi eliyle Osmanlı Devleti’ni yıkıp onun toprakları üzerinde kendisine yakın ve İngiltere’nin çıkarlarını gözetebilecek küçük devletler kurulmasının sağlanması politikasını başlatmıştır. Bu amaçla 1878’de Kıbns’ı 1882’de Mısır’ı işgal etmiş, Anadolu topraklan üzerinde Ermeni ve Kürt devleti kurulması için büyük çaba harcamıştır. Hint Yolu’nun güvenliğini sağlamak amacıyla da Yunanlılara Batı Anadolu’yu işgal ettirmiştir.
Kürtleri kullanmak...
Ermenistan politikasının aksine İngiltere, kurdurmak istediği bağımsız Kürt Devleti’nin mândaterliğini üzerine almak istemiştir. Ermenilere destek konusunda "bu geniş bölgedeki 200 bin Hristiyanı korumak büyük sorumluluk gerektirir... Zaten kendi sorumluluğumuz var. Daha fazlasını da yüklenecek durumda değiliz, İngiltere bütün dünyanın polisliğini yapamaz, Ermeniler kendilerini savunmalıdır" diyen İngilterep etrol bölgesinde oturan Kürtler için "Bütün ümitlerini İngiliz hükümetine bağlamış durumdalar. Bu arada Mustafa Kemal gittikçe tehlikeli olmaya başlıyor. İngiliz Kuvvetleri, Kürtleri Mustafa Kemal’e karşı kullanmak için her parayı ödemeye hazırdır" demektedir. İngiltere, Rusya’ya karşı oluşturmak istediği duvarı Kürtlerle tamamlamak ve onları Türklere, Araplara ve İran’a karşı kullanmak istiyordu. Kürtleri, İngiltere için önemli kılan Irak petrolleriydi. İngiltere’nin Kürdistan projesi, Kürt ileri gelenlerinin arasındaki görüş ayrılığı ve Kürtlerin geniş bir bölümünün Fransız nüfuz alanı içinde bulunması nedeniyle, Fransa’nın yakın işbirliğine gerek duyulması üzerine uygulama alanı bulamamıştır.
Dost devlet Yunanistan!
Ermenistan ve Kürdistan Devletleri kurma girişiminden sonra sıra Anadolu’nun geri kalan bölgelerine gelmişti. Küçük Asya’da Doğu Akdeniz’in (Hint yolunun) güvenliğini sağlayacak İngiltere’ye dost bir devletin kurulması gerekiyordu. Başbakan Lloyd George’a göre bu devlet Yunanistan olabilirdi. İngiltere’ye büyük bir külfet yüklemeden büyüyüp, kuvvetlenecek bir Yunanistan bu bölgede İngiltere’nin ordusu ve donanması olarak İngiliz çıkarlarının bekçiliğini yapacaktı. Başbakan şöyle diyordu: "Yunanlılar Doğu Akdeniz’de geleceğin milletidirler. Büyük Yunanistan, İngiliz İmparatorluğu için değer biçilmez bir kazanç olacaktır. Doğu Akdeniz’in en önemli adaları onlarındır. Bunlar, Süveyş Kanalı Yolu ile bizim Hindistan, Avustralya ve Uzakdoğu’ya giden ulaştırma yollarımız üzerinde bulunan tabii denizaltı üsleridir. Eğer onlara milli yayılışları devrinde sağlam bir dostluk gösterirsek, İmparatorluğumuzun birliğini sağlayan büyük yolun başlıca koruyucularından biri olurlar."
(Devam edecek)
