Kartaltepe fatihi 91. Alay Niksar’a 134 kişi olarak boynu bükük döner
Plana göre 31. Tümen Ağaser(Tortum-Kireçli Köyü) ve Liskav(Tortum Yukarısivri Köyü) yaylasında düşmana taarruz edilecektir. Yukarı Sivri Yaylası, Ziyarettepe, Sivri Tepe gediğinden Kutmar(Ortaköy), Simserki(Gümüşkaya Köyü) üzerinden Todan’daki düşmana taarruz edilerek Narman Ruslar’dan alınacaktır.
18 Aralık 1914’te Erzurum’un kuzeydoğusundaki ova köylerinde toplanan 31. Tümenin 91. Alayı Girekösek(Yeşildere), Kızılkilise, Tuzla güzergâhını takiben 20 Aralık’ta Nohurtap(Bugün Tortum’un Söğütlü Mahallesi) Köyü’nde mola verir. Ertesi günü Yukarısivri’ye ulaşan birlikler buralarda uygun ev, ahır ve mereklere(samanlık) dağıtılır. Ağırlığı olan neferler için karla örtülü tarlalara ve harman düzlüklerine portatif çadırlar kurulur.
22 Aralık’ta büyük başarı gösteren 91. ve 92. Alaylar Narman’ı Ruslar’dan geri alır. Birlikler henüz dinlenemeden 24 Aralık’ta Sarıkamış Harekâtı’na katılma emri alırlar. 25 Aralık’ta da dağ toplarına refakat etmekle görevlendirilir.
Kış öyle şiddetlenir ki sekiz kilometrelik Penek(Şenkaya’da) Kosor (Oltu’da) Boğazı arası tipili bir havada saatte 384 metre yol alınarak dağ toplarıyla yirmi bir saate ancak geçilir. 26 Aralık günü 31. Fırka Komutanı Miralay Hasan Vasfi 90-91-92 Alayları bu sıkıntılı yürüyüşten engellemek için emir gönderir ama bu emir 91. Alaya ulaştığında askerler Başköy’e(Allahuekber Dağlarının Kars tarafında büyük bir köy) üç saatlik mesafededirler. 19 saattir dağ toplarına refakat eden alay yoluna devam eder. Sarıkamış Harekâtı’nın en trajik safhası da burada başlar. Allahuekber Dağlarını dağ toplarıyla 22 saatte aşabilen birlikler mevcudunun yüzde seksenini dondurucu soğuğa bırakır. Sağ kurtulanlar 27 Aralık’ta Başköy’e gelir. Alay aynı gün Çıplaklu üzerinden Divnik’e ulaşır. 28 Aralık’ta Kars-Sarıkamış tren yolu üzerinde bulunan Yağıbasan Köyü’nün doğusundaki tepeleri tutmakla görevlendirilir. 29 Aralık gecesi 91. Alay düşman taarruzuna uğrar. Kalan mevcut 1502’dir. Burada da 14 şehit ve 60 yaralı ve kayıp verdi. Sarıkamış’a ulaşan birlikler sancağı ve topları düşmana kaptırmamışlardır. Birlikler içinde en büyük zayiatı veren kahraman ama talihsiz 91. Alay’ın 3 Ocak 1915 tarih itibarıyla kalan mevcudu maalesef 134 kadardır. 14 Kasım sabahı Niksar’dan 3335 mevcuduyla doğuya hareketle, 23 Aralık’ta Narman’a Mecidi Nişanı takılı şanlı sancağıyla göğsünü gere gere ve başı dik giren Kartaltepe fatihi yiğitler alayı, 134 kişilik mevcudu boynu bükük, sancağı dürülü, 3201 şehit, esir ve kayıp vererek Erzurum istikametinden tekrar Niksar ve Tokat’a doğru hareket eder. Tokat ve Niksar halkı oldukça üzgündür. Koskoca alayın büyük kayıplar vererek bir avuç kahramanla geri dönüşünü acıyla izler. Kalanların içindeki hasta ve yaralılar da Niksar’daki 9 Numaralı Menzil Hastanesi’nde tedavi edilirler.
(Bitti)
