Mozambik'in başkenti Maputo, bugün Daniel Chapo'nun başkanlık yemin törenine ev sahipliği yaptı. Ancak, bu önemli gün, ülkedeki yüksek tansiyon ve şiddet olaylarıyla gölgelendi. Yeni başkan, ülkede siyasi kriz ve protestoların ortasında göreve başlarken, tören boyunca Maputo sokakları sıkı güvenlik önlemleriyle kapatıldı. Yerel STK Plataforma Decide, törenin yapıldığı gün, başkent ve ülkenin kuzeyinde gerçekleşen gösterilerde yedi kişinin hayatını kaybettiğini bildirdi.
President @CyrilRamaphosa has arrived in Maputo today to attend the inauguration of the President-Elect of Moçambique, His Excellency Daniel Chapo, following the Presidential, Legislative and Provincial Elections which were held on 9 October 2024. https://t.co/8Q2S36lqap pic.twitter.com/rqrekRPDkr
— The Presidency ???????? (@PresidencyZA) January 15, 2025
SEÇİM SONUÇLARINA TEPKİLER
Chapo'nun başkanlık yeminini ettiği gün, Mozambik'te büyük bir gerilim hüküm sürüyordu. Daniel Chapo, ülkenin güneyinde uzun süredir iktidarda olan Frelimo partisinin adayı olarak, seçimde zafer kazandığını iddia etmesine rağmen, büyük bir karşıtlıkla karşılaştı. 2024 Ekim ayında yapılan seçimlerde, muhalefet lideri Venancio Mondlane, seçim sonuçlarının "çalındığını" öne sürerek halkı günlük protestolara çağırdı. Mondlane, başkentin çeşitli noktalarında düzenlediği eylemlerle halkı seferber etti ve Chapo'nun göreve gelmesini engellemeye çalıştı. Ancak Chapo'nun zaferi, ülkedeki en yüksek yargı organı tarafından onaylandı.
CHAPO'NUN GÖREVE BAŞLAMASI VE PROTESTOLARIN DEVAMI
Chapo'nun başkanlık töreni, büyük bir siyasi gerginlik ve protestolar arasında gerçekleşti. Venancio Mondlane, halkı ve destekçilerini harekete geçirerek Maputo'ya giriş yollarını kapattı. Bu durum, başkenti büyük oranda terk edilmesine yol açtı. Polisle yapılan çatışmalarda, en az altı kişi hayatını kaybetti. Ülkede son üç ayda yaşanan şiddet olayları, protestolar, grevler ve halk isyanları nedeniyle 300'ün üzerinde ölü olduğu bildiriliyor.
Yeni başkan, yemin töreninde yaptığı konuşmada, yaşanan kayıplar ve felaketlerle ilgili olarak, Chido Kasırgası'nda hayatını kaybedenler için bir dakikalık saygı duruşu yaptı. Ayrıca, Mozambik halkına hitaben, "Birlikte bu zorlukların üstesinden gelebilir ve acımızı refaha dönüştürebiliriz" şeklinde bir mesaj verdi.
Mozambik'te kasırga felaketi: 34 kişi hayatını kaybetti
MUHALEFET VE İÇ SİYASİ ÇEKİŞMELER
Chapo'nun göreve başlaması, yalnızca seçim sonuçlarına karşı olan protestolarla değil, aynı zamanda Frelimo partisinin içinde de ciddi iç çatışmaların yaşandığı bir döneme denk geldi. Parti, uzun yıllardır iktidarda olmasına rağmen, Chapo'nun liderliği, parti içindeki güçlü figürlerle uyumsuzluklar yaratmış görünüyor. Bu durum, özellikle parti içindeki eski başkan Filipe Nyusi ve diğer liderlerle olan gerilimleri daha da derinleştiriyor. Daniel Chapo'nun, geçmişteki deneyimsizliği nedeniyle parti tarafından "zorla" seçildiği belirtiliyor. Ayrıca, Chapo'nun geçmişte verdiği açıklamalarda, muhalefetle ve tüm siyasi aktörlerle konuşmaya hazır olduğunu söylemesine rağmen, resmi bir görüşme gerçekleştirilmedi.
Mozambik sokaklarına anarşi hakim: En az 56 Ölü, 380 yaralı
YABANCI KATILIM VE ULUSLARARASI TEPKİLER
Chapo'nun yemin törenine katılan tek yabancı lider, Güney Afrika Cumhurbaşkanı Cyril Ramaphosa oldu. Portekiz, eski sömürge gücü olarak, bu kritik günde yalnızca Dışişleri Bakanı ile temsil edildi. Bu durum, ülkedeki seçimin uluslararası alandaki yansımasını ve Chapo'nun zaferinin ne kadar tartışmalı olduğunu gözler önüne seriyor. Ayrıca, Mozambik'in komşu ülkesi Güney Afrika ve diğer uluslararası aktörler, Chapo'nun zaferini ve seçim sürecindeki aksaklıkları kabul etmekte zorluk çekiyorlar.
CHAPO'NUN GÖREVE BAŞLAMASI VE REFORM SİNYALLERİ
Chapo, göreve başlama konuşmasında, ülkesinin içindeki yozlaşma, düzensizlik ve şeffaflık eksiklikleriyle mücadele edeceğini vurguladı. Hükümetin "kemer sıkma" politikasına geçmesi gerektiğini belirten Chapo, aynı zamanda devletin daha verimli ve temiz çalışması gerektiğinin altını çizdi. Ancak, ülkedeki mevcut siyasi kriz ve toplumsal huzursuzluklar göz önünde bulundurulduğunda, Chapo'nun önündeki en büyük zorluk, bu vaatlerini nasıl yerine getireceği olacak.
Chapo'nun, eski başkan Joachim Chissano'dan aldığı tavsiyelerle, kısa vadede bir tür komite kurarak siyasi reformlar ve ulusal uzlaşma için çalışması bekleniyor. Ayrıca, yeni hükümetin açıklanmasıyla birlikte, muhalefet partilerinden ve sivil toplumdan birkaç ismin kabineye dahil edilmesi de gündemde.
Mozambik'teki siyasi tansiyon, şiddet olayları ve iç çatışmaların ne zaman sona ereceği, yeni başkan Daniel Chapo'nun liderliğinin ne kadar sağlıklı bir zemine oturacağı, ülkenin geleceği açısından kritik bir öneme sahip.