22 Mart günü Paris’te yapılan Müttefik Dışişleri Bakanları toplantısında Fransa’nın görüşüne İtalya’nın da katılmasıyla Türkiye ile Yunanistan’ın silah bırakışmasına çağırılması kararı alınınca, Yunan hükümeti uyanmaya başladı. Amyna hareketini desteklemenin ve bağımsız bir “İonya Devleti” düşüncesini gerçekleştirmenin çıkar yol olduğunu anladı. Amyna önderleriyle görüşmelere girişti.
İsim kurnazlığı
1922 yılı Nisan ayı ortalarında Amyna önderlerinden Nicholaas Pavlidlis, varılan sonuçları ayrıntılı biçimde İzmir’deki İngiliz Konsolos Yardımcısı Mr. Hole’a anlattı. O da bir raporla İstanbul’daki İngiliz Yüksek Komiseri Sir Horace Rumbold’a aktardı. 27 Nisan 1922 tarihli rapor özetle şöyleydi:
“Amyna, Yunan işgalinin beğenilir bir çözüme ulaşabileceğine inanmamaktadır. Üstelik, Yunanistan’a katılmama ve Yunan ordusunun işgali altında bulunmama durumunda, Kemalistleri istemeyen eskiye bağlı Türklerin “Bağımsız Batı Anadolu Devleti” kurulmasını destekleyecekleri görüşündedir. Yunan ordusunun çekilmesi olasılığı kuvvetlendiğine göre, bölge Rumlarının korunabilmesi ancak bölgede kendi ordusuna sahip bağımsız bir devletin kurulmasıyla sağlanabilir. Bu orduya şimdi Yunan ordusunda gönüllü olarak hizmet eden 35 bin Anadolu Rumu, Girit Adası’ndan geleceği hesaplanan 25 bin gönüllü Rum ve Ege Denizindeki adalardan geleceği hesaplanan 10 bin Rum katılacaktır. İzmir Rumlarından da toplanacak 10 bin kişiyle yüz bin kişilik bir ordu kurulmuş olacaktır.
Bunlara İzmir’i bırakmamaya ant içmiş olan, yani Yunan ordusu giderse o ordudan ayrılıp burada kalacak olan 3400 subay komuta edecektir.”
Amyna, işbirlikçi Türklerin suçluluk duygusu içinde alıngan olabileceğini dikkate alıyor, onları gücendirmemek için bölgenin Elence adı “İonya” yerine “Batı Anadolu Devleti” diyordu.
Törene gelmeyenlere ceza
İonya Devleti’nin kurulmasıyla ilgili çalışmalar 1922 yılı Mayıs, Haziran ve Temmuz aylarında da devam etmiş, sonunda 30 Temmuz 1922 günü İzmir’de devletin kurulduğunun resmen ilan edilmesi kararlaştırılmıştı.
Şimdi bir gün öncesinden başlayarak, İonya Devleti’nin ilan törenini o günleri yaşamış olanların anılarından izleyelim...
29 Temmuz 1922 günü tellallar. Yunan memurları ve mahalle bekçileri İzmir’in her yanını dolaşmışlar, ertesi sabah Konak Meydanı’ndaki Hükümet Konağı’nın önünde “İonya İlanı” töreni olacağını duyurmuşlar, tüm İzmirlileri bu mutlu olaya katılmaya çağırmışlardı. Esnafa, tüccarlara, iş adamlarına ve fabrikalara dükkanlarını ve işyerlerini kapatmaları, aksine hareket edenlerin cezalandırılacağı bildirilmişti. Buralarda çalışanların törene davetli oldukları da ayrıca belirtilmişti. Kamu kuruluşlarının da kapalı olacağı açıklanmıştı. Ama, kamu kuruluşlarında çalışanlar davet edilmemiş, törende bulunmakla yükümlü kılınmışlardı. Törene gelmeyen kamu görevlilerinin işinden atılacağı ayrıca fısıldanmıştı kulaklarına. Törene çok insan katılmalı, iğne atılsa Konak Meydanı’nda yere düşmemeliydi.
Ayrıca gazeteler bol bol resim çekeceğine göre dosta düşmana karşı “İonya Devleti” kurulmasının nasıl büyük bir coşku ile karşılandığı gösterilmeliydi.
