Amerikan Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi (NASA), uzaydaki yörünge kirliliğini ortadan kaldıracak yenilikçi bir çözüm geliştirenlere 3 milyon dolar (yaklaşık 113 milyon TL) ödül vereceğini duyurdu.
“LunaRecycle Challenge” adı verilen bu girişim, uzay çöplerinin gelecekteki misyonlar için yarattığı tehdidi bertaraf etmeyi hedefledi.
Uzmanlar, bu adımın uzay araştırmalarının sürdürülebilirliği için bir dönüm noktası olabileceğini belirtti.
Uzay çöpleri, terk edilmiş uydular, roket parçaları, astronotların kaybettiği aletler ve hatta mikroskobik boyuttaki kalıntılardan oluşturdu.
Avrupa Uzay Ajansı’nın (ESA) verilerine göre, Dünya yörüngesinde 36 binden fazla izlenen nesne bulunuyor ve bu sayı her geçen gün artırdı. Bu nesneler, saatte 28 bin kilometreye varan hızlarla hareket ederek aktif uydular ve uzay araçları için ciddi bir tehlike oluştudur. NASA’nın girişimi, özellikle bu soruna çözüm bulmayı amaçladı.
UZMAN GÖRÜŞLERİ: “KESSLER SENDROMU KAPIDA”
Massachusetts Teknoloji Enstitüsü’nden (MIT) astrodinamik uzmanı Dr. Will Parker, uzay çöplerinin çarpışmalarla zincirleme reaksiyonlar yaratabileceği konusunda uyardı:
"Eğer önlem alınmazsa, Kessler Sendromu adı verilen bir senaryo gerçeğe dönüşebilir. Bu, uzayın belirli bölgelerinin tamamen kullanılamaz hale gelmesi demek."
Parker, NASA’nın ödül programını, yenilikçi fikirleri teşvik etmek için doğru bir adım olarak değerlendirdi.
İngiltere’deki Surrey Üniversitesi Uzay Merkezi’nden Prof. Dr. Hugh Lewis ise sorunun yalnızca teknolojik değil, aynı zamanda politik bir boyut taşıdığını vurguladı:
"Uluslararası iş birliği olmadan, bu çöplerin temizlenmesi mümkün değil. NASA’nın bu girişimi, küresel bir farkındalık oluşturabilir."
Lewis, ödülün özel sektör ve bağımsız araştırmacıları harekete geçirebileceğine dikkat çekti.
NASA astronotu uzayda: Hoş geldin Kim!
LUNARECYCLE CHALLENGE NEDİR?
NASA’nın başlattığı LunaRecycle Challenge, uzay çöplerini geri dönüştürecek veya yörüngeden güvenli bir şekilde kaldıracak sistemler geliştirilmesini teşvik etti.
Katılımcılardan, minimum maliyetle maksimum etki oluşturacak çözümler sunmaları beklendi.
Şu anda ilk başvurular değerlendirme aşamasında ve en umut verici fikirler bir sonraki aşamaya geçecek. Kazanan proje, sadece 3 milyon dolarlık ödülü almakla kalmayacak, aynı zamanda NASA’nın Artemis programı gibi gelecekteki misyonlarında kullanılma şansı elde edecek.
BİLİMSEL ARAŞTIRMALAR NE DİYOR?
Nature dergisinde yayımlanan bir makale, uzay çöplerinin düşük Dünya yörüngesindeki uyduların %20’sine zarar verebileceğini ortaya koydu. Ayrıca, ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer İdaresi’nin (NOAA) bir raporu, bu çöplerin iklim gözlem uydularını tehdit ettiğini ve küresel iklim verilerinin güvenilirliğini riske attığını belirtti.
NASA’nın bu ödül programı, bilimsel topluluğun uzun süredir dikkat çektiği bu krize somut bir yanıt olarak görüldü.
Uzaya ilk kez fırlatılan Starliner mekiğinde 3 sızıntı tespit edildi. NASA açıklama yaptı
GELECEK İÇİN BİR UMUT
NASA’nın bu girişimi, uzay çöplerine karşı mücadelede yalnızca bir başlangıç.
Uzmanlar, ödülün maddi değerinden çok, genç bilim insanlarını ve mühendisleri bu alana yönlendirme potansiyeline dikkat çekti.
California Teknoloji Enstitüsü’nden (Caltech) Dr. Jamie Bock, “Bu tür yarışmalar, geçmişte GPS ve internet gibi teknolojilerin doğuşuna zemin hazırladı. Belki de uzay çöplerini temizleyecek bir devrim burada başlayacak” dedi.
NASA, başvuruların dünya çapından kabul edildiğini ve her türlü yenilikçi fikre açık olduklarını vurguladı.
Uzayın temiz bir gelecek için korunması gerektiğine inanan yetkililer, bu ödülün yalnızca bir teşvik değil, aynı zamanda insanlığın uzaydaki mirasını koruma çabası olduğunu ifade etti.
