MİLLİ MÜCADELEDE ZARARLI DERNEKLER VE İSYANLAR -6-

MİLLİ MÜCADELEDE ZARARLI DERNEKLER VE İSYANLAR -6-

Dış düşmanların maddi yardımlarından yararlanarak zararlı cemiyet kurdular

Elaziz Kürt Kulübü, 10 kişilik bir idari heyeti seçmiştir. Bu kulübü kuran Ahmet Bey’in Kürtlük ile ilişkisi yoksa da, babası Doktor Abdullah Cevdet Bey’e önemli bir makam elde etmeye çalıştığı bildirilmekte idi. 13. Kolordu Kumandanı Cevdet, Harbiye Nezareti’ne 13 Haziran 1919’da çektiği telde bütün bu hususları anlatırken "Maalesef, buralarda teşkil edilen kulüp azaları menafi-i umumiye-i vataniyeden ziyade menafi-i şahsiyeyi izliyorlar" demekteydi. Bundan da anlaşıldığı üzere, şahsi çıkarlar ön plandadır. Silvan ve Siverek’teki Kürt Teali Kulübü kapatıldı. Silvan eşrafından Sadık Bey ile Ali Ağa, kolorduya ortaklaşa çektikleri telde, yüzyıllardır Osmanlı sayesinde rahat yaşayan ve Osmanlı Kürt Teali Kulübü maskesi altında sadakate uymayan bu derneğin kapatılmasından duyulan sevinci belirtmişlerdi. Bu husus, 13. Kolordu Vekili Cevdet tarafından, 14 Haziran 1919’da, Harbiye Nezareti’ne duyurulmuştu. Bu konuda, yabancıların da girişimi olmakta, ancak yöredekiler kendilerine pek fazla iltifat göstermemekte idiler. 13 Haziran 1919’da, Siverek’e giden ve İngiliz himayesi altında bir Kürdistan teşkilini, Kürt Kulübüne açıklayan İngiliz Binbaşısı Nowil’e ret cevabı verilmiş ve Nowil, Halep’e gitmiştir. Vilayat-ı Sitte[13 Temmuz 1878 tarihli Berlin Antlaşması’na göre Osmanlı Devleti’nin Erzurum, Van, Mamüretü’l Aziz(Harput daha sonra Elaziz en sonra da Elazığ), Diyarbekir, Sivas, Bitlis olmak üzere altı vilayetlerinin bir arada adı. KEA]’nin, Ermenistan olacağı yolundaki haberlerin çıkması üzerine, Elaziz’de Kürt Kulüpleri kurulmuş, ancak, her kulüp azası arasında bir birlik olmamıştır. Elaziz Kürt Kulübü Başkanı, Dersim eşrafından Mustafa Ağa, Dersim’e gitmişti. Ancak, bunun da aşireti üzerinde bir nüfuzu yoktu. Dersim ve Malatya’da Kürt Kulübü kurulması yolundaki propagandalar bir işe yaramamıştır. 21/22 Haziran 1919’da, 13. Kolordu Vekili Cevdet, Harbiye Nezareti’ne bu bilgileri verirken, Elaziz Kürt Kulübüne kimsenin ehemmiyet vermediğini de belirtmiştir. Ancak 25 Haziran 1919’da, Dersim’de bir Kürt kulübü kurulmuş, resmi açılışta Türkçe okunan nutukta kulübün amacının İslamiyeti ve vatanı kurtarmak ve "Başka bir maksat ve emel beslememek" olduğu da açıklanmıştır. Kürt kulüpleri arasında anlaşmazlık olduğu gibi, bu kulüpler kimse tarafından tutulmamaktaydı. 17 Ekim 1919’da ise, Milli Aşireti Başkanı Mahmud, Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti’ne çektiği telde, Türk bağımsızlık savaşının yanında olduklarını savunmaktaydı. Harbiye Nazırı Erkan-ı Umumiye Reisi Cevat da aynı hususları tekrarlamaktaydı. 6-7 Ocak 1920’de, Kazım Karabekir Paşa, Cevat Paşa’ya, konuyu etraflıca açıklamaktaydı. Padişaha körü körüne bağlı, halifelik düşüncesi ve halkası etrafında toplanan kişilerin kendi şahsi çıkarları için cahil halkı kışkırttıkları ve dış düşmanların maddi yardımlarından da yararlanarak zararlı cemiyetler kurduklarını bilmekteyiz. Bu cemiyetler Kızıl Hançerliler, Cemiyet-i Ahmediyye, Askeri Nigehban, İlay-ı Vatan, Teali İslam, Hürriyet ve İtilaf gibi adlar altında çalışmalarını sürdürmekteydiler.