Ankara Ankara, güzel Ankara!
Seni görmek ister her bahtı kara,
Senden yardım umar her düşen dara.
Yetersin onlara güzel Ankara.
* * *
Yurduma göz diken dik başlar insin.
Türk gücü orada her gücü yensin.
Yoktan var edilmiş ilk şehir sensin,
Var olsun toprağın taşın Ankara!
* * *
Sevgili okuyucularım, yazının girişindeki “Ankara Ankara, güzel Ankara” şiirinden herhalde bu dizimizin konusunun Türkiye Cumhuriyeti’nin başkenti Ankara olduğunu anlamışsınızdır. Zorluklar ve yoksulluklar içerisinde gerçekleştirilen Millî Mücadele döneminin Ankara’sını anlatırken bir eserden faydalanacağız. Bu eserin adı “Mukaddes Ankara’dan Mektuplar” .
Eserin yazarı, 16 Nisan 1921-24 Mayıs 1921 tarihleri arasında Atatürk’ün konuğu olan Prenses Kadriye Hüseyin... [1888 yılında Kahire’de doğan Prenses Kadriye, Mısır Hidivi Hüseyin Kamil Paşa’nın ikinci eşi Melek Turhan’dan olma kızıydı. İlk evliliğini Muhammed Cemal Sırrı Bey ile 1919 yılında yaptı ve aynı yıl eşinden ayrıldı. İkinci evliliğini ise 1921 yılında İstanbul’da Muhammed Hayri Paşa ile yapan Prenses Kadriye’nin bu evlilikten Mahmud Hüseyin Hayri (d.1924) ile Samira (1922-2007) adlarında iki çocuğu oldu. 1922 yılında İstanbul’daki Huber Köşkü’ne yerleşen ve 1930 yılına kadar burada ikamet eden Prenses, bu köşkü Notre-Dame de Sion rahibelerine devrederek Kahire’ye döndü. 1952 yılında yapılan devrim sonucu tutuklanan ve yargılanan Prenses Kadriye, beraat ettikten sonra yurtdışında yaşamaya başladı. Ancak bir süre sonra tekrar yurda döndü ve 3 Haziran 1955 tarihinde öldü. Kaynak; Vikipedi]
Kadriye Hüseyin bu eserini “Lettres D’angora La Sainte” adıyla, Tahkik Komisyonu’nun raporunu, Yunan mezalimini ve Türk bağımsızlık mücadelesini Avrupa ülkelerine anlatmak için gözlem ve izlenimlerini Mektuplar-Notlar şeklinde düzenleyerek Fransızca olarak yayınlamıştır (1921). Millî Mücadele dönemimizi ve Cumhuriyet öncesi Ankara’mızı anlattığı bu kitabına; İzmir’deki Yunan mezalimini daha çocuk yaşlarında annesiyle birlikte gözleriyle görerek yaşamış İtalyan baba ve Yunan annenin oğlu olan İzmirli İtalyan ressam Vittoria Pisani(1899-1974))’nin tablolarını da eklemiştir. [Bu tabloların orijinali Atatürk’ün; İstanbul’un Şişli ilçesi Halâskârgazi Caddesi üzerinde oturduğu, Millî Mücadele planlarını yaptığı, Cumhuriyetten sonra müze olan evde bulunmaktadır. KEA]
Orijinal adı “Lettres D’angora La Sainte” olan ve Roma’da Fransızca olarak bastırılan kitap “Mukaddes Ankara’dan Mektuplar” adıyla, daha sonra Atatürk’ün isteğiyle 1922 yılında Cemile Necmeddin Sahir Sılan tarafından Türkçeye çevrilmiştir. İlginç olan odur ki; bir hanım tarafından Fransızca yazılan bu eserin Türkçeye çevrilmesinin de bir hanım tarafından yapılmasıdır...
