Dün 2023 yılı Ocak ayına ait bütçe gerçekleşme rakamlarını aldık. Merkezi yönetim bütçesi 2022 yılı Ocak ayında 30 milyar 44 milyon TL fazla vermiş iken 2023 yılı Ocak ayında 32 milyar 243 milyon TL açık verdi. Faize ödenen para ise bir ayda 21,3 milyar TL oldu ki, geçen yıl aynı ay bu rakam 14,2 milyar TL idi.
Bakınız burada işin içinde deprem yok. Depremle beraber kamu harcamalarının artacağını hepimiz biliyoruz. Harcama artışları bütçe açığını artıracak. Benim şahsi tahminin 1,1 trilyon TL''lik muazzam bir açık vereceğimiz şekilde. Bu açığın nasıl kapanacağını da artık çok iyi biliyorsunuz. Vergiler ve yapılacak zamlarla.
Zaten hep söylemedik mi? Türkiye cari açık, yani yurda giren ve çıkan döviz açısından eksi veriyor, üstüne bir de kamu maliyesi gedik vermiş durumda. Bu çifte açık dediğimiz bela başımızda… Şimdi bu çifte açık miktarındaki artış bizleri daha zor duruma sokacak. Yani deprem bölgesine yapılacak harcamalar bütçeyi, oradaki üretim kaybı da ihracatı olumsuz etkileyecek. Bu nedenle çifte açığın artacağını değerlendiriyoruz.
Bu noktaya kadar bahsettiğim konuları zaten biliyorsunuz yeni bir şey söyleyelim: Seçimleri ötelemek iktisadi olarak ne gibi sonuçlar doğurur?
Anayasal olarak seçimlerin ertelenmeyeceğini herkes söylüyor. Lakin AKP anayasayı ezdi diye düşünelim. Siyasi sonuçları gerçekten ağır olur. Ama iktisadi sonuçları da AKP''yi baraj altına iter! Bu iddiamın gerekçelerini sunayım:
1-Ayın 13''ü itibari ile Merkez Bankası net rezervi yaklaşık 11 milyar dolar. Ayın 3''ü itibari ile swaplar (ödünç alınan döviz+maden) 71 milyar dolar. Net rezerv, swap harici yaklaşık -60 milyar dolar.
Deprem sonuçları tam yansımadan bile rezerv görünümü hızlı bozulmaya başlamış. Rus ve Körfez desteği bu tabloyu ne kadar destekler? Rusların Erdoğan hükümetini gelecek Kasım''a kadar destekleme kararı mümkün müdür? Diyelim ki oldu, lakin verdiğimiz açık durduğu yerde büyük, üstüne bir de ihracat kayıplarını koyun, car açığın yaratacağı baskı kur üzerinde artar. Kuru 20 altında tutmak en fazla 4 ay daha sürer.
2-Diyelim ki ben yanıldım. Ruslar ve Körfez desteği artırdı ve kur kontrol konusunda başarı sağlandı. Peki ya bütçe ne olacak? Yukarıda anlattım. Açık kuvvetle ihtimal 1 trilyonu aşacak. O zaman borçlanma artışı dönüp CDS''e (kredi risk primi) vurmayacak mı? Bütçe açığı zamlar yaratmayacak mı? Bu zamlar dönüp zaten baz etkisi ile rakamsal düşen fiyatları daha şiddetli yukarı çekmeyecek mi?
Türkiye için hiper enflasyon kaçınılmaz bir sonuçtur çünkü bölgenin aldığı hasar ile tarımsal faaliyetlerimizde de sıkıntılar oluşacaktır. Bu da dönüp gıda fiyatları üzerinden enflasyonu etkileyecektir.
Emin olduğum bir konu var ki, gıda ve sanayideki üretim kayıpları enflasyonu etkilemez desek bile kamusal harcamalar fiyatları patlatacaktır.
O zaman sonuca gelelim: AKP bu tabloyu ne kadar devam ettirirse, o kadar oy kaybeder. Aslında bu uzatma halka ve Türk ekonomisine kayıp yaratır. Çünkü halkın enflasyonla beraber yaşama gücü artık bitmiştir. Türk halkının sokaklara dökülmesini beklemiyorum. Bu konuda kimse de hayal kurmasın. Lakin bu halk her konuda ihmaller zinciri nedeni ile yaşadığı sıkıntılardan da artık bıkmış durumda. Üstüne gelecek hiper enflasyonu asla affetmez ve faturayı AKP''ye keser, en kemik dediği oylar bile kendisinden vazgeçer.
AKP için oyun bitti… Ya mecliste varlığını devam ettirecek ve yerel seçimlere hazırlanacak ya da uzatmaları oynayıp sonunda baraj altında kalacaklar.
Her lider odaklı parti gibi onlar da gerçeği kabul etmek istemiyorlar. Kendilerini hala 2018 yılında sanıyorlar. Ama köprünün altından çok sular aktı ve üst üste yapılan hayati hatalar onları tüketti.
Gerçeği ancak seçim sonuçlarını gördükleri zaman anlayacaklar…
